به گزارش ایران اکونومیست، رضا رستمی استاد دانشگاه تهران درباره اهمیت مقاله و پایان نامه اظهار کرد: مقاله در واقع گزارش یک فعالیت علمی و پژوهشی، برای در دسترس قرار گرفتن تلاش یک دانشمند یا گروهی از دانشمندان و محققان در اختیار علاقمندان است.
وی افزود: مقاله ملاک تولید علم است و در حال حاضر مهم‌ترین شاخص برای سنجش میزان موفقیت یک استاد، دانشکده، دانشگاه یا کشور در تولید علم است.
رستمی بیان کرد: به دلیل اهمیت ارائه مقاله توسط دانشجویان، این امر مورد توجه جدی دولت، وزارت‌خانه‌های مرتبط و دانشگاه‌ها قرار گرفته و بر انجام کار پژوهشی و چاپ مقاله توسط دانشجویان و استادان دانشگاه تاکید شده است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: لازمه ارائه یک مقاله، توانمندی فردی، پژوهش و تحقیق است و اگر فردی با انجام کار پژوهشی، در زمینه تولید علم قدم بردارد، شایسته گرفتن مدرک دکتری و ارتقای جایگاه به استاد دانشگاهی است؛ به عبارت دیگر ارتقای جایگاه یک استاد دانشگاه و دفاع از پایان‌نامه دکتری برای دانشجویان مستلزم ارائه یک مقاله است.
وی گفت: آموزش دانشجویان برای نوشتن یک مقاله، از مقطع لیسانس و با درس‌هایی از جمله آمار و روش تحقیق شروع می‌شود؛ این درس‌ها دانشجو را برای انجام کار پژوهشی و نوشتن یک مقاله آماده می‌کند.
رستمی افزود: اگر دانشجو در مقطع لیسانس فردی موفق باشد، آمار و روش تحقیق را به طور کامل فرابگیرد و جمع‌آوری داده و نوشتن پروپوزال را در دوران دستیاری پژوهشی در کنار یک استاد یا دانشجوی تحصیلات تکمیلی یاد گرفته باشد، مقطع لیسانس را با موفقیت می‌گذراند و با موفقیت وارد مقطع فوق لیسانس می‌شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در مقطع فوق لیسانس ارائه مقاله و پایان‌نامه صرفا یک کار پژوهشی تحت عنوان پایان‌نامه است؛ اگر دانشجو خودش این پایان‌نامه را با انجام پژوهش آماده کند، حاصل آن یک پایان‌نامه قابل دفاع است که دانشجویان می‌توانند از آن یک مقاله استخراج کنند.
وی افزود: ایراد و مشکل کار این است که درس‌ها در مقطع لیسانس جدی گرفته نشده و توانمندی لازم کسب نمی‌شود و پایان‌نامه به جای اینکه حاصل تلاش و تحقیق دانشجو باشد، یک پژوهش آماده و نوشته شده توسط افراد دیگر است؛ در این حالت مقاله حاصل از پایان‌نامه هم متعلق به دانشجو نیست و از پایان نامه‌ای استخراج شده که فرد دیگری برای دانشجو نوشته است.
رستمی گفت: متاسفانه امروز گروه‌های مافیایی و بازار سیاه در زمینه تولید و چاپ مقاله ایجاد شده است و یک چالش جدی در جامعه به شمار می رود و مقاله به جای اینکه حاصل کار پژوهشی یا تحقیقات یک استاد باشد، توسط فردی دیگر آماده و چاپ می‌شود.
وی افزود: در این حالت مقاله‌ها به معنای واقعی، ارزشی به لحاظ تولید علم ندارد و این مقاله‌ها در دنیا که یکی از معیار‌های طبقه‌بندی کشور‌ها در زمینه تولید علم است، به عنوان یک امتیاز منفی محسوب می‌شود.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: متاسفانه در این زمینه هیچ کنترلی نیست و فرد با ارائه و دفاع پایان‌نامه و مقاله‌ای که خود ننوشته است می‌تواند وارد مقطع دکتری شود.
رستمی بیان کرد: ارائه مقاله در مقطع دکتری اجباری است و دانشجو قبل از این که از پایان‌نامه دفاع کند باید یک مقاله ارائه دهد؛ فردی که نتوانسته در مقطع کارشناسی ارشد توانمندی لازم برای ارائه مقاله و پایان‌نامه را کسب کند، مجبور است نوشتن مقاله دکتری را به فرد دیگری واگذار کند که نتیجه این کار تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان دکتری بدون کیفیت و حجم بالای مقالات منتشر شده بی‌کیفیت و ناکارآمد است.
وی افزود: یکی از معضلات امروز جامعه، مد شدن تحصیلات تکمیلی است به همین دلیل باید این فرهنگ در جامعه فراگیر شود که اگر فردی به تدریس و انجام پژوهش علاقه ندارد نیازی برای ورود به تحصیلات تکمیلی نیست، زیرا جامعه ظرفیت داشتن این تعداد فارغ‌التحصیل دکتری را ندارد.
این استاد دانشگاه گفت: مقاله‌ای که باید در دانشگاه چاپ شود، یک مقاله دارای استاندارد‌های بین‌المللی است که در آن از منابع معتبر دنیا استفاده شده است. در واقع مقاله نویسی یک فن و آموزش است که نیاز به علاقه‌مندی فرد دارد تا بتواند آموزش‌های کسب کرده را در قالب یک مقاله ارائه کند.
رستمی اظهار کرد: قدم اول در نوشتن یک مقاله انتخاب موضوع است؛ مقاله می‌تواند دارای موضوعات مختلفی از قبیل هواشناسی، اجتماعی، درمان و غبیره باشد که به علاقه فرد بستگی دارد؛ به عبارت دیگر هر موضوع دارای ساختار منسجم و کاربردی می‌تواند در نهایت به یک مقاله عالی و جامع تبدیل شود.
وی بیان کرد: پس از انتخاب موضوع باید به جمع آوری اطلاعات و داده‌ها پرداخته شود و در نهایت تحلیل و آنالیز داده‌ها صورت می‌گیرد؛ نتایج به دست آمده از پژوهش دانشجو باید با نتایج پیشین مقایسه شده و علل تفاوت یا شباهت نتایج تبیین و تشریح شود.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: برای پایان‌نامه‌ای که حدود ۲۰۰ صفحه است، جمع‌بندی پژوهش در قالب ۲۰ صفحه باید بتواند نتیجه را به عنوان یک مقاله ارائه دهد و این تمام مراحل تهیه یک پایان‌نامه توسط دانشجویان است.
