به نظر می‌رسد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در عرصه دیپلماسی منطقه‌ای برنامه تازه‌ای را آغاز کرده است. بعد از برجام و تکاپوهای وی در سطح تعاملات غربی و آسیایی چه در زمان برجام چه بعد از آن و چه در زمانی که امریکا از آن خارج شد اکنون به نظر می‌رسد وی برنامه تازه‌ای را تدارک دیده تا وارد پرونده‌های منطقه‌ای شود و حتی‌المقدور مشکلات منطقه‌ای تهران را حل و فصل کند یا حداقل آسیب‌هایی که به واسطه وجود تنش در روابط ایران با کشورهای منطقه وجود دارد را به حداقل برساند.
بعد از پایان نبرد با تروریسم در منطقه که در حقیقت سیاست سخت‌افزاری جمهوری اسلامی ایران را می‌طلبید و حضور پررنگ ایران در عراق و سوریه را برای مبارزه با تروریسم شاهد بودیم، اکنون وارد مرحله تازه‌ای شده‌ایم که سیاست نرم‌افزاری که همان دیپلماسی باشد را بیش از پیش می‌طلبد. بی‌شک دوران فعلی متفاوت از دوران گذشته‌ای است که برای دفاع از امنیت خود به حضور مستقیم نظامی و امنیتی در خارج از مرزها مجبور شده بودیم تا تهدید را از خود دور کنیم. بعد از شکست تروریسم از جمله داعش در عراق و سوریه برای پیشبرد اهداف خود و بهره‌برداری از دوران پساتروریسم باید مطابق با شرایط جدید، برنامه تازه‌ای را تدارک ببینیم تا منافع و اهداف ما تامین شود.
از سوی دیگر فشار حداکثری ایالات متحده علیه ایران، بعد از خروج از برجام که عمدتا متوجه مسائل اقتصادی است و قصد دارد منافذ تنفسی ما را ببندد و ما را از همه طرف تحت فشار بگذارد، جمهوری اسلامی ایران را بر آن می‌دارد تا از ظرفیت‌های اقتصادی خود نهایت استفاده را ببرد. یکی از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی کشورهای همسایه است به ویژه کشورهایی که بیشترین مبادلات اقتصادی و تجاری را با آنها داریم و به لحاظ مناسبات بین‌المللی، نزدیک‌ترین مناسبات را با ما دارند.
این عوامل باعث شده است تا این گونه برداشت کنیم که وزیر امور خارجه کشورمان دستورالعمل تازه‌ای را با محوریت مناسبات منطقه‌ای در دستور کار خود قرار داده است. از این دریچه می‌توان سفر وی به عراق را مورد ارزیابی قرار داد. سفر ظریف به عراق به اذعان خود او طولانی‌ترین سفر خارجی دو جانبه او از زمان آغاز به کار دوران وزارتش بود. سفری پنج روزه که هم ابعاد اقتصادی داشت و هم ابعاد سیاسی.
ظریف سفر خود را یک روز زودتر از موعد مقرر آغاز کرد و دیدار با سیدعمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی و رییس فراکسیون اصلاح و سازندگی و ضیافت شام با او را در روز اول برنامه خود داشت. این اقدام از آن جهت اهمیت دارد که سیدعمار حکیم در طول مدتی که فعالیت سیاسی داشته اعتدال و میانه‌روی را شعار اصلی خود قرار داده و این همان شعاری است که دولت حسن روحانی در ایران همواره سر داده است. ظریف در عراق با همه رهبران سیاسی عراق، بدون استثنا دیدار کرد؛ هادی العامری، رییس ائتلاف فتح و فراکسیون البناء در پارلمان عراق، رهبران عشایر، شیوخ بارز اهل تسنن در وقف سنی، نوری مالکی، نخست‌وزیر اسبق و رییس ائتلاف دولت قانون و بسیاری دیگر، همگی کسانی بودند که به دیدار ظریف آمدند.
بنابراین سفر ظریف را می‌توان سفری پربار از لحاظ سیاسی قلمداد کرد. می‌توان گفت دستورالعمل منطقه‌ای ظریف در حقیقت برنامه دیپلماتیک دولت حسن روحانی است. در همین راستا می‌توان سفر اسحاق جهانگیری، معاون رییس‌جمهوری کشورمان به سوریه را که به فاصله کوتاهی بعد از سفر ظریف به عراق انجام شد، ارزیابی کرد. سفر پرباری که توافقات اقتصادی مهمی برای بازسازی سوریه امضا شد و به گفته حسن دانایی‌فر، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه در جریان آن علاوه بر چندین سند تفاهم، برای اولین بار اتاق مشترک ایران و سوریه نیز با حضور فعالان بخش خصوصی دو کشور در عرصه اقتصادی و تجاری تشکیل شد.
منابع آگاه همچنین می‌گویند که نقش وزارت امور خارجه در پیشبرد پرونده یمن و رسیدن به توافق صلح که در استکهلم به نتیجه رسید، بسیار مورد تقدیر اروپایی‌ها بوده و آنها ایران را به عنوان یک نقش تسهیل‌کننده و مهم در به نتیجه رسیدن آن مذاکرات ستایش و حتی به طرف عربستانی همکاری‌های مثبت ایران در این زمینه را گوشزد کرده‌اند.
در همین چارچوب می‌توان سفر آتی حسن روحانی، رییس‌جمهوری کشورمان به عراق که قرار است در 22 اسفند برگزار شود را ارزیابی کرد. سفری که برای نخستین بار از دوران ریاست‌جمهوری او در هر دو دوره اول و دوم انجام می‌شود و می‌تواند بازگوکننده تاکید تهران بر گسترش مناسبات منطقه‌ای، به ویژه در این وضعیت حساس باشد.
منبع: روزنامه اعتماد
