سواحل مکران گنج نهفته ایران

به گزارش ایران اکونومیست؛ سیستان و بلوچستان سرزمین اسطوره ها، حماسه ها، کانون گردهمایی شهرنشینی و پل پیوند آسیای باختری با هند و چین و گذرگاه کاروان های بزرگ بازرگانی از جمله راههای زمینی و دریایی جاده ابریشم بوده است.
در این راستا سواحل مکران نیز از اهمیتی بالا و استراتژیک برخوردار است زیرا قرار گرفتن این منطقه در آغاز راه های زمینی از روزگاران کهن جایگاه سیاسی، نظامی و اقتصادی ویژه ای داشته است.
استان پهناور سیستان و بلوچستان در مسیر دو کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار دارد که این امر منطقه مکران را به عنوان جاده ترانزیتی طرح توسعه جنوب شرق مطرح می کند.
سواحل مکران در جنوب خاور ایران، به دلیل موقعیت و ویژگی های استراتژیک آن از منظر ژئوپلیتیکی،ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی دارای اهمیت فراوانی است.
دسترسی به منابع غنی انرژی، تسلط بر مهمترین مسیر انتقال انرژی و کالا در سطح جهان، موقعیت استراتژیک برای دسترسی کشورهای محصور در خشکی در آسیای مرکزی، قفقاز و افغانستان به آبهای آزاد، قابلیت مناسب سواحل مکران برای ایجاد بندرگاهها و ترمینال های وسیع تجاری و تبدیل آن به کانون ورود و خروج کالا از طریق جاده های شمالی جنوبی، جاده شرقی جنوبی و جاده جنوبی غربی بین چابهار و آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه و اروپا، قابلیت های بسیار مناسب توریستی آن برای تبدیل شدن به یک پایگاه توریستی زمستانی و امکان ایجاد پایگاههای نظامی در سواحل مکران و گسترش قدرت مانور ایران در آبهای فرا ملی بخشی از این قابلیت ها است.
بدون تردید توسعه و عمران سواحل مکران برای جمهوری اسلامی ایران دارای منافع استراتژیک متعدد و مهمی از نظر اقتصادی، سیاسی و نظامی است زیرا بارور کردن قابلیت های این سواحل مهم منجر به افزایش وزن و منزلت ژئوپلیتیکی ایران در سطح منطقه و حتی جهان می شود.
بندر چابهار یکی از چهار راه های اصلی کریدور جنوبی تجارت جهانی محسوب می شود به طوری که این بندر به علت موقعیت استراتژیک خود و دستیابی به آب های آزاد بین المللی جایگاه ویژه ای در مبادلات بین ایران و سایر نقاط منطقه دارد.
چابهار نسبت به سایر نقاط ساحلی ایران مزیت های خاص خود را دارد به طوری که آب های عمیق در خلیج آن شرایط پهلوگیری کشتی های بزرگ و ایجاد تاسیسات بندری را فراهم می کند همچنین این بندر مهم ترین بندر تجاری خارج از حوضچه خلیج فارس است و از نظر سیاسی و راهبردی در مواقع جنگ و بحران های منطقه ای می تواند نقش تعیین کننده ای را ایفا کند.
همچنین قرار گرفتن چابهار در یک خلیج ، موقعیت بندری ایده آلی برای توسعه فیزیکی در آینده به آن می بخشد که بسیاری از بنادر دنیا از آن محرومند.
همه توانایی های این منطقه برگ برنده ای در دست نظام جمهوری اسلامی برای پرش از بازدارنده های توسعه یافتگی و گام نهادن در جاده های چشم انداز توسعه است.
از منظر کارشناسان ایران برای داشتن اقتصاد پایدار گریزی ندارد جز اینکه ساختار فضایی و ملی خود را با سواحل عمان و اقیانوس هند پیوند زند زیرا این منطقه، سطح تماس و شکل دهی سیستم بین قاره ای و یک کریدور بزرگ توسعه درون ملی است.
جمهوری اسلامی ایران می تواند با نگرش به بررسی های ژئوپولولیتیک و ژئو اکونومیک این منطقه، در پرتو چشم اندازی آینده نگر جایگاه خود را برای پیوند شمال -جنوب و خاور- باختر در نظام نوین جهان برپا و ارزش جایگاه استراتژیک خود را پیشرفت بخشد و از رهگذر این داد و ستدهای بزرگ، توانایی های تازه برای انباشت سرمایه ها به عنوان موتور گسترش در کشور و جنوب خاور ایران ایجاد کند.
از منظر کارشناسان با وجود بیش از یک دهه تاکید رهبر معظم انقلاب و تلاش دولتمردان همچنان آهنگ توسعه این سواحل به کندی پیش می رود و با مشکلاتی نظیر کمبود اعتبارات، نبود ساختار مشترک و نظام یکپارچه مدیریت و تنوع در اهداف راهبردی روبه رو است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز سیستان و بلوچستان میزگردی را با حضور پروفسور عیسی ابراهیم زاده، دکتر ماندانا زنگنه و دکتر محمد نبی شهیکی تاش سه نفر از اعضای هیات علمی و صاحبنظران اقتصادی این استان در زمینه اهمیت و چالش و راهکارهای برون رفت از مشکلات فعلی توسعه سواحل مکران برگزار کرد.

**سواحل مکران دروازه ورود ایران به بازارهای جهانی
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان در این میزگرد گفت: سواحل مکران تنها سواحل اقیانوسی و بین المللی ایران است که از موقعیت و شرایط ویژه ای برای حمل و نقل و تجارت ساحلی با وجود قرار داشتن منطقه آزاد چابهار در آن برخوردار است.
پروفسور عیسی ابراهیم زاده افزود: تاکنون از زمینه های مثبت و مهم سواحل مکران آن گونه که باید استفاده نشده است و می توان گفت که این ظرفیت ها عملا مغفول واقع شده است.
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در یک دهه گذشته به جد به استفاده از ظرفیت های سواحل مکران تاکید داشته و دارند گفت: در برنامه گذشته توسعه ملی کشور محور جنوب غرب به سمت شمال غرب مورد توجه قرار داشت که اثر بخشی برای این منطقه در ابعاد مختلف داشت.
ابراهیم زاده افزود: در ضوابط جدید محور توسعه ملی اولویت نخست سواحل مکران و اولویت دوم جنوب و جنوب شرق کشور دیده شده که این بسیار مهم است زیرا برنامه ریزی ها باید بر این مبتنی باشد.
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه داد: از آنجایی که اجرایی شدن این ضوابط در کشور به یک سری رایزنی ها و چانه زنی ها نیاز دارد در برنامه ششم توسعه، توجه ویژه ای به سواحل مکران و جنوب شرق کشور شده به طوری که طبق ضوابط برنامه ها و طرح های خوبی نیز برای این منطقه پیش بینی شده است.
ابراهیم زاده اضافه کرد: اجرایی شدن این برنامه، طرح ها و ضوابط از اهمیت خاصی برخوردار است که در این بخش مشکلاتی وجود دارد.
وی اظهار داشت: در تخصیص اعتبارات به طرح ها و برنامه ها به سواحل مکران چانه زنی ها و روابط متاسفانه حاکم است به طوری که بعضا اعتبار نیز تخصیص داده می شود اما زمانی که پای عمل به میان می آید اختصاص اعتبارات دچار مشکلاتی می شوند به طوری که بعضا از اعتبارات مصوب بارها و بارها کمتر از 10 درصد در عمل تخصیص داده شده که این بسیار نامطلوب است.
عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: در اینجاست که باید هم برنامه ریزان و سیاست گذاران ملی و هم مدیران و برنامه ریزان منطقه ای توجه ویژه ای داشته باشند که جنوب شرق کشور محور توسعه ملی است.
وی تاکید کرد: از آنجایی که متاسفانه بسیاری از مدیران و هیات دولت به این باور نرسیده اند که جنوب شرق محور توسعه کشور بحساب می آید ضروری است یک تجدید نظر اساسی در این بخش انجام شود تا توجه ویژه به اهمیت توسعه این منطقه در دستور کار قرار گیرد.

** ساخت بزرگراه و راه آهن در مسیر چابهار میلک تحول آفرین در توسعه سواحل مکران
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: یکی از زیر ساخت های اساسی که سواحل مکران را می تواند متحول کند ساخت و ایجاد بزرگراه برای اتصال چابهار به میلک زابل است که این مصوبه هیات دولت گذشته بوده که بیش از 10 سال از آن می گذرد.
ابراهیم زاده بیان کرد: برای توسعه سواحل مکران نیازمند زیر ساخت های مهمی نظیر بزرگراه و راه آهن هستیم تا از این طریق ارتباط چابهار را به سایر نقاط ایران و در نتیجه آسیای میانه متصل کنیم.
وی افزود: اگر این مهم محقق شود 160 میلیارد دلار سرمایه آسیای مرکزی به این نقطه معطوف می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه داد: هم اینک کشورهایی که منافع ایران را بر نمی تابند چندین مسیر را برای ترانزیت به آسیای مرکزی پیش بینی کرده اند اما مسیر چابهار به ترکمنستان سهل الوصول ترین، کوتاه ترین، ارزان ترین و امن ترین و اقتصادی ترین مسیر بحساب می آید.
ابراهیم زاده افزود: کشورهای مختلف به دلیل مزایای فراوان اقتصادی چابهار علاقه مند به استفاده از این مسیر هستند.
وی با بیان اینکه آمریکایی ها مخالف این طرح هستند گفت: درصورت محقق شدن استفاده از ظرفیت بندر چابهار برای اتصال به آسیایی میانه نه تنها اقتصاد ایران به اقتصاد بین المللی گره می خورد بلکه امنیت ایران به امنیت جهان گره خواهد خورد و دیگر تصمیمات سیاسی تاثیر گذار نخواهد بود.
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: همچنین این اقدام قدرت چانه زنی ایران را در تصمیم گیرهای بین المللی به شدت افزایش می دهد و از سوی دیگر امنیت شرق کشور را تضمین می کند.
ابراهیم زاده افزود: در دوران بعد از انقلاب اسلامی دهها شهید برای دفاع از امنیت مرزهای شرق کشور تقدیم نظام شده اند که در صورت محقق شدن این مهم خود صاحبان سرمایه به ویژه شرکت های مهم ترانزیتی حاضرند کمتر از یک درصد درآمد خود را برای امنیت این منطقه هزینه و آن را تضمین کنند.

** توسعه سواحل مکران اقتصاد ایران و منطقه را متحول می کند
پروفسور ابراهیم زاده افزود: ارتباط چابهار به آسیایی میانه در نتیجه توسعه سواحل مکران اقتصاد ملی را متحول می کند به طوری که علاوه بر تعلق گرفتن بخشی از ترانزیت بین المللی به کشور زمینه هزاران شغل را در منطقه با اقتصادی شدن فعالیت ها به وجود می آید.
این پژوهشگر حوزه جغرافیایی تاکید کرد: هم اینک بخش کشاورزی و صنعتی سیستان و بلوچستان با وجود ظرفیت های فراوان و بی نظیر به بازارهای جهان متصل نیست در صورتی که با راه اندازی راه آهن و بزرگراه از چابهار به میلک این مهم محقق می شود.
وی بیان کرد: در نتیجه تحولات در اتصال چابهار به بازارهای بین المللی ضمن ایجاد اشتغال و درآمد برای جوامع محلی، تولید سرمایه تامین کننده امنیت خواهد بود.
پروفسور ابراهیم زاده تصریح کرد: در استفاده از ظرفیت بی نظیر این منطقه تعلل صورت گرفته به طوری که 20 سال از مصوبه راه آهن و بزرگراه چابهار - میلک می گذرد.

**عزم ملی راهکار توسعه سواحل مکران
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان اظهار داشت: با ادامه روند فعلی اختصاص اعتبارات زیاد نمی توان خوش بین بود که در یک دوره خاص طرح اتصال چابهار به بازارهای جهانی محقق شد اما اگر عزم ملی در این رابطه شکل گیرد در یک دوره کوتاه تمام اهداف توسعه منطقه و کشور از این منطقه رقم خواهد خورد.
ابراهیم زاده گفت: هم اینک از منظر کارشناسان و صاحبنظران جنوب شرق کشور تحول آفرین برای اقتصاد ملی است.
وی افزود: بخش قابل توجه ای از جنوب شرق کشور شامل سواحل مکران می شود که استان های سیستان و بلوچستان، بخش های از کرمان و هرمزگان را در بر می گیرد.

** سیستان و بلوچستان سرزمین استعدادهای نهفته و محرومیت های آشکار
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: این استان سرزمین استعداد های نهفته و محرومیت های آشکار است .
وی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان دارای زمینه های بسیار تحول آفرین است گفت: از نظر تجارت و بازرگانی کشور وابسته به جزیره خارک و تنگه هرمز است که محدود به چند کشور می شود این درحالی است که سیستان و بلوچستان به دلیل دسترسی به آبهای آزاد بین المللی از جایگاه ویژه ای برخوردار است که در هیچ جا چنین امکانی وجود ندارد.
ابراهیم زاده با بیان اینکه دشمن در آبهای آزاد نمی تواند هر تصمیمی را علیه کشور ما اتخاذ کند بلکه باید تابع قوانین بین المللی باشد گفت: اگر بتوانیم بسیاری از صنایع تولیدی نظیر پتروشیمی را در این منطقه مستقر کنیم که دولتمردان نیز در این زمینه اقدامات را مد نظر قرار داده اند سود آوری فراوان در حوزه اقتصادی برای کشور به همراه دارد.
وی افزود: سواحل مکران این استعداد را دارد که انواع صنایع تبدیلی در آن راه اندازی و با تبدیل به ارزش افزوده زمینه ساز فراهم شدن میلیارد ها دلار درآمد و صدها هزار شغل شود و همچنین می توان از پشتیبانی های قوانین بین المللی که در هیچ جای ایران امکان بهره برداری از آنها ندارد استفاده کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: این استان با برخورداری از ظرفیت فراوان در حوزه کشاورزی توان تولید بخش قابل توجه ای از نیاز کشور را دارد.
وی تاکید کرد: برای استفاده از ظرفیت ها باید سازمان هایی نظیر سازمان عمران سیستان در منطقه احیا شود.
وی راه اندازی انواع صنایع تبدیلی در سیستان و بلوچستان را زمینه ساز ایجاد تحول در منطقه برشمرد و گفت: با بهره برداری از ظرفیت به شکل مطلوب می توان از آنها برای رشد و توسعه منطقه استفاده کرد.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: می شود با همتی بلند و عزم جدی استعدادهای این خطه از ایران اسلامی را نمایان و محرومیت ها را محو کرد.
ابراهیم زاده با بیان اینکه سیستان و بلوچستان منطقه محرومی نیست بلکه محروم نگه داشته شده است گفت: در قبل از انقلاب با اتحاذ سیاست های خاصی این منطقه را محروم نگه داشتند به طوری که بعد از انقلاب با وجود اقدامات خوب و سرمایه گذاری های انجام شده عمق فاجعه آن قدر زیاد بوده است که به فعلیت رساندن ظرفیت ها آن طور که شایسته منطقه است محقق نشده است.
وی تاکید کرد: با برنامه ریزی می توان استفاده بهینه از ظرفیت ها برد.
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیایی دانشگاه سیستان و بلوچستان با اشاره به ظرفیت جذب توریسم در این استان گفت: سواحل زیبای ماسه ای و صخره ای، آثار باستانی و تاریخی شهر سوخته و قلعه های باستانی، آب و هوای سرد و گرم، آبشارها و چشمه های آب گرم، باغات میوه های سردسیری و گرمسیری، نخیلات و مرکبات، غارها، رودخانه های سرسبز و پرآب، سنگ نگاره ها، محوطه های تمدنی و تاریخی بخشی از جاذبه های تاریخی و گردشگری این استان محسوب می شوند که می توانند در طول سال به ویژه زمستان پذیرای گردشگران زیادی باشند.
وی گفت: این استان یک سری استعدادهای ویژه برای گردشگرپذیری دارد که می توان با اتصال راه آهن از گواتر تا بندرعباس و چابهار به زاهدان بخش قابل توجه ای از توریست های داخل و خارج کشور را به منطقه جذب و زمینه را برای اقتصادی کردن سرمایه ها در این حوزه فراهم کرد.
رییس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: با نگاه به گذشته این دیار می توان پی برد که گذشتگان ما به خوبی استعدادهای این منطقه را درک و از آن استفاده کردند اما در عصر کنونی با این همه پیشرفت علم و تکنولوژی از این ظرفیت ها آنچنان که باید و شایسته است بهره برداری نکرده ایم.
وی تاکید کرد: در سیستان سازمان عمرانی بعد از انقلاب در منطقه شکل گرفت که بنا به دلایلی تعطیل شد که باید به صورت مدرن احیا شود.
ابراهیم زاده افزود: با نمایان کردن استعدادهای فراوان منطقه می توان محرومیت را پنهان کرد برعکس آن چیزی که هم اینک در سیستان و بلوچستان مشاهده می شود.
وی گفت: حوزه های سواحل مکران، صنایع تبدیلی و تکمیلی اعم از نفت و گاز و غیره، توسعه محصولات گرمسیری و خارج فصل، موقعیت ترانزیتی با آسیایی مرکزی و افغانستان و تجارت از حوزه های منحصر به فرد سیستان و بلوچستان است که در هیچ کجای کشور این ظرفیت ها وجود دارد.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: اگر بتوان به این ظرفیت های منحصربه فرد منطقه دامن زد و آنها را با هم لینک کرد می توان ایران را متحول کرد به طوری که جنوب شرق کشور و سواحل مکران دروازه تحول توسعه ملی در دهه پنجم و بعدهای انقلاب خواهد شد.

** راه اندازی سازمان توسعه سواحل مکران از ضروریت ها
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: برای تحقق اهداف بلند ذکر شده در منطقه ما نیاز به یک سازمان توسعه سواحل مکران داریم که باید یکپارچه باشد.
ابراهیم زاده افزود: در مرحله نخست نیازمند یک مدیریت یکپارچه ساحلی در سواحل مکران هستیم که هم اینک وجود ندارد.
وی ادامه داد: در مرحله بعد یک حوزه یکپارچه تصمیم گیری و تصمیم سازی لازم است زیرا بخشی از این سواحل مکران در اختیار سیستان و بلوچستان و بخشی در اختیار استان هرمزگان است.
ابراهیم زاده افزود: به نظر می رسد یک ساختار جدید تحت عنوان استان باید برای این منطقه تعریف شود به طوری که چند شهر وابسته به استان هرمزگان و چند شهر سیستان و بلوچستان که در سواحل مکران قرار دارند را از این دو استان جدا و تبدیل به استان جدید کنیم.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان اینکه تشکیل استان جدید زمینه ساز تصمیم گیری یکپارچه در سواحل مکران است گفت: در مرحله بعد با تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و هیات دولت اختیارات ویژه ای به این منطقه داده شود تا استاندار این منطقه استاندار ویژه شود تا حق شرکت در هیات دولت را داشته باشد و بخشی از اختیارات هیات دولت نیز به استان جدید باید تفویض شود.
وی تاکید کرد: در این صورت می توان آن مدیریت یکپارچه ساحلی و پسکرانه را در این منطقه محقق کرد و همچنین تصمیم سازی و سیاست ها را اعمال کرد.
ابراهیم زاده ادامه داد: همچنین می توان شورای تصمیم سازی را اگر استان مستقلی تعریف شود مدنظر قرار داد.
وی گفت: همچنین باید بخشی از اختیارات وزارت امور خارجه، وزارت کشور، هیات دولت و سازمان برنامه بودجه به این منطقه واگذار شود که مسئولان آن بتوانند تصمیم سازی و برنامه ریزی و سیاست گذاری راهبردی یکپارچه انجام دهند.
رئیس دانشکده علوم زمین و جغرافیای دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: اگر اختیارات این منطقه تفویض و مدیریت یکپارچه شود در آن صورت است که ما می توانیم امیدوار باشیم که این تشکیلات شکل خواهد گرفت و به نتیجه می رسد اما اگر قرار باشد در قالب چند شهرستان سیستان و بلوچستان و چند شهرستان استان هرمزگان با ادارات کل مختلف باشد قطعا هیچ زمانی شاهد تحقق اهداف در این منطقه نخواهیم بود.

** تعریف ساختار سازمانی و اجرایی سواحل مکران ضروری ترین و فوری ترین اقدام مورد نیاز
پروفسور ابراهیم زاده گفت: ضروری ترین و فوری ترین اقدام فعلی برای توسعه سواحل مکران تعریف ساختار سازمانی و اجرایی است که به 2 شکل سازمان ملی یا استان مستقل و ویژه با اختیارات ویژه می توان تعریف کرد.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: بخش اعظمی از صنایع، طرح ها و برنامه ها و توسعه را در بخش غربی سواحل مکران یعنی در حوزه جاسک طراحی و جانمایی کرده اند که این اشتباه است.
ابراهیم زاده افزود: چابهار تنها نقطه ای است که ضمن برخورداری از عمیق ترین سواحل و سهل وصول ترین مسیر به آسیایی مرکزی و افغانستان زیر ساخت ها مورد نیاز را دارد.
وی با بیان اینکه چابهار به بازارهای جهانی نزدیک تر است گفت: گرانیگاه سواحل مکران باید چابهار باشد زیرا با این محوریت و با آن اختیارات ویژه می توان به توسعه منطقه امیدوار بود.
ابراهیم زاده تاکید کرد: قبل از هر اقدامی ساختار و سازمان باید تعریف کنند ضمن اینکه کل سیستان و بلوچستان نیز باید تبدیل به چند استان شود تا زمینه توسعه آن فراهم شود.
وی تاکید کرد: سیستان و بلوچستان بزرگترین و توسعه نیافته ترین استان کشور محسوب می شود زیرا یک مدیریت واحد نمی تواند این استان را کنترل و به آن رسیدگی کند.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: ضروری است سیستان و بلوچستان حداقل تبدیل به سه یا چهار استان شود که در این زمینه طرحی برای آن پیش بینی شده است که توجیه علمی، فنی، اقتصادی، سیاسی، قومی، مذهبی و غیره دارد.
وی افزود: تقسیم سیستان و بلوچستان به چند استان مستقل منفعت اقوام، مذاهب، توسعه و غیره را در پی دارد.
وی درباره برخی نگرانی برای تقسیم شدن سیستان و بلوچستان که امکان بهره مندی مزایای سواحل مکران برای دیگر نقاط را به همراه نداشته باشد گفت: سواحل مکران بدون دیگر نقاط این استان در صورت تبدیل شدن به استان مستقل معنا پیدا نخواهد کرد.
پژوهشگر برجسته سیستان و بلوچستان ادامه داد: اگر منافعی در منطقه باشد بین چند استان مستقل شده از سیستان و بلوچستان تقسیم خواهد شد چون سواحل مکران مبدای برای دیگر مناطق است، مهم به توسعه رسیدن این سواحل است.
وی افزود: سواحل مکران در صورت پیشرفت و تحقق اهداف نه تنها برای سیستان و بلوچستان بلکه برای ایران فضا برای توسعه ایجاد می کند.
ابراهیم زاده تاکید کرد: نشرعواید توسعه است که زمینه ساز پیشرفت سایر مناطق می شود.
وی گفت: سواحل مکران بنا به هر عنوانی آباد شود عوایدی که در نقطه ایجاد می کند کمتر از 10 درصد است و بیشتر آن نشر این منفعت هاست.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان اینکه سود حاصل از سواحل مکران بر همه حوزه ها نشر پیدا می کند گفت: توسعه یافتگی جاسک در کنار چابهار تحول در کشور را به همراه دارد.

** محوریت قرار گرفتن چابهار به عنوان مرکزیت توسعه سواحل مکران منطق علمی دارد
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: منطق علمی چابهار هم اینک در اولویت است و باید به عنوان مرکزیت انتخاب شود.
وی با اشاره به جایگاه بالای بندر چابهار گفت: بندر گوادر پاکستان نه تنها در حال حاضر بلکه 100 سال آینده نیز امتیازاتی که چابهار از آن برخوردار است را نخواهد داشت زیرا در مناسبات و مبادلات تجاری پسکرانه مهم است که در چابهار امتیازاتی وجود دارد که در گوادر به دلیل کوهستانی و صعب العبود بودن و وجود برخی مشکلات قومی مشاهده نمی شود.
ابراهیم زاده افزود: چابهار امن ترین، کوتاه ترین و بهترین مسیر برای تجارت است زیرا علاوه بر نداشتن هیچ گونه پیچیدگی قومی متصل به پسکرانه بزرگی به نام ایران بوده که انواع امکانات و غیره سرشار است.

** «زمان» شاه کلید مهم استفاده از ظرفیت چابهار
وی گفت: زمان در استفاده از ظرفیت های چابهار مهم است به طوری که هر کشوری که جلوتر از دیگران گام بردارد سرمایه ها را زودتر جذب می کند.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان اینکه کشش پذیری مکان برای سرمایه گذاری مهم است گفت: هندوستان به دلیل ویژگی های بسیار ویژه و خاص چابهار به دنبال سرمایه گذاری در این بندر است که این امر سرعت پیشرفت و استفاده از ظرفیت ها را افزایش می دهد.
وی بیان کرد: اگر دولت عزم جزم داشته باشد برای توسعه بندر چابهار نه تنها گوادر برای ما رغیب و تهدید محسوب نمی شود بلکه می تواند مکمل باشد.
ابراهیم زاده گفت: حرکتی لاک پشتی توسعه سواحل مکران و چابهار که از 10 سال گذشته در حال انجام است باید متحول شود.
وی تاکید کرد: در این راستا باید عزم ملی شکل گیرد تا در قالب یک برنامه پنج ساله چابهار را بتوان به نقطه شروع توسعه آفرینی ملی تبدیل کرد.
وی با بیان اینکه توسعه چابهار یک همدلی و همراهی می خواهد گفت: دولت، ملت و قانون باید به طور همه جانبه اراده خود را یکجا بر این تحول و توسعه مسمم کنند تا کشور و منطقه را متحول کند.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان اینکه چابهار هاب بین المللی است اما گوادر نه گفت: در مناسبات بین المللی چابهار دیده شده است به طوری که برای آن هم هاب نفت و گاز، مواد معدنی و تولیدات بین المللی از صنایع فولاد و پتروشیمی مد نظر قرار گرفته اند.

** چابهار کانون و محور اصلی منطقه ساحلی مکران
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان نیز در این میزگرد گفت: منطقه ساحلی مکران متشکل از پنج شهرستان سیریک، جاسک، میناب، کنارک و چابهار در مجاورت دریای عمان و آبهای آزاد و حد فاصل تنگه هرمز تا خلیج گواتر واقع شده است.
دکتر ماندانا زنگنه افزود: شهر چابهار به عنوان کانون و محور اصلی سواحل مکران به واسطه قرارگیری در محل تلاقی محور شرق و بزرگراه ساحلی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وی ادامه داد: منطقه ساحلی مکران به دلیل قرارگیری در مسیر محور شرق، به استانهای خراسان جنوبی و کرمان متصل می شود و همچنین به واسطه قرارگیری در امتداد محور بزرگراه ساحلی با استانهای کرمان، یزد، بوشهر و فارس ارتباط برقرار می کند.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان گفت: توسعه منطقه ساحلی مکران از سیریک و جاسک تا چابهار و گواتر بر اساس توسعه دریا محور و در قالب توسعه درونزای مبتنی بر ظرفیتها و مزیتهای نسبی منطقه و جوامع ملی آن شکل می گیرد.
زنگنه با بیان اینکه توسعه سواحل مکران نمی تواند جدا از اهداف ملی کشور و اسناد فرادست باشد گفت: برای تبیین فرایند و چگونگی توسعه و عمران سواحل مکران باید از سند ملی آمایش سرزمین کشور به منظورهمسویی توسعه منطقه با رشد و توسعه ملی و همچنین سایر اسناد بالادست ملی و منطقه ای بهره گرفت.

** چابهار دورازه ایران به بازارهای جهانی
وی گفت: بندر چابهار به دلیل برخورداری از منطقه آزاد و موقعیت متمایز و منحصر به فرد از پتانسیل بالایی برای برقراری ارتباط با سایر کشورهای جهان برخوردار است.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان افزود: با این وجود ظرفیت های فراوان بخش قابل توجهی از این پتانسیل در شرایط کنونی مغفول مانده است که در صورت تامین زیرساختها و پیش نیازهای مورد نیاز برای شکل گیری روابط عملکردی با سایر کشورها می تواند از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل شود.
زنگنه افزود: تعاملات عملکردی بندر چابهار با سایر کشورهای جهان، بیشتر منحصر به کشورهای حوزه دریای عمان و خلیج فارس شده است.
وی با اشاره به ظرفیت گردشگری سواحل مکران گفت: بخش قابل توجهی از بنادر موجود در منطقه ساحلی مکران پتانسیل ایفای نقش تفریحی و گردشگری را دارند.
زنگنه تاکید کرد: بنادر با عملکرد صرف صیادی و یا تجاری به بنادر چند منظوره تبدیل شوند و در منطقه مزیتهای بالقوه گردشگری را به مزیت بالفعل تبدیل کرد.
وی اظهار داشت:منطقه مکران دارای 62 بندر صیادی و سه مرکز تخلیه صید است که بخش عمده مراکز تخلیه صید در سواحل سیستان و بلوچستان قرار گرفته اند.
زنگنه افزود: صیدهای حوزه رمین و پسابندر در مراکز تخلیه صید چابهار و زرآباد، صیدهای حوزه جاسک در مرکز تخلیه جاسک و صیدهای حوزه بندرعباس و کلاهی در مرکز تخلیه میناب تخلیه می شود.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان تاکید کرد: در مجموع می توان گفت ارتباطات و تعاملات عملکردی منطقه ساحلی مکران در مقایسه با سایر بنادر کشور بسیار ضعیف تر است و توجه به چرایی این مسئله با توجه به پتانسیلهای بسیار بالای منطقه برای برقراری ارتباط با بنادر سایر کشور و نیز بنادر داخلی به صورت دوچندان ضرورت دارد.
زنگنه با اشاره به قابلیتها و مزیت های نسبی سواحل مکران که می تواند بر اساس آن فرایند توسعه را تسریع کند بیان کرد: ظرفیت و مزیت نسبی استفاده از سواحل دریای عمان به عنوان آلترناتیوی فراتر از سواحل خلیج فارس، امکان ایجاد ظرفیتهای پایانه ای و فروش نفت به عنوان آلترناتیوی به غیراز خلیج فارس، بستری برای استراتژی نیروی دریایی در سواحل دریای عمان، تجارت فرا منطقه ای و بین المللی با سطوح ملی، منطقه ای و با تأکید بر کشورهای آسیای غربی و ظرفیتهای محیطی برای تخصیص منابع جمعیتی و سرمایه ای برای جذب جمعیت به عنوان محرکهای از جمله این ظرفیت ها محسوب می شوند.
وی ارتباط مستقیم با آبهای آزاد از طریق سواحل دریای عمان، ظرفیتهای متمایز ساحلی برای گردشگری به خصوص در حد فاصله چابهار تا بندر گواتر، ظرفیتهای گسترده شیلات در سواحل و دریای عمان، زمینه های توسعه کشاورزی به خصوص در زرآباد به عنوان ظرفیت توسعه محلی، امکان ارتباط زمینی بین جاسک، چابهار و بندر گواتر، ترکیب جمعیتی و قومی منطقه به عنوان ظرفیتهای منطقه ای، وجود شبکه حمل ونقل سه گانه دریایی، هوایی و زمینی در منطقه و بستر محیط طبیعی و محیط زیستی منطقه را از دیگر توانمندی ها سواحل مکران ذکر کرد.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان تاکید کرد: درواقع مزیتهای فوق ناشی از دسترسی به آبهای آزاد، بندرها، منطقۀ آزاد تجاری-صنعتی چابهار، بازارچه های مرزی، شبکه حمل ونقل سه گانه، ذخایر معدنی و کانیهای غیرفلزی، اراضی مستعد پرورش میگو، دشت حاصلخیز میناب، پتانسیلهای طبیعی و فرهنگی گردشگری وغیره است.
وی گفت: علاوه بر منابع طبیعی و فرهنگی که شرایط لازم را برای جذب توریسم فراهم می کند، وجود منطقه آزاد تجاری- صنعتی، بنادر و فعالیتهای بازرگانی، محصولات صنعتی، تجاری، کشاورزی، آبزیان وغیره موجود در آنها می تواند به مبادلات اقتصادی و اجتماعی این منطقه با سطوح ملی و فراملی کمک کرده و رشد اقتصادی سرشاری را برای کشور رقم بزند.
*

** گذری بر ماموریت ها و اهداف توسعه سواحل مکران
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان گفت: برای دستیابی به چشم اندازهای توسعه سواحل مکران ماموریت ها و اهدافی نظیر احیای جایگاه و نقش تاریخی و راهبردی بنادر منطقه در مسیر جاده ابریشم، جاده مروارید و سایر شاه راههای شمالی- جنوبی و شرقی- غربی جهانی، توسعه شبکه حمل ونقل فراگیر، مجهز و کارآمد در چارچوب و لازم با توسعه اقتصادی اجتماعی منطقه، ایجاد پیوندهای مناسب جاده ای، ریلی و هوایی با محور شرق کشور، ایجاد پیوندهای بهینه منطقه ای و استانی با تاکید بر توسعه راههای روستایی، راههای فرعی و محورهای بین-استانی و ایجاد پیوندهای مناسب فرامنطقه ای با همسایگان شرقی ازجمله کشورهای آسیای میانه، کشورهای حوزه دریای عمان و اقیانوس هند و همسایگان جنوبی مدنظر قرار گرفته است.
وی ایجاد پیوندهای اقتصادی و تجاری فرامنطقه ای ازطریق حمل ونقل دریایی و خطوط کشتیرانی مستقیم، منظم و مجهز
تبدیل بندر چابهار به مگاپورت، تبدیل بندر جاسک به قطب حمل ونقل غرب منطقه و یکی از دو قطب حمل ونقل کل منطقه، بهره برداری بهینه از بنادر شرق تنگه هرمز با تقسیم کار مناسب و متناسب با ظرفیتها و عملکردهای حمل ونقلی آنها، گسترش و توسعه زیرساختهای ارتباطی و فناوری اطلاعات برای رشد اقتصادی و ایفای نقشهای فراملی، تبدیل منطقه به هاب ارتباطات، ایجاد صنایع شیمیایی و پتروشیمی مبتنی بر خوراک مایع و گاز با تمرکز بر تولید محصولات دارای بازار جهانی مطلوب، متنوع کردن پایانه های صادرات نفت خام و ایجاد مخازن ذخیره سازی، بنادر صادراتی و خطوط لولة انتقال نفت خام و گاز طبیعی در منطقه، ایجاد خوشه های صنعتی مبتنی بر خوراک فرآورده های نفت و گاز در منطقه مکران را از جمله دیگر اهداف ذکر کرد.
وی افزود: همچنین درنظرگرفتن مشوقهای اقتصادی برای سرمایه گذاران داخلی و بین المللی برای ایجاد زیرساختهای موردنیاز، واگذاری زمین و عقد قراردادهای بلند مدت سرمایه گذاری با اولویت کشورهای همسایه برای استقرار صنایع متکی به نفت و گاز در منطقه مکران با رویکرد صادراتی، حمایت از احداث و توسعه مراکز آموزشی و ارتقای مهارتهای نیروهای بومی منطقه مکران و درنظرگرفتن اولویت برای مشارکت سرمایه گذاران، پیمانکاران و فعالان اقتصادی بومی در طرحها از دیگر ماموریت ها و اهداف توسعه سواحل مکران است.

**کمک های فنی و اعتباری برای ایجاد و توسعه مجتمع های تولیدی صادرات گرا در سواحل مکران
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان گفت: با توجه به اهمیت توسعه سواحل مکران در راستای تاکید رهبر معظم انقلاب بر ضرورت توسعه مناطق ساحلی جنوب شرق کشور طرحی تحت عنوان کمک های فنی و اعتباری برای ایجاد و توسعه مجتمع های تولیدی صادرات گرا در سواحل مکران با اعتبار هزار و 600 میلیارد ریال تعریف شد.
زنگنه افزود: این طرح عملا با مبادله موافقتنامه مالی بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وقت رئیس جمهور و ابلاغ آن به سازمان در سال 92 وارد مرحله عملیاتی شد.
وی ادامه داد: دستگاه اجرایی این طرح بنا بر مصوبه سال 93 هیات وزیران به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تغییر یافت.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان افزود: با نظر معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وقت ریاست جمهوری در موافقتنامه طرح مذکور 2 پروژه 'ساخت شناور' با تمرکز بر شناورهای شیلاتی و ' ایجاد و توسعه صنایع صادرات گرا' با تمرکز بر صنایع تبدیلی میوه های گرمسیری و مزیت های کشاورزی و شیلاتی منطقه تعریف شد.
زنگنه افزود: این اعتبار برای 2 استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان است و مبلغ پیش بینی شده آن تا پایان برنامه ششم توسعه 6042 میلیارد ریال است.
وی تاکید کرد: نقش آفرینی سواحل مکران در مقیاس جهانی یکی از پیش شرطهای اساسی برای توسعه این منطقه است .
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان افزود: در سطح مقیاس منطقه ای نیز سیاستهای اجرایی مختلفی نظیر توسعه و عمران زیرساختهای ارتباطی، ایجاد هاب هوایی و ترمینال هوایی بین المللی،
ایجاد سالن ها و فضاهایی در سطوح جهانی برای برگزاری تمام اجلاسها و همایشهای بزرگ در این منطقه و ساخت و سرمایه گذاری زنجیره های هتل سازی در استاندارد هتلهای پنج ستاره در این منطقه ضروری است.
زنگنه گفت: برای بازیگر شدن این مکان جغرافیایی در شبکه جریانهای اقتصادی جهانی نیز اتصال منطقه آزاد و شهر چابهار با سایر شهرهای حاشیه شمالی اقیانوس هند در گام نخست و بنیانگذاری سازمان بین المللی اتحادیه شهرهای شمالی اقیانوس هند در چابهار برای گردهمایی شهرداران و مدیران شهری برای اجلاس های دوسالانه در این شهر ضروری است تا در چنین وضعیتی شهر چابهار به مرور به عنوان بازیگر صحنه نظام منطقه ای بین المللی در آینده شود.
وی گفت: توسعه و برگزاری اجلاسهای متعدد با شهرهای آسیای مرکزی و منطقه قفقاز در چابهار تا زمینه های اتصال این مناطق به چابهار در آینده بیشتر صورت گیرد.
زنگنه بیان کرد: ضروری است برای توسعه سواحل مکران مجموعه ای از سیاستهای تسهیلی و تشویق کننده برای سرمایه گذاری در نظر گرفته شود.
وی گفت: لازم است ساختارهای حقوقی، قانونی و رایزنی های مرتبط را برای تسهیل حضور بلندمدت سرمایه گذاران خارجی در این منطقه را فراهم شود.
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه ‌گذاری استانداری سیستان و بلوچستان اظهار داشت: به نظر می رسد با توجه به نیاز کشورهای آسیای مرکزی برای دستیابی سریع به بازارهای جهانی واگذاری بخشی از فرآیند توسعه بنادر این منطقه به این کشورها مفید خواهد بود.
زنگنه گفت: از نکات مهم این است که توسعه باید با برنامه ریزی و مدیریتی یکپارچه صورت گیرد تا از عواقب ناشی از توسعه تک بعدی جلوگیری شود.
وی تصریح کرد: توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن عواقب ناگواری را برای اجتماعات محلی رقم خواهد زد.
زنگنه بر مدیریت یکپارچه در توسعه سواحل مکران و تسریع بر راه اندازی خط ریلی چابهار - زاهدان تاکید کرد.

** سواحل مکران گنج نهفته ایران
رئیس پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان نیز در این میزگرد گفت: سواحل مکران با دارا بودن ظرفیت های ژئوپلیتیکی فوق العاده اقتصادی، امنیتی، دسترسی، ارتباطات منطقه ای و بین المللی قدرت در کشور است که تاکنون آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
محمد نبی شهیکی تاش افزود: توسعه آینده کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی و ساحلی دریای عمان وابسته به طراحی سیاست های کارآمد و استفاده بهینه از کارکرد سواحل مکران است.
این استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان تاکید کرد: یکی از مهمترین قابلیتهای این منطقه مجاورت آن با آبهای آزاد بین المللی در تمامی مرز جنوبی، همسایگی مستقیم با کشورهای پاکستان و افغانستان، و به طور غیرمستقیم با کشورهای آسیای مرکزی از طریق ترکمنستان است که یک راه غیرقابل چشم پوشی برای این کشورهای محصور در خشکی به جز پاکستانبه دریاهای آزاد محسوب می شود.
وی بیان کرد: سیستان و بلوچستان در مسیر 2 کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار دارد که این امر منطقه مکران را به عنوان مرکز ثقل محور ترانزیتی محور شرق مطرح می کند.
رئیس پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان تاکید کرد: در صورت راه اندازی محور ترانزیتی شرق کشور که از بندر چابهار آغاز و با عبور از شهرهای این استان و خراسان جنوبی، رضوی و شمالی به کشورهای آسیایمیانه ختم می شود کشور از نظر اقتصادی متحول خواهد شد.

**چابهار چهار راه اصلی کریدور جنوبی تجارت جهانی
شیهکی افزود: بندر چابهار یکی از چهار راههای اصلی کریدور جنوبی تجارت جهانی نیز محسوب می شود.
وی افزود: این بندر به علت موقعیت استراتژیک خود و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی جایگاه ویژهای در مبادلات بین ایران و سایر نقاط منطقه دارد و نسبت به سایر نقاط ساحلی ایران مزیتهای خاص خود را دارد.
وی ادامه داد: آب های عمیق در خلیج چابهار شرایط پهلوگیری کشتی های بزرگ و ایجاد تاسیسات بندری را فراهم می کند و این بندر مهمترین بندر تجاری خارج از حوضچه خلیج فارس نیز محسوب می شود.

**مشکلات توسعه در محدوده سواحل مکران نهادی است
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مشکلات توسعه در محدوده سواحل مکران نهادی است گفت: عدم وجود زیرساخت های مناسب گردشگری، زیرساخت های بندری، زیرساخت های صنعتی و زیرساخت های کارآفرینی باعث کندی روند توسعه در این ناحیه شده است.
وی افزود: همچنین نیاز است تا با طراحی سازمان اقتصادی و مکانیزم تامین مالی مناسب برای این محدوده بخش خصوصی برای سرمایه گذاری ترغیب شود.
شیهکی تاکید کرد: در کنار موارد ذکر شده باید پذیرش اجتماعی و همگرایی مردمی را در منطقه به وجود آورد و
طراحی سازمان اجتماعی برای همگرایی هر چه بیشتر در دستور کار قرار گیرد.
وی تصریح کرد: سیاست توسعه ای پایدار در منطقه سواحل مکران باید به گونه ای باشد تا تعداد بیشتری از مردم را قادر سازد که در فعالیت های تولیدی و صنعتی مشارکت داشته باشند و سهیم شوند تا به افزایش رفاه هم به صورت ناخالص و هم به صورت خالص منجر شود.
رئیس پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان بیان کرد: در مدل توسعه فعلی توجه جدی به توانمندسازی جامعه محلی و استفاده از ظرفیت اجتماعی محلی نشده است.
وی افزود: در منطقه سواحل مکران انواع توان های طبیعی، محیطی، تاریخی، فرهنگی، انسانی و غیره وجود دارد.
شیهکی دسترسی به آب های آزاد بین المللی خارج از تنگه هرمز و امکان ارتباط با کشورهای شرق آسیا، شبه قاره هند، کشورهای حاشیه خلیج فارس و بازار های آفریقایی، شرایط ممتاز ترانزیت خارجی میان اروپا و آسیای مرکزی با آب های شرقی و جنوب، اقلیم مناسب برای کشت محصوالت گرمسیری، صنایع تبدیلی و فرآوری وابسته به محصولات کشاورزی، وجود منابع غنی دریایی و آبزیان و اراضی برای توسعه فعالیت های شیلاتی، صیادی و صنایع مرتبط با آن، واقع شدن در
مجاورت آب های گرم دریای عمان و اقیانوس هند به عنوان قابلیت محوری و موثر، برخورداری از مرکز آموزش عالی
علوم دریایی و دریانوردی، بهره وری از نزدیک ترین مسیر به کشورهای آسیای میانه برای ترانزیت کالاهای بین المللی و
انتقال محصولات، وجود انرژی خورشیدی و باد و اقلیم مناسب برای گردشگری را از جمله مزیت های منطقه برشمرد.
وی تاکید کرد: استفاده از مزیت ها به منظور کاهش نقاط ضعف می تواند نقش مهمی در توسعه منطقه ای و ملی را به
همراه داشته باشد و موجب اقتدار ملی در سطح کلان خواهد شد.
استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: همچنین این سواحل دارای خلیج ها و خورهایی مناسبی برای ایجاد بندرها و فعالیت های اقتصادی است.
وی افزود: این سواحل به سبب قرار گرفتن در هارتلند انرژی پتانسیل تبدیل شدن به هاب پتروشیمی در منطقه را دارند و علاوه بر این با بسترسازی مناسب حوزه های دارای مزیت منطقه همچون حوزه های انرژی های تجدیدپذیر، آبزیان و جلبک ها، گیاهان گرمسیری، بیوتکنولوژی، گردشگری و حوزه صنایع خالق می توان زمینه توسعه اقتصاد دانش بنیان را در چرخه اقتصاد محلی به وجود آورد و کسب وکارها را به حوزه فعالیت های دانش بنیان سوق داد.
رئیس پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان تصریح کرد: برای محقق شدن اهداف و موفقیت در تحقق برنامه ها، نیازمند به پیروی از مدلی مبتنی بر دانش هستیم تا نه تنها اقتصاد این منطقه مقاوم شود بلکه زمینه های تجاری سازی آن و در نهایت ایجاد اشتغال پایدار با توجه به برنامه های دولت برای استقرار خیل عظیمی از جمعیت در این منطقه فراهم شود.