دلار را چه کسی گران و ارزان کرد؟

به گزارش ایران اکونومیست، علی‌رغم اقتدار در حوزه‌ی سیاسی، امنیتی و منطقه‌ای، با چالش‌های متعددی در حوزه‌ی اقتصادی روبه‌رو است؛ مهمترین راه برون‌رفت از این شرایط اتکا به توان داخلی و رفع موانع و برساختن تولید ملی است.

اما متأسفانه به نظر می‌رسد این مهم توسط مسئولان، مورد غفلت قرار گرفته است. به همین سبب، شاهد بیان آدرس‌های غلط - مانند مقصر دانستن تحریم در ایجاد تمام مشکلات اقتصادی- در روز‌های اخیر هستیم. این فرافکنی، می‌تواند شرایط اقتصادی سال ۱۳۹۸ را (خصوصاً در سه چالش مهم رکود، تورم و اشتغال) سخت‌تر از امسال رقم بزند.

بازار ارز یکی از بازار‌هایی است که همواره در اقتصاد ایران مستقیماً اثر گذار است، همه می‌دانیم که در این سال‌ها چه اتفاق‌هایی در بازار ارز رخ داده و در نتیجه آن قیمت دلار تا همین چند ماه پیش به مرز ۲۰ هزار تومان هم رسید. برخی از آقایان دولتی، معتقدند رکورد‌های تاریخی و نجومی قیمت ارز هم مرتبط با تحریم هاست!

به اعتقاد این گروه، چون تحریم هستیم، توان مدیریت قیمت ارز را نداریم چراکه ارز در تحریم‌ها با محدودیت وارد کشور می‌شود! برخی از دولتمردان و نزدیکان آن‌ها مدام این شعار را تکرار می‌کنند که " اگر همه مشکلات اقتصادی به دلیل تحریم نباشد، گرانی ارز و دلار مطمئناً به دلیل تحریم هاست. "

پاسخ به این گروه را می‌توانیم با مرور تاریخ بدهیم؛ شدیدترین نوسانات ارزی زمانی در بازار ارز ایران روی داد که هنوز خبری از تحریم‌های سفت و سخت امریکا نبود.

ولی ضعف سیاست‌های بانک مرکزی و عدم توجه دولت به اتفاقاتی که در برج میرداماد روی میداد، موجب شد تا افسار بازار ارز از دست سیاست گذار خارج شود و در نتیجه بازار ارز جولان گاه دلال‌هایی شود که متاسفانه طبق گزارش دستگاه قضا، دست نشان ده برخی از مسئولان بانک مرکزی بودند و اما نکته مهمتر اینکه اگر گرانی‌های دلار بخاطر تحریم‌های امریکا بود چرا درست زمانی که ترامپ تحریم‌های جدید را امضا کرد بازار ارز به ثبات و آرامش رسید؟ چرا با تغییر رئیس کل بانک مرکزی، و اعمال سیاست‌های درست، در بازار ارز دیگر خبری از تغییرات لحظه‌ای قیمت‌ها و رکورد‌های نجومی نبود؟

بنابراین با اطمینان می‌توان گفت که تحریم‌ها خیلی در گرانی ارز و سکه نقشی نداشتند بلکه سوء مدیریت، عدم تدبیر لازم و به موقع، اعمال سیاست‌های غلط، القاء ضعف ناشی از فضای روانی ایجاد شده در جامعه در کنار سایر سیاست‌های غلط داخلی منجر به ثبت روز‌هایی در تاریخ اقتصادی ایران شد که مقصر اول و آخرش دولت محترم بود و لاغیر.

افزایش قیمت دلار طبیعتاً افزایش قیمت سایر کالا‌ها و خدمات را به همراه دارد؛ این قانون نانوشته‌ای است که همیشه در اقتصاد ایران شاهدش بوده ایم؛ گرانی دلار برابر است با گرانی همه چیز! فرقی هم نمی‌کند که اصلاً کالا و یا خدماتی که گران شده، با دلار ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم دارد یا خیر! در این قانون نانوشته آمده است که وقتی دلار گران شد همه چیز باید گران شود!

این اثر روانی است که دلار در تغییرات قیمتی کالا‌ها و خدمات می‌گذارد؛ همانطور که گفتیم، وقتی دلار گران شد طبق همان قانون مذکور، باید منتظر گرانی تمام کالا‌ها و خدمات باشیم.

این موضوع در زمان ثبت دلار ۲۰ هزار تومانی در بازار ارز اتفاق افتاد و به دنبالش شد آنچه نباید می‌شد! همه چیز به اتفاق گران شد؛ نکته مهم در زمان این گرانی‌ها دست روی دست گذاشتن دولتمردان و نظاره بازار بود. شاید در آن زمان هم با این توجیه که این وضعیت بخاطر تحریم هاست، منتظر بودند تا شاید دوباره راهی برای مذاکره پیدا کنند و دوباره چند سال مردم و کشور را سرکار بگذارند که صبر کنید بعد از مذاکره همه چیز را درست می‌کنیم حتی آب خوردنتان را!

در این قانون نانوشته، اما این مهم لحاظ نشده که وقتی همان دلاری که یک زمان با گران شدنش تمام کالا‌ها و خدمات گران شدند، ارزان شد، بازهم کالا‌ها و خدمات با پیروی از مسیر قیمتی، سیر نزولی را طی می‌کنند یا خیر؟ در واقعیت، اما پاسخ این سوال داده شده که خیر! نباید بعد از ارزان شدن دلار منتظر ارزانی کالا‌ها و خدمات باشیم! چراکه اثر روانی دلار گران تا اندازه‌ای پیش رفته که طبق اذعان رئیس کل بانک مرکزی، تولیدکنندگان از ترس گرانی مجدد دلار، تمایلی به کاهش قیمت ندارند.