تغییر راهبرد ریاض با پذیرش موفقیت های بشار اسد

به گزارش ایران اکونومیست؛ شرایط در سوریه در سال های اخیر به سود دولت مرکزی حرکت کرده و مهمترین بازنده های این روند حامیان مادی و معنوی معارضان سوری به ویژه عربستان سعودی و متحدان آن بوده اند.

به اعتقاد تحلیلگران، تغییرات اخیر در عربستان سعودی که مهمترین آن ها برکناری «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان بود نیز ارتباط نزدیکی با تحولات اخیر در منطقه و سوریه دارد.

قتل «جمال خاشقچی» در ترکیه، ادامه تنش ها میان ریاض و دوحه، گرفتاری سعودی در باتلاق جنگ یمن و تداوم پیروزی های دولت بشار اسد در تحکیم جایگاه در سوریه و شکست تمام عیار دربار ریاض در این کشور از جمله مهمترین دلایل برای تغییر نرم در رویکردهای عربستان ارزیابی می کنند.

علاوه بر این اعلام خروج واشنگتن از سوریه هم بر میزان دغدغه های ریاض افزوده و به همین دلیل است که تارنمای نشریه «آسیا تایمز» سال 2018 را برای دربار سعودی و سیاستگذاران آن سال بدی ارزیابی کرد که با شکست های گوناگونی بر ای آن همراه بود.

** رجوع کشورهای منطقه به دمشق
به نظر می رسد عربستان با کنار گذاشتن وزیر امورخارجه تندروی خود، آشکارا گام هایی را برای دگرگون سازی خط مشی ها در سیاست خارجی برداشته است. یکی از مهمترین حرکت ها از روند تدریجی تغییر در سیاست خارجی کشورهای عربی از جمله ریاض، از سوی مهمترین متحد این کشور در خلیج فارس نشان داده شد. امارات متحده عربی در اقدامی تعجب آور نخستین کشور عربی شد که سفارت خود را پس از خروج از این کشور، بعد از چند سال بار دیگر در دمشق گشود و به نوعی روابط سیاسی خود را با این کشور از سر گرفت.

این واکنش پس از پیروزی های چند ماه اخیر دولت اسد در عرصه میدانی سوریه رخ داد؛ البته نخستین اقدام عملی چند هفته قبل از سوی «عمر البشیر» رئیس جمهوری سودان کلید خورد که با سفر به دمشق و دیدار با بشار اسد یخ روابط کشورهای منطقه با سوریه را آب کرد.

تارنمای روزنامه «چاینا دیلی» (China Daily) در گزارشی با بیان اینکه بحرین و امارات پس از 7 سال به دمشق باز می گردند، در زمینه تلاش کشورهای عربی برای بهبود روابط با سوریه آورد: به اعتقاد تحلیلگران مجموعه ای از تحرکات از سوی برخی کشورهای عربی در حال انجام است که حکایت از آن دارد به تدریج سوریه از سوی جهان عرب پذیرفته می شود.

این گزارش حضور دیپلمات های اماراتی در دمشق را موفقیتی برای بشار اسد دانست و افزود کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و از جمله امارات اکنون با واقعیت ها رو برو شده اند و در حال اتخاذ سیاست های متوازن منطقه ای هستند. علت آن است که شرایط حقیقی در سوریه در حال نمایان شدن است و دولت این کشور دیگر قابل سرنگونی نیست.

شدت این ضربات به حدی سنگین بود که حتی روزنامه صهیونیستی «جروزالیم پست» هم راهی جز اعتراف به موفقیت های دولت سوریه نداشت و در گزارشی نوشت: تحولات اخیر همچون سفر های دیپلماتیک یا گشایش سفارتخانه ها، پیروزی های دیگری را برای بشار اسد رقم زده اند.

این گزارش آورده است: اگرچه دمشق هنوز راه درازی را در پیش دارد اما موفقیت ها یکی پس از دیگری برای اسد اتفاق می افتد.

این روزنامه اضافه کرد «عربستان سعودی نیز یکی از کشور هایی خواهد بود که پس از امارات سفارت خود در دمشق را باز می کند. ریاض حتی نسبت به سرمایه گذاری در شرق سوریه نیز ابراز علاقه مندی کرده است. کشورهای حوزه خلیج فارس در شرایط کنونی به ویژه پس از خروج آمریکا از سوریه، حتی تلاش می کنند تا هزینه های بازسازی این کشور را تامین کنند زیرا تحولات نشانه ای از کامل شدن مراحل پیروزی اسد در سوریه است».

**پیروزی های پیاپی اسد
به اعتقاد تحلیلگران به طور قطع سفر عمر البشیر در کنار بازگشایی سفارت امارات در دمشق بدون دریافت مجوز از ریاض امکان پذیر نبوده است. به تازگی گفته می شود بحرین هم در کنار برخی کشورهای آفریقایی که روابط نزدیکی با سعودی ها دارند نیز در حال آماده سازی مقدمات برقراری روابط با دمشق می شود. گفته می شود مصر و موریتانی از دیگر کشورهایی هستند که در حال فراهم کردن زمینه ها برای این کار هستند.

بسیاری از تحلیلگران و رسانه ها در غرب این تحولات را موفقیتی بزرگ برای دولت اسد می دانند. به گزارش تارنمای «راشا تودی» این اقدام از آن جهت پیروزی بزرگ بشار اسد به شمار می رود که امارات در طول جنگ داخلی از جمله مهمترین حامیان گروه های معارض بود. این حرکت ابوظبی نشانه ای از پذیرش دوباره دمشق از سوی جهان عرب و پیوستن این کشور به اتحادیه عرب تعبیر می شود.

کارشناس این خبرگزاری روسی بر این اعتقاد است که کشورهای عربی دریافته اند، اسد ماندگار است. برای عربستان و امارات که در تصمیم گیری ها با یکدیگر هماهنگ عمل می کنند، خبر خروج آمریکا از سوریه هم تصمیم مهمی به شمار می رود. از این رو ریاض و ابوظبی تلاش می کنند تا با برقراری دوباره روابط با دمشق، نفوذ خود در این کشور را حفظ کنند و بتوانند در مقابل ایران جایگاهی را کسب کنند.

روزنامه «گاردین» نیز در گزارشی بشار اسد را برنده جنگ خونین 7 ساله این کشور نامید و افزود: عربستان، امارات، بحرین و حتی مصر تا حدود زیادی از موقعیت ایران و ترکیه در سوریه و ادامه بقای اسد در هراس هستند. این کشورها محوری را ایجاد کرده اند که پیروزی خود را در تحولات اخیر نمی بینند.

در این چارچوب به ویژه امارات تلاش می کند تا وضعیت موجود را به نفع خود تغییر دهد. نکته دیگر آنکه برخلاف شرایطی که صدام پس از دهه 1990 گرفتار آن بود، بشار اسد به هیچ عنوان منزوی نیست و کشورهای زیادی اکنون به دنبال ایجاد روابط دیپلماتیک با دمشق هستند؛ اردن مرزهای خود را با سوریه باز کرده و روابط تجاری دمشق با آنکار نیز برقرار شده است.

روزنامه آمریکایی «لس آنجلس تایمز» هم بازگشایی سفارت امارات در سوریه را اعتراف یکی از مهمترین دشمنان بشار اسد به موفقیت وی در جنگ داخلی این کشور دانست و عنوان داشت اسد اکنون در تثبیت شده ترین موقعیت خود از زمان وقوع تنش داخلی قرار دارد.

این کشور اما برای بازسازی به کمک های بین المللی و سرمایه گذار خارجی نیاز دارد.

گزارش این روزنامه آمریکایی، ضمن مطرح کردن احتمال تکرار اقدام امارات از سوی ریاض اضافه کرد: به اعتقاد «عبدالباری عطوان» تحلیلگر شناخته شده جهان عرب، بازگشایی سفارت امارات در دمشق کانالی برای هماهنگی تلاش ها در زمینه بازسازی سوریه است.

به اعتقاد این نویسنده در یک نگاه جامع تر اما این اقدام نمادی از نگرش جدید حکام عربی است بدین نحو که «اسد و حکومت وی ادامه خواهد یافت و شرایط هفت سال گذشته پایان یافته است».