به گزارش ایران اکونومیست؛ محمود واعظی به‌عنوان رئیس هیأت اقتصادی-سیاسی در دیدار و گفت‌و‌گو با مقامات عالی‌رتبه ترکیه، از جمله «رخسار پکجان» وزیر تجارت و «آل بایراک» وزیر دارایی این کشور از تلاش برای سرعت‌بخشی در جهت دستیابی به سطح مورد انتظار مناسبات و تبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور، خبر داد.
در این دیدارها، طرف ترک از ایران به‌عنوان شریک راهبردی یاد کرد و واعظی نیز از عدم وجود هرگونه مانع در مسیر گسترش روابط تجاری و اقتصادی ایران و ترکیه خبر داد. نتیجه نهایی این دیدارها، ترسیم چشم‌انداز 30 میلیارد دلاری برای تجارت خارجی دو کشور بود. اما تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی چگونه می‌توانند قدم در این مسیر بگذارند؟ شناخت بازار ترکیه می‌تواند فرصت‌های پیش روی تولیدکنندگان ایرانی را روشن کند.
**سالی که ترک‌ها کالای ایرانی خریدند
در سال 2017، ارزش کل واردات ایران از ترکیه حدود 3 میلیارد و 260 میلیون دلار بوده که به معنای جایگاه یازدهم ایران در بین واردکنندگان کالاهای ترک است. البته می‌توان گفت در این سال، برنده تجارت خارجی بین این دو کشور، ایران بود که توانست با صادراتی به ارزش بیش از 7 میلیارد و 492 میلیون دلار رتبه هشتم را در بین کشورهای صادرکننده کالا به بازار ترکیه به دست آورد.
**روابط تجاری ایران و ترکیه زیر ذره‌بین
بر اساس آمارهای مقدماتی گمرک که جزئیات تجارت خارجی سال جاری را تا پایان آبان ماه بررسی کرده است، ترکیه به‌عنوان یکی از طرف‌های اصلی تجاری کشورمان، در هر دو بخش صادرات و واردات، جایگاه ششم را به خود اختصاص داده، به‌طوری که در این هشت ماه، حدود 5.31 درصد از بازار کالاهای وارد شده به ایران به ارزش یک میلیارد و 567 میلیون دلار در اختیار ترکیه بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 26.13 درصد کاهش یافته است.
این در حالی است که در هشت ماه نخست سال جاری، تجارت خارجی ایران و ترکیه به نفع طرف ترک بوده به‌طوری که تنها 3.05 درصد از صادرات ایران به ارزشی کمتر از یک میلیارد دلار به در بازارهای ترکیه عرضه شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 32.92 درصد کاهش داشته است. در این بازه زمانی بیشترین ارزش صادراتی مربوط به پلیمرهای اتیلن با ارزشی بیش از 134 میلیون دلار بوده و پس از آن دو فلز روی و آلومینیوم قرار دارد.
درآمدهای ارزی ناشی از صادرات به ترکیه از اردیبهشت رو به کاهش بوده، به طوری که از حدود 164 میلیون دلار در این ماه، به 63 میلیون دلار در شهریور رسیده و پس از آن، مجدداً روند صعودی خود را آغاز کرده، به طوری که در آبان نسبت به اردیبهشت حدود 2.5 برابر شده است و به بیش از 164 میلیون دلار رسیده است.
البته سبد صادراتی ترکیه به مقصد ایران از تنوع بیشتری برخوردار است، به طوری که در پنج محصول اصلی وارد شده از ترکیه به ایران نیز می‌توان این تنوع را مشاهده کرد: موز، قطعات خودرو، تخته فیبر، خمیر چوب و در نهایت توتون و تنباکو به ترتیب پنج کالای عمده وارداتی از ترکیه هستند که در مجموع حدود 33 درصد از کل واردات ایران از ترکیه را به خود اختصاص داده‌اند.
در هشت ماه نخست سال جاری، بیشترین میزان واردات از ترکیه در اردیبهشت و بیش از 240 میلیون دلار بوده که پس از آن، افت 28 درصدی در خرداد را تجربه کرده که بیشترین افت واردات از ترکیه در این بازه زمانی بوده است.
**حرکت در مسیری تازه
مذاکرات تجاری-اقتصادی ایران و ترکیه در صورتی که با شناخت کافی از بازار ترکیه همراه باشد، می‌تواند زمینه دستیابی به فرصت‌های مناسبی جهت عرضه بین‌المللی محصولات ایرانی فراهم کرده و همچنین به کسب درآمدهای ارزی برای کشور بینجامد. اینجاست که اهمیت پژوهش‌های تحقیقات بازار بین‌المللی برای گسترش بازارهای موجود یا ایجاد بازارهای جدید مشخص می‌شود.
شناخت تقاضای بازار هدف یکی از نتایج این نوع تحقیقات است. به‌عنوان مثال، بررسی‌های آماری نشان می‌دهند یکی از محصولات با تقاضای بالا در ترکیه، پلی‌پروپیلن به اشکال ابتدایی است که هم‌اکنون نیز بیشترین ارزش صادرات ایران به ترکیه را تشکیل می‌دهد.
با این حال، تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی می‌تواند راه دیگری برای استفاده از فضای ایجاد شده باشد. به‌عنوان مثال، بررسی بازار ترکیه نشان می‌دهد این کشور در سال میلادی گذشته دومین واردکننده «محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولادهای غیرممزوج» با ارزشی بیش از 204 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که ایران با وجود اینکه پنجمین تأمین‌کننده بزرگ این کالا در سطح جهان است، تنها سهمی 2.3 درصدی از این بازار در کشور همسایه خود داشته است.
