آیا خودروسازان «خودرو» می‌سازند؟

به گزارش ایران اکونومیست؛   صنعت خودروسازی از مواد زیادی برای ساخت خودرو استفاده می‌کند از جمله: آهن، آلومینیوم، پلاستیک استیل، شیشه، لاستیک، مواد نفتی، مس، فولاد و غیره. از این مواد برای ساخت اجزایی که حتی به فکرمان هم خطور نمی‌کنند مانند عقربه‌های روی صفحه کیلومترشمار تا قطعات بزرگ مانند بدنه موتور یا چرخ دنده‌های گیربکس استفاده می‌شود. در بین تمامی این اقلام 7 ماده اصلی پرمصرف‌ترین مواد در صنعت خودروسازی است که عبارتند از:
فولادپلاستیکآلومینیومسربرویمسچدن
بیشتر وزن خودروهای مدرن به خاطر فولاد است. برای مثال، در سال 2007 در یک خودروی معمولی 1090 کیلوگرم و در یک وانت یا خودروی شاسی بلند حدود 1360 کیلوگرم فولاد به کار رفته بود. فولاد برای ساخت شاسی زیرین یا شبکه‌ای به کار می‌رود که اسکلت خودرو را تشکیل می‌دهد و در صورت تصادف از شما محافظت می‌کند. ستونِ درها، سقف و حتی صفحات بدنه‌ی بیشتر خودروهای امروزی از فولاد ساخته شده‌اند. حتی اگزوز هم از فولاد زنگ‌نزن ساخته می‌شود. در طول این سالها، صنعت فولاد بسیار رشد کرده است؛ به همین خاطر امروزه خودروسازها می‌توانند برای قسمت‌های مختلفی از خودرو از انواع مختلفی فولاد استفاده کنند.
با نگاهی به مقایسه رشد قیمت مواد اصلی بکار رفته در تولید خودرو متوجه می‌شویم که فاصله بسیاری بین هزینه‌های تولید خودرو امسال نسبت به سال گذشته وجود دارد. نگاهی اجمالی به جدول مقایسه‌ای مواد مورد نیاز تولید خودرو بازگو کننده واقعیت‌های بسیاری است:
جدول مقایسه‌ای قیمت مواد مورد نیاز تولید خودرو
ردیف
نام ماده
میانگین قیمت سال 96
میانگین قیمت 7 ماهه 97
1
مس
445.192
815.265
2
لاستیک
67.307
249.500
3
آلومینیوم
82.761
276.075
4
روی
124.698
338.850
5
فولاد
12.851
43.400
6
سرب
96.426
278.645
7
چدن
17.502
58.455
 
فولاد پرکاربردترین فلز در صنعت خودروسازی است که رشد قیمت آن از سال گذشته تا مهر ماه امسال بسیار قابل توجه بوده است. بر اساس گزارش‌های موجود میانگین قیمت فولاد که در سال 12.851 ریال بوده با شتابی خیره کننده به عدد43.400 ریال رسیده است.ماده اصلی دیگر آلومینیوم است که از نظر قیمت جهش تورمی بی‌سابقه‌ای را طی کرده است. بهای این ماده که در سال گذشته 82.761 ریال بوده در مهرماه امسال به عدد 276.075 ریال رسیده است. قیمت لاستیک نیز از 67.307 ریال در سال گذشته به رقم 249.500 ریال رسیده است.
در کنار تمام این افزایش قیمت‌ها باید به میزان نرخ ارز هم اشاره کرد. با توجه به میزان بالای وابستگی صنعت خودرو به صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی خارج از کشور؛ میزان ارزبری هر خودروی تولیدی متفاوت است. به نحوی که گفته شده است «خودروهای تولید داخل حدود 22 تا 23 درصد ارز بری دارند اما خودروهایی که قطعات آن به صورت کامل وارد می‌شود ممکن است تا 95 درصد ارزبری داشته باشد.» این میزان وابستگی به ارز خواسته یا ناخواسته تاثیرات زیادی بر هزینه‌های خودروسازان دارد.
جدول مقایسه نرخ ارز در بازار آزاد
سال
نرخ دلار
نرخ یورو
نرخ میانگین سال 96
40.669
48.087
نرخ بازار آزاد 14/7/97
135.000
150.000
نرخ سنا 13/9/97
116.448
134.154
 
با تمام افزایش‌هایی که هزینه‌های تولید خودرو در ایران دارد اگر نگاهی به قیمت مصوب خودروسازان بیندازیم می‌بینیم (در تاریخ 13/9/97) مشاهده می‌کنیم که افزایش قیمت خودرو هیچ تناسبی با هزینه‌های تولید شده نداشته است.
مقایسه قیمت مصوبه خودروهای پرتیراژ داخلی
ردیف
نام خودرو
قیمت 13/9/96
قیمت 13/9/97
1
پراید 131
21.180.000
22.709.000
2
تیبا
25.534.000
27.507.000
3
چانگان CS35
69.057.000
74.952.000
4
پژو 206
33.300.000
36.286.976
5
دانگ فنگ اتوماتیک
45.524.000
50.000.000
6
دنا
42.773.000
46.989.477
7
سمند
31.028.000
33.535.482
 
 به عبارت دیگر خودروسازان ایران ناچارند تمام هزینه‌های خود را بر اساس قیمت‌های روز انجام دهند در حالی که آنها قادر نیستند قیمت‌های خود را با استفاده از منطق اقتصادی ترمیم نمایند. معادله تولید بر اساس هزینه‌های روز و فروش بر اساس قیمت‌های سال پیش؛ معادله‌ی عجیبی است که خودروسازان را واداشته که این روزها بجای «تولید خودرو»؛ «تولید زیان» کنند! و اگر هر چه زودتر فکری به حال جبران این زیان‌های انباشته نشود به تدریج سخن از «تولید خودرو» در ایران زمین سخنی نامشهود خواهد بود.