انرژی های تجدیدپذیر در برزخ حمایت جدی مجلس و دولت

به گزارش ایران اکونومیست؛  انرژی تجدیدپذیر(Renewable energy) که انرژی برگشت‌پذیر نیز نامیده می‌شود، به انواعی از انرژی می‌گویند که منبع تولید آن، برخلاف انرژی‌های تجدیدناپذیر(فسیلی) قابلیت دارد که توسط طبیعت در یک بازه زمانی کوتاه تجدید شود.
انرژی خورشیدی انرژی زمین‌ گرمایی، انرژی بادی، نیروی برق‌آبی، انرژی دریایی، انرژی جزر و مدی، انرژی موج، انرژی جریان اقیانوسی، سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر هیبریدی، زیست‌توده و زیست‌سوخت از جمله انواع انرژی های تجدیدپذیر یا همان انرژی های نو محسوب می شوند.
اما مروری بر آخرین وضعیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر یا همان انرژی های نو در کشورمان که خردادماه سالجاری از سوی وزارت نیرو اعلام شد، نشان می دهد از تیرماه 1388 تا ابتدای خردادماه امسال حدود 2 میلیارد و 72 میلیون کیلووات ساعت برق از محل انرژی‌های نو و تجدیدپذیر تولید شده که این میزان باعث صرفه‌جویی 456 میلیون لیتری مصرف آب در کشور شده است.
ضمن اینکه، این میزان تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر توانسته از انتشار حدود یک میلیون و 430 هزار تن گاز گلخانه‌ای بکاهد.
همچنین این میزان تولید انرژی‌های نو به میزان 588 میلیون مترمکعب از مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور که جزو عوامل اصلی آلایندگی هوا محسوب می شود،کاسته است.
براساس این گزارش، هم اکنون 550 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر درون کشور در حال احداث است و ظرفیت نصب شده انرژی‌های نو کشور نیز به 575 مگاوات رسیده است. همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر موجب اشتغال 47 هزار و 321 نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در کشور شده است.
بررسی اعداد و ارقام موجود در این بخش حکایت از آن دارد که در حال حاضر 45 درصد نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از نوع بادی، 35 درصد از نوع خورشیدی، 16 درصد از نوع برقابی کوچک، دو درصد از نوع بازیافت حرارت و دو درصد نیز از نوع زیست توده است.
طبق این گزارش، بیشترین ظرفیت نصب شده انرژی‌های نو در کشورمان مربوط به نیروگاه‌های بادی است.
با این حال بهزاد آسایی عضو هیات مدیره انجمن انرژی بادی ایران اواسط آبان ماه امسال در نشستی با حضور تعدادی از سرمایه گذاران انرژی های بادی در محل ساتبا(سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی)از توقف پروژه های ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر کشورمان به خصوص نیروگاه های خورشیدی و بادی به دلیل نوسانات نرخ ارز در ماه های اخیر خبر داده است.
وی اعلام کرده است که پروژه های متوقف شده در مراحل مختلف اجرا قرار دارند؛ اعتبار اسنادی (ال.سی) برخی از این طرح ها گشایش یافته و برخی حتی تسهیلات طرح را نیز دریافت کرده اند.اما با توجه به نوسانات نرخ ارز و افزایش سه برابری هزینه ها، نرخ خرید تضمینی در این مدت ثابت بوده است؛ به همین سبب، سرمایه گذاران منتظر تعدیل قراردادها هستند تا بعد از آن پروژه ها را ادامه دهند.
عضو هیات مدیره انجمن انرژی بادی ایران اضافه کرد: در این مدت برخی بانک های ایرانی به سرمایه گذاران اعلام کرده اند که «طرح ساخت انرژی تجدیدپذیر در شرایط کنونی توجیه اقتصادی ندارد و نمی توانیم ریسک آن را قبول کنیم».
آسایی با یادآوری اینکه خرید انرژی بادی در گذشته 12 سنت بود اما با نوسانات نرخ ارز به 3 سنت رسیده است، گفت: با توجه به سه برابر شدن نرخ ارز، نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاه های تجدیدپذیر باید حداقل 2 برابر افزایش یابد.
«در شرایط کنونی، حتی ساخت نیروگاه های حرارتی نیز غیراقتصادی شده و در سال های آینده، خاموشی در راه است؛ چون بخش خصوصی تمایلی به سرمایه گذاری در نیروگاه های حرارتی و تجدیدپذیر ندارد.»
این در حالی است که در سال‌های اخیر با توجه به این که منابع انرژی تجدید ناپذیر رو به اتمام هستند منابع تجدید پذیر به شدت مورد توجه اغلب کشورها قرار گرفته است.
برهمین اساس نیز وزارت نیرو اعلام کرده است که برای تامین برق تابستان 1398، در کنار نیروگاه های حرارتی و برقابی، 598 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را به مدار تولید اضافه کند.
در بخش نیروگاه های تجدیدپذیر، تا خردادماه سال آینده برنامه ریزی شده که 102.4 مگاوات نیروگاه بادی، 437 مگاوات نیروگاه خورشیدی، 14.4 مگاوات نیروگاه زیست توده، 32.6 مگاوات نیروگاه برقابی کوچک و همچنین 11.4 مگاوات از محل بازیافت حرارتی وارد مدار کند تا به این ترتیب 598 مگاوات به ظرفیت کنونی نیروگاه های تجدیدپذیر اضافه شود.
اما مرکز نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه شریف امروز سه شنبه به دعوت انجمن صنفی انرژی های تجدیدپذیر ایران میزبان جمعی از خبرنگاران به منظور بحث و بررسی موضوعات مختلف مربوط به انرژی های تجدید پذیر در کشورمان بود.
مسائلی همچون برنامه های جدید توسعه انرژی های تجدیدپذیر کشور، طرح هزار در هزار مگاوات برای انرژی های تجدیدپذیر تا تابستان 1398، راهکارهای پیشگیری از خاموشی های سال آینده، توسعه مناطق محروم، صرفه جویی در مصرف آب، اشتغال زایی انرژی های تجدیدپذیر و کاهش آلودگی هوا، چالش های توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران، لزوم افزایش نرخ خرید برق تجدیدپذیر متناسب با نرخ تورم و ارز، لزوم اصلاح ضریب تعدیل نرخ ها و معرفی مرکز توسعه فناوری های انرژی های تجدیدپذیر از جمله مسائلی است که در این نشست به آن پرداخته شد.

**بررسی وضعیت کشورهای جهان در حوزه انرژی های تجدیدپذیر
احسان لیوانی معاون گروه انرژی های تجدید پذیر پژوهشگاه وزارت نیرو در ابتدای این نشست ضمن ارائه گزارشی از وضعیت کشورهای جهان و همسایه های ایران در سخنانی با اشاره به وضعیت کشورهای اروپایی در این بخش با بیان اینکه هم اکنون بیش از 50 درصد از ظرفیت نیروگاه های نصب شده برق در آلمان تجدیدپذیر است، افزود:این کشور مترصد آن است که در 12 سال آینده ظرفیت نصب نیروگاه های تجدیدپذیر را به بیش از 65 درصد برساند.
وی همچنین با اشاره به این که، حدود 40 درصد ظرفیت نیروگاه های نصب شده برق در انگلستان تجدیدپذیر است، گفت: این کشور نیز در نظر دارد تا دو سال دیگر 30 درصد کل انرژی خود را از طریق نیروگاه های تجدیدپذیر تولید کند.
لیوانی در ادامه همچنین اظهار کرد: در حال حاضر 55 درصد ظرفیت نیروگاه های نصب شده در دانمارک و 27 درصد در ایتالیا و 30 درصد در اسپانیا و 17 درصد فرانسه مربوط به انرژی های تجدیدپذیر است.
وی ادامه داد: این در حالی است که این کشورها با برنامه ریزی جدی بدنبال افزایش هرچه بیشتر ظرفیت نیروگاه های تجدیدپذیر هستند.
معاون گروه انرژی های تجدیدپذیر پژوهشگاه وزارت نیرو در ادامه با اشاره به وضعیت کشورهای آمریکایی در حوزه تجدیدپذیر گفت: کشور شیلی قصد دارد تا سال 2050 ظرفیت نیروگاه های نصب شده را به 70 درصد برساند.
وی همچنین گفت: کشور برزیل در حال حاضر 29 هزار و 190 مگاوات برق از طریق نیروگاه های تجدیدپذیر تولید می کند و در نظر دارد تا سال 2030 میزان برق تولید شده را به 45 درصد یعنی 32 هزار مگاوات برساند.
لیوانی با اشاره به وضعیت نیروگاه های تجدیدپذیر در کشورهای آسیایی بیان کرد: در حال حاضر 2 درصد ظرفیت نیروگاه های نصب شده در کشور مالزی بر پایه تجدیدپذیر است و قرار است تا سال 2030 ظرفیت این نیروگاه ها به 20 درصد برسد.
وی همچنین گفت: کشور ژاپن در حال حاضر 32 هزار گیگاوات برق از طریق نیروگاه های تجدیدپذیر تولید می کند و در نظر دارد تا سال 2030 ظرفیت این نیروگاه ها را به 24 درصد برساند.
معاون گروه انرژی های تجدیدپذیر پژوهشگاه وزارت نیرو در ادامه به وضعیت کشورمان در حوزه تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: ایران تاکنون 654 مگاوات برق از طریق نیروگاه های تجدیدپذیر تولید کرده که تنها ظرفیت تولید برق نیروگاهی تجدیدپذیر نصب شده کمتر از یک درصد بوده است.

**وضعیت قرارگیری نیروگاه های تولید انرژی در دشت های آبی ایران
اما نیما نظامی کارشناس و پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست نیز در این نشست در سخنانی با بیان اینکه، حدود 609 دشت آبی در کشور وجود دارد تصریح کرد: از این تعداد 253 دشت ممنوعه، 135 دشت نیز در زمره دشت های بحرانی قرار دارند و در مجموع 388 دشت از 609 دشت کشور در وضعیت بحرانی و ممنوعه قرار دارند.
وی افزود: بر اساس شاخص 'فالکن مارک' که سرانه آب تجدیدپذیر را به ازای هر فرد مورد سنجش قرار می دهد، فائو در سال 2011 گزارشی را در خصوص سرانه آب تجدیدپذیر جهان منتشر کرد که بر اساس آن ایران با سرانه 1720 متر مکعب به ازای هر نفر در سال در مرز تنش آبی قرار داشته است.
نظامی ادامه داد: طبق این شاخص 1700 متر مکعب در سال برای هر نفر بعنوان حد نرمال محسوب می شود و کمتر از این میزان حد تنش آبی و بیشتر از آن حد نرمال و بعنوان کشور پرآب شناخته می شود.
وی افزود: با توجه به رشد جمعیت و کاهش منابع آبی ایران، در حال حاضر این شاخص کمتر از 1500 متر مکعب در سال برای هر نفر ارزیابی می شود و این نشان می دهد که ایران وارد تنش آبی شده است و تقریبا تمامی کشور غیر از بخش هایی از شمال غرب دچار تنش آبی هستند.

**وضعیت پراکنش نیروگاه ها در سطح کشور
نظامی در ادامه با بیان اینکه، بسیاری از نیرگاه های سوخت فسیلی کشور در دشت های ممنوعه کشور قرار دارند افزود: در نتیجه منابع آبی زیرزمینی مطمئنی که این نیروگاه ها در سال های گذشته مورد استفاده قرار می دادند در سال های آینده همچون سابق قابل اطمینان نخواهد بود و با مشکل بهره برداری مواجه خواهد شد.
وی با تاکید براینکه وزارت نیرو در دوره جدید رویکرد جدیدی تحت عنوان 'آمایش آب محور' را مد نظر قرار داده است که طرح های توسعه جدید بر مبنای منابع آبی کشور ارائه می دهند، افزود: این رویکرد می تواند در توسعه نیروگاه ها و بروزرسانی آنها نیز مد نظر قرار گیرد.