زندگی به «آشوراده» باز می گردد

به گزارش ایران اکونومیست؛  اجرای طرح های مرتبط با طبیعت گردی و گردشگری در جزیره آشوراده پس از حدود دو دهه کشمکش بالاخره آغاز شد تا با اجرای کامل آن، طنین توسعه در تنها جزیره ایرانی دریای خزر بلندتر از همیشه به گوش برسد.
سرمایه گذاری در حوزه گردشگری جزیره آشوراده، موضوع تازه ای نیست و از دولت های گذشته پرداختن به آن همواره محل بحث و جدل علاقه مندان به سرمایه گذاری و مدیران استان بوده که البته مورد مخالفت گروه های حافظ محیط زیست و طبیعت قرار گرفت.
موافقان با تکیه بر اجرای سازه های همسان با طبیعت و لزوم بهره برداری از این ظرفیت برای رونق بیشتر گردشگری و توسعه استان به اجرای آن تاکید داشتند.
مخالفان این طرح هم باز شدن پای گردشگران به آشوراده را گامی بزرگ در راه نابودی تنها جزیره ایرانی دریای خزر توصیف کرده و خواستار جلوگیری از اجرای آن بودند.
دولت تدبیر و امید در سفر استانی سال 93 به گلستان، اجرای طرح گردشگری در آشوراده را به مردم استان وعده داده بود؛ وعده ای که سال ها به واسطه گره های متعدد در مسیر کسب مجوزهای مورد نیاز به تاخیر افتاد و امیدها برای اجرای آن روز به روز کمرنگ تر می شد.
تلاش استانداران پیشین، عزم نماینده ولی فقیه و مدیران ارشد استان برای عملی شدن این مصوبه در کنار کوشش برای اخذ مجوزهای 12 گانه محیط زیست، بالاخره نتیجه داد و با به زمین زدن کلنگ آغاز کار اجرای پروژه ملی گردشگری و طبیعت گردی در این جزیره، حرکت برای ایجاد زیرساخت های گردشگری و رونق اقتصادی استان شتاب گرفت.
عضو هیات مدیره کانون شکار و صید بندرترکمن و از حامیان محیط زیست  گفت: جزیره آشوراده به دلیل دست اندازی کمتر انسان، منطقه ای تقریبا بکر و دست نخورده است و تفاوت فراوانی با تالاب های در حال خشکیدن، جنگل های به تاراج رفته و زیستگاهای رو به زوال برخی مناطق کشور دارد.
عبدالحکیم ادریسی اظهار داشت: جذابیت ها و زیبایی های آشوراده برای سرمایه گذاران وسوسه انگیز و برای گردشگران داخلی و خارجی مملو از جاذبه های تکرار نشدنی است.
وی بیان کرد: چشم اندازهای رویایی، زیستمندان منحصر بفرد و پرندگان مهاجر کمیاب و نادر، دلیل طمع ورزی برخی از افراد به این منطقه شده است.
وی گفت که طرح نخست ارئه شده برای گردشگری آشوراده به دلیل لزوم استفاده از تمام خاک و وسعت جزیره، مشکلات زیادی به بار می آورد اما با اعمال اصلاحات از سوی دفتر زیستگاه‌ها و معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور این طرح به مرحله اجرا رسید.
مطابق اصلاحات انجام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، قرار است حدود 10 درصد جزیره آشوراده به منطقه ویژه گردشگری تبدیل شود.
ادریسی بر لزوم نظارت جدی در مراحل اجرای طرح گردشگری در آشوراده تاکید کرد و گفت: تمام مصوبات سازمان محیط زیست برای این طرح بسیار خوب و تاحدی سختگیرانه است اما ممکن است سرمایه‌گذار پس از استقرار، خارج از تعهدات و مصوبات اقدام به اجرای طرح و ساخت سازه هایی کند که نتیجه آن می تواند تخریب حیات وحش و طبیعت بکر آشوارده باشد.
وی گفت : عدم واگذاری عرصه آشوراده ،بهره برداری محدود و در چارچوب ضوابط از مناطقی از جزیره که ارزش زیستگاهی پایین تری دارد، اجرای طبیعت گردی و گردشگری در آشوراده را معقول و امکان پذیر کرده است.
این فعال محیط زیست افزود: با این حال نمی توان بدون داشتن دلیل با اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده که فواید فراوانی برای گردشگری و اقتصاد گلستان دارد مخالفت کرد.
ادریسی افزود: حضور برنامه ریزی شده گردشگران در آشوراده به حفظ و پاسداشت طبیعت منطقه منجر می شود اما تساهل در مدیریت گردشگری این جزیره میراثی جز تخریب طبیعت و محیط زیست برجای نخواهد گذاشت.
یکی از دانش آموختگان حوزه محیط زیست هم گفت: در نیم قرن اخیر، روش و راهکارهای نگاهداشت زیستگاه های ارزشمند جهانی دچار تغییرات بنیادی شده است.
بی بی سلیمه کلته اظهار داشت: حفاظت فیزیکی، گشت های میدانی و برخوردهای جبری با امکانات محدود فعلی توان مقابله با متجاوزین را ندارد و لازم است با گرفتن مشارکت بیشتر از توان بومیان و سهیم کردن در مدیریت جزیره، آنان را بیشتر از قبل به حراست و نگهداری از محیط زیست ترغیب کرد.
وی بیان کرد: در حال حاضر توان بومیان برای سرمایه گذاری در طرح های گردشگری آَشوراده ناکافی است و لازم است در طرح های کلان پیش بینی شده، بخشی از سرمایه گذاری های خرد در قالب بسته های حمایتی دولتی به بومیان سپرده شود تا انگیزه آنها برای حفاظت مشارکتی این جزیره بیشتر شود.
نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی هم گفت: ایجاد زیرساخت های گردشگری در آشوراده همچون جاده، اسکله، زیرساخت های برق و آب و ساخت اقامتگاه و آلاچیق، آغاز یک پروسه طولانی گردشگری در جزیره آشوراده است که پس از اتمام آن می توان با فراخوان سرمایه گذران و صاحبان دانش و تخصص داخلی و خارجی، مقدمات تحقق نهایی این پروژه ملی را فرهم کرد.
رامین نورقلی پور اظهار داشت: فاز متمرکز گرشگری آشوراده در 22 هکتار و با احداث پروژهایی مانند فضاهای اقامتی، غرفه صنایع دستی، رستوران ها و بازارچه ها اجرا می شود.
وی بیان کرد: همچنین زون گسترده طرح گردشگری این جزیره شاهد فعالیت های حوزه اکوتوریسم مانند کومه های پرنده نگری و مسیرهای پیاده روی است.
نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: مخاطرات زیست محیطی احتمالی این طرح به طور کامل بررسی شده و همه مسوولان استان خود را متعهد به اجرای آن و حفاظت از طبیعت این جزیره می دانند.
نورقلی پور ادامه داد: در کشور های مختلف جهان در مناطق تحت مدیریت محیط زیست با حساسیت بالاتر از آشوراده و یا هم راستا با آن هم طرح های گردشگری و طبیعت گردی اجرا می شود و اطمینان داریم حضور گردشگران و طبیعت گردان و توسعه گردشگری با اجرای کامل مصوبات سازمان محیط زیست تخریب و آسیبی به محیط زیست نیست این جزیره وارد نخواهد کرد.
استاندار گلستان هم به تلاش برای تامین اعتبارات اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: سرمایه‌ مورد نیاز اجرای این طرح چهار هزار میلیارد ریال است که از محل اعتبارات دولتی و سرمایه گذاری بخش خصوصی تامین خواهد شد.
سیدمناف هاشمی اظهار داشت: با تکمیل طرح های زیربنایی، ساخت اسکله، مسیر دسترسی و دیگر طرح های پیش بینی شده، این جزیره تا سه سال آینده امکان میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی را خواهد داشت.
وی بیان کرد: یکی از چشم اندازی های جدی گلستان در مسیر اجرای طرح گردشگری آشوراده، حفاظت از محیط زیست این منطقه است.
وی گفت: سازگاری طرح های اجرا شده با محیط زیست در همه مراحل مورد توجه و تاکید است تا در راه کسب منفعت اقتصادی و درآمدی برای استان، طبیعت بکر و ارزشمند این منطقه به نابودی کشیده نشود.
استاندار گلستان ادامه داد: به مردم و تشکل های زیست محیطی اطمینان می دهیم که اجرای این طرح و توسعه گردشگری در آشوراده آسیبی به گونه های گیاهی و جانوری و پرندگان مهاجر این جزیره وارد نخواهد کرد.
هاشمی بیان کرد: آشوراده به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر از ظرفیت فراوان جذب گردشگر و رونق اقتصادی برای گلستان برخوردار است اما در سال های گذشته به این منطقه سرشار از جاذبه برای سرمایه گذاران و گردشگران توجه مطلوبی نشده بود.
پس از 14 سال کشمکش بالاخره سازمان محیط ‌زیست با تصویب طرح گردشگری تنها جزیره ایرانی در دریای خزر موافقت کرد.
اولین بحث‌ها درباره اجرای طرح های گردشگری‌ در این جزیره سال 1383 مطرح شد و از همان زمان این طرح برای جزیره غنی از پوشش گیاهی و جانوری اما متروک آشوراده، موافقان و مخالفان زیادی داشت.
آشوراده، دهی در مرکز شبه جزیره میانکاله در شهرستان بندرترکمن، استان گلستان است .
این جزیره در سده‌های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه‌های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود (شبه جزیره میانکاله) جدا شد.
آشوراده که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است در سال 54 جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد و در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب‌های مهم دنیا هم قرار گرفت.
لفظ آشوراده در زبان ترکمنی به معنای جزیره آشور است و دارای دو بخش آشیر (آشور) و آدا (جزیره) است و 40درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.
ترکمن‌ها به این جزیره مال آشیر هم می‌گویند زیرا در زمان‌های قدیم از ساحل بندر ترکمن، دام‌های خود را برای چرا و تعلیف به جزیره می‌رساندند و در این لفظ، مال به معنای دام و آشیر به معنای رساندن است.
در سال 1837 میلادی این جزیره با وجود اعتراض ایران، به دست روسیه اشغال شد و نیروهای این کشور تا چندین دهه یک پاسگاه نظامی در آن داشتند.
این جزیره قبل از وقوع سیل در سال 1372 با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شرکت تعاونی روستایی، مدرسه راهنمایی، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از هزار نفر سکنه داشت که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه وری و ماهیگیری مشغول بودند اما با وقوع سیلاب، جزیره خالی از سکنه شد.
در سفر دولت یازدهم به استان گلستان مصوب شد که در 10 درصد این جزیره طرح های گردشگری اجرا شود که ایجاد هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم پس از اجرای طرح گردشگری در این جزیره از جمله آثار مثبت پیش بینی شده برای اجرای این طرح است.
مجری این طرح سازمان همیاری شهرداری های استان گلستان است که در مدت 30 سال از زمان شروع بهره برداری به صورت سه دوره 10 ساله آن را اجرا خواهد کرد.