جزییات ساز و کار مالی اروپا با ایران مشخص نیست

به گزارش ایران اکونومیست؛  آمریکا از روز نمادین ۱۳ آبان دور جدید تحریم های یکجانبه خود را علیه ایران آغاز کرده که براساس آن هر شرکتی بخواهد با ایران مراوده داشته باشد، نمی تواند با این کشور همکاری داشته باشد یا تحریم و جریمه خواهد شد.
با این حال آمریکایی ها هشت کشور از جمله چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه را از تحریم خرید نفت از ایران برای دوره شش ماهه معاف کرده اند. براین اساس این کشورها که بزرگترین خریداران نفت ایران است می تواند بدون نگرانی از تبعات احتمالی تحریم های یکجانبه به خرید نفت از ایران ادامه دهد.
اما چالش مهم تر در این زمینه، نحوه بازگشت پول نفت خریداری شده است. مستثنی شدن این کشورها از خرید نفت ایران به معنای آن نیست که بانک های آنها می توانند نقل و انتقال پول با ایران داشته باشند.
سوئیفت که پیام رسان اصلی بانک های دنیاست، تحت فشار آمریکا خدمات خود را به ایران قطع کرده است و از سوی دیگر کونلون بانک چین نیز می گوید حاضر به همکاری با تهران نیست. بانک های اروپایی نیز دلایل و بهانه های مختلفی برای همکاری نکردن با ایران بعد از برجام داشته اند که از جمله آنها تطبیق نداشتن نظام بانکی ایران با استانداردهای بین المللی از جمله استاندارد گزارشگری مالی IFRS یا توصیه های مرتبط با FATF و نداشتن کفایت سرمایه و بازل-۳ است.
یک دیپلمات ایرانی درباره میزبانی مشترک فرانسه و آلمان از SPV و مباحث مختلفی که درباره عملکرد سازوکار مالی اروپا با ایران در رسانه های داخلی و خارجی مطرح می شود، گفت: فعلا جزییات این طرح مشخص نیست و مذاکرات برای حصول به توافقی در این زمینه بین ایران و سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا در جریان است.
از سوی دیگر کشورهای دیگر از جمله چین منتظر هستند تا SPV اجرایی شده و آنها بتوانند شرایط همکاری های خود با ایران را مطابق با منافع ملی و اقتصادی شان تطبیق دهند. بر اساس طرح کلی که رسانه ها درباره عملکرد ساز و کار اعلام کرده اند اروپا برای خرید نفت ایران، پول آن را در صندوقی واریز می کند و ایران می تواند بدون آنکه پولی بین دو طرف رد و بدل شود، ما به ازای نفت صادراتی خود، کالا و خدمات از اروپا خریداری کند.
بر این اساس تجار و خریداران ایرانی می توانند از محل وجه واریز شده پول حاصل از صادرات نفت ایران به صندوق طراحی شده توسط اروپا حواله ارزی دریافت کرده و خرید کالای خود را در کشور مقصد انجام دهند.
شاید یکی از موارد اختلاف دو طرف آن باشد که اگر تراز تجاری ایران با کشورهای اروپایی مثبت شد، شرایط برای دسترسی ایران به پول باقی مانده در صندوق پیش بینی شده چگونه است؟ یا آیا کشورهای غیر اروپایی از جمله کشورهای آسیایی می توانند به این صندوق دسترسی داشته باشند و ایران واردات خود را از این کشورها نیز با استفاده از مکانیزم طراحی شده انجام دهد یا این موضوع تنها برای کشورهای عضو اتحادیه اروپاست؟
همزمان برخی از مقامات ایران از جمله علی اکبر صالحی؛ رییس سازمان انرژی اتمی و سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه از تعلل اتحادیه اروپا در راه اندازی این ساز و کار انتقاد کرده اند. صالحی در این زمینه گفته است که صبر ایران در زمینه تعلل اروپایی در حال لبریز شدن است و سیدعباس عراقچی نیز خاطرنشان کرده که اروپایی ها یا نمی توانند یا نمی خواهند که این ساز و کار را اجرایی کنند.