به گزارش ایران اکونومیست، بانک مرکزی در بخشنامه‌ای، نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور را ابلاغ کرد که بر اساس آن، کلیه صادرکنندگان از تاریخ ۲۲ فروردین امسال، براساس طبقه بندی و ضوابطی مکلف به ارائه تعهد برگشت ارز هستند. سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان بر سر پیاده سازی سیاست پیمان سپاری ارزی صادرکنندگان، دیروز بانک مرکزی، بخشنامه خود را در این زمینه صادر کرد. بر این اساس، کلیه صادرکنندگان کالا و خدمات مکلف به ارائه تعهد بابت برگشت ارز حاصل از صادرات خود به چرخه اقتصادی کشور هستند.
نحوه بازگشت ارز صادرات براساس صادرات سالانه هر صادرکننده به شرح زیر است:الف) تا یک میلیون یورو: ارز حاصل از صادرات این دسته از صادرکنندگان، از فروش در «سامانه نیما» معاف است. صادرکننده می‌تواند از آن برای واردات کالا و خدمات مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده کند (واردات در مقابل صادرات خود). صادرکننده همچنین می‌تواند این ارز را به صورت مستقیم برای واردات کالا با تشخیص وزارت صمت به واردکنندگان دیگر پس از ثبت سفارش واگذار کند (واردات در مقابل صادرات غیر).
این صادرکنندگان همچنین می‌توانند ارز صادراتی خود را به صورت حواله یا اسکناس به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز با ثبت در «سامانه نظارت ارز (سنا)» عرضه کنند. ب) بیش از یک میلیون یورو تا سه میلیون یورو: صادرکنندگان در این گروه باید ۵۰ درصد ارز صادراتی را به «سامانه نیما» واگذار کنند که البته تا سقف یک میلیون، از فروش در «سامانه نیما» معاف است. این صادرکنندگان باید بقیه ارز را با استفاده از سه راه زیر به چرخه اقتصاد بازگردانند: «واردات در مقابل صادرات خود»، «واردات در مقابل صادرات غیر» و عرضه به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز با ثبت در سامانه نظارت ارز (سنا) به صورت حواله یا اسکناس. ج) بیش از سه میلیون یورو تا ۱۰ میلیون یورو: صادرکنندگان در این گروه باید ۷۰ درصد ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کنند که در این باره تا سقف یک میلیون از فروش در سامانه نیما معاف است. این صادرکنندگان بقیه ارز صادراتی خود را نیز باید صرفاً در ازای واردات کالا و خدمات و هزینه‌های بازاریابی مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود، پس از ثبت سفارش استفاده کنند (واردات در مقابل صادرات خود) د) بیش از ۱۰ میلیون یورو: این صادرکنندگان مکلف اند ۹۰ درصد ارز صادراتی را در سامانه نیما عرضه کنند که در این جا نیز تا سقف یک میلیون یورو از فروش در سامانه نیما معاف است. این افراد باید بقیه ارز صادراتی خود را در ازای واردات کالا و خدمات و هزینه‌های بازاریابی مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود پس از ثبت سفارش استفاده کنند. این بخشنامه با اعلام این که کلیه صادرات انجام شده از تاریخ ۲۲ فروردین ۹۷ مشمول این مصوبه هستند، تصریح کرده است: فروش در «سامانه نیما» بیش از درصد مشخص شده در هر یک از سه دسته فوق، امکان‌پذیر است.
بازار معاملات نقدی و حواله ارز راه‌اندازی می‌شود
از سوی دیگر رئیس کل بانک مرکزی از راه اندازی بازار معاملات نقدی وحواله ارز به زودی خبر داد. به گزارش ایسنا، به گفته همتی این بازار مبتنی بر سازوکار حراج با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل تامین نیاز‌های خدماتی و خرد مردم و با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی راه‌اندازی می‌شود. وی همچنین گفته است که با آغاز فعالیت این بازار صادرکنندگان نیز می‌توانند بر اساس مقرراتی که اعلام خواهد شد، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند. وی این خبر را با انتشار پست زیر در اینستاگرام اعلام کرده است: یکی از دغدغه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای سامان دهی بازار ارز و پاسخ گویی به نیاز‌های طبیعی مردم، راه‌اندازی یک بازار متشکل ارزی برای معامله آزاد اعم از نقد و حواله اسعار بین‌المللی توسط کارگزاران (بانک‌ها و صرافی‌های مجاز) بوده است. جلسات متعددی با حضور کارشناسان و صاحب نظران بازار ارز و سرمایه و به ویژه بانک‌ها و صرافی‌ها در بانک مرکزی تشکیل و ابعاد مختلف موضوع بررسی شد. در نهایت درباره راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارز، مبتنی بر سازوکار حراج، با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل تامین نیاز‌های خدماتی و خرد مردم، به جمع‌بندی رسیدیم. این بازار با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌اندازی خواهد شد.
خصوصیت اصلی بازار آزاد خود تنظیمی است و دستوری نیست.