به گزارش ایران اکونومیست؛ در ضرب‌المثل‌ها، اجاره‌نشینی را به خوش‌نشینی تعبیر می‌کنند، زیرا در گذشته مستأجران با کمترین هزینه می‌توانستند از تنوع مسکن و همچنین جا‌به‌جایی آسان‌تر برخوردار باشند. اما این تعریف در سال‌های اخیر تغییر کرده و خانواده‌‌هایی که توان خرید خانه نداشتند، با مصیبت افزایش قیمت‌های بی‌رویه روبه‌رو شده‌اند.
این افزایش قیمت‌ها البته در شهرهای بزرگ به‌مراتب بیشتر بوده و در کنار افزایش هزینه‌های زندگی، باعث شده که روزگار سخت‌تری بر مستأجران بگذرد.
سال جاری نیز به‌دنبال افزایش قیمت در بخش‌های مختلف، مسکن نیز با تأخیر چند ماهه، از قافله رشد قیمت‌ها جا نماند و هر روز قیمت جدیدی اعلام شد. اگرچه این افزایش در ابتدا برای خرید و فروش مسکن ملموس بود، اما یکی دو ماهی است که اجاره‌بها را نیز تحت تأثیر قرار داده، تا یافتن سرپناهی برای اجاره‌نشین‌ها از گذشته نیز سخت‌تر شود.
اما چرا اجاره‌بها تا این حد افزایش داشته است؟ فعالان این حوزه مهم‌ترین دلیل افزایش اجاره‌بها را رشد قیمت در کالاهای اساسی می‌دانند، زیرا بیشتر موجران، به اجاره‌بها به چشم کمک‌هزینه زندگی می‌نگرند.
**کنترل قیمت مسکن از لایه‌های پایین آغاز شود
مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک ، در همین زمینه گفت: افزایش اجاره در مرحله اول تابعی از قیمت ملک است و زمانی که قیمت ملک بالا می‌رود، طبیعتاً قیمت اجاره هم افزایش خواهد داشت.
وی ادامه داد: از سوی دیگر اگر می‌خواهیم اقتصاد را در لایه‌های بالاتر مانند مسکن مهار کنیم، باید از پایین و اولین کالایی که وارد بازار می‌شود آغاز کنیم تا کنترل بهتر صورت گیرد.
خسروی با اشاره به اینکه برخی افراد برای ایجاد کمک‌هزینه زندگی اقدام به خرید و اجاره مسکن می‌کنند، افزود: زمانی که اقلام اساسی گران می‌شود، طبیعی است که اجاره موردنظر این فرد نیز برای تأمین هزینه‌ها بالا باشد.
**چهار بازار تاثیرگذار بر مسکن
رئیس اتحادیه مشاوران املاک گفت: بیشتر افراد ناگهان حباب بزرگ را در مسکن می‌بینند، اما حباب‌های کوچک که این حباب را ایجاد کرده، دیده نمی‌شود. برای حل این مشکل باید حباب‌های کوچک کنترل شده و از ایجاد آنها جلوگیری کنیم.
وی چهار بازار ارز، سکه، بورس و حامل‌های انرژی را از مهم‌ترین مؤلفه‌های تاثیرگذار بر قیمت مسکن دانست و تأکید کرد: از آنجا که تولیدکنندگان مسکن با نگاه به بازار مواد اولیه، وارد بازار شده و خرید و فروش می‌کنند، همه این موارد نسبت به افزایش اجاره و مسکن اثرگذار است.
**امیدوارم به ثبات قیمتی برسیم
رئیس اتحادیه مشاوران املاک گفت: باید صنعت اجاره را فعال کنیم. هیچ‌کس با سوداگری موافق نیست، اما زمانی که تولید مسکن قرار است انجام شود، نیاز است تا خریدار نیز برای آن وجود داشته باشد. از همین رو، لازم است به سرمایه‌دار بها دهیم.
وی با اشاره به تجربه ترکیه در این زمینه ادامه داد: در ترکیه سازمان تأمین اجتماعی با همکاری شهرداری در محله‌های مشخصی، مسکن‌هایی را برای اجاره به طبقات پایین جامعه ساخته‌اند. همین امر بر قیمت سایر مسکن‌ها اثرگذار بوده، زیرا مرجع قیمت‌گذاری در سایر نقاط می‌شود.
خسروی افزود: نگاه اولیه وزیر جدید راه و شهرسازی مبنی‌بر اینکه برای مسکن نگاه پر رونقی داشته باشیم را به فال نیک می‌گیرم و امیدوارم به یک ثبات قیمتی برسیم.
**لزوم ایجاد توازن در عرضه و تقاضا
وی با بیان اینکه اظهارنظر در مورد گران یا ارزان شدن اجاره‌بها در محله‌های مختلف اثرگذاری نامطلوب قیمتی دارد، گفت: اما می‌توانیم بگوییم افزایش قیمت اجاره‌بها از شاخص تورم اندکی بیشتر بوده است.
به گفته خسروی، ادامه روند افزایش قیمت در اجاره‌بها متأثر از حوادث متفاوتی است و اگر وزیر راه و شهرسازی نیم‌نگاهی به مسکن داشته باشد، احتمال اینکه شاهد کاهش قیمت در مسکن و به‌دنبال آن در اجاره‌بها باشیم وجود دارد، اما برای ثبات واقعی باید توازن را در عرضه و تقاضا ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: نرخ موالید، مهاجرت و رشد جمعیت نشان از افزایش تقاضا در بازار دارد. بنابراین باید برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم.
**مسکن اجاره‌ای شبیه کالاست
کمال اطهاری، اقتصاددان و پژوهشگر توسعه ، با بیان اینکه افزایش اجاره‌بهای مسکن در ماه‌های اخیر متأثر از افزایش قیمت‌ها در کالاهای اساسی است، گفت: در اقتصاد ایران، مسکن اجاره‌ای شبیه کالاست و بازار اجاره مسکن اگرچه از بازار خرید و فروش تأثیر می‌گیرد، اما شرایط متفاوتی دارد.
وی ادامه داد: خرید و فروش مسکن امری است که می‌تواند سوداگران را وارد بازار کند، اما در بازار اجاره‌بها از آنجایی که صاحب ملک باید هزینه‌های نگهداری را بپردازد و از سوی دیگر، موجر بخشی از معیشت خود را به‌واسطه همین اجاره‌بها می‌گذراند و از آنجا که قیمت همه کالاها در این مدت سیر صعودی داشته و کالاهای اساسی حداقل 40 درصد از ابتدای سال گران شده، بنابراین این گرایش که اجاره‌بها به همین میزان افزایش پیدا کند، طبیعی است.
**قوانین تکه‌تکه، بلای جان قیمت مسکن
به گفته اطهاری، روند افزایش قیمت اجاره‌بها بی‌تردید ادامه‌دار خواهد بود، زیرا قوانینی که در گذشته وجود داشته، یک بسته نهادی نیست و مسائلی ازجمله بحث‌های نظام استیجاری و قوانین تکه‌تکه مانند مالیات بر عایدی، اثرات بسیار منفی و فزاینده بر اجاره‌بها خواهد داشت.
وی افزود: این موارد در چارچوب طرح جامع مسکن نظام استیجاری دیده شد، اما با مسکن مهر کنار گذاشته شد و در بازنگری طرح جامع مسکن نیز با وجود نقدهای کارشناسی، اما توسط وزیر سابق راه و شهرسازی کنار گذاشته شد. این‌ها مقصرانی هستند که بنابر قانون مسئولیت‌های اجتماعی محکوم‌اند و باید ضرر آن را بپردازند.
