پنل بین‌المللی تجارت خارجی با ارزهای ملی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها

به گزارش ایران اکونومیست؛  پنل تخصصی «تجارت با ارزهای ملی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها» در بیست و هفتم مهر ماه ۱۳۹۷ (مصادف با نوزدهم اکتبر ۲۰۱۸) در شهر آنکارا برگزار شد. این پنل از سوی مرکز مطالعات ایرانی آنکارا (IRAM) تدارک دیده شده بود. در آغاز این پنل، خانم خدیجه کاراهان، مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهور ترکیه ضمن تشکر از برگزاری این پنل، بر اهمیت و لزوم استفاده از ارزهای ملی در تجارت خارجی و به کارگیری پیمان‌های پولی دوجانبه تاکید کرد  و از تمایل ترکیه برای بهره‌مندی از تجارب دیگر کشورها در این زمینه خبر داد.

در این پنل، پروفسور ایلا پاتنایک استاد موسسه تامین مالی و خط‌مشی‌گذاری عمومی (NIPFP) و مشاور سابق دولت هند، دکتر مارسل سالیخوف رئیس دپارتمان اقتصاد موسسه انرژی و تامین مالی روسیه، دکتر عبدالقادر دوِلی استادیار دانشگاه ییلدریم بایزید آنکارا، ایلهان اردال رئیس انجمن صنعتگران و بازرگانان مستقل ترکیه (MUSIAD) و رسول خوانساری پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی به عنوان سخنران حضور داشتند و پروفسور مراد اصلان رئیس دپارتمان اقتصاد مرکز مطالعات ایرانی آنکارا نیز اداره پنل را بر عهده داشت.

در این پنل تخصصی که به صورت عمومی و با دعوت از رسانه‌های ترکیه‌ای و نیز اساتید و پژوهشگران این حوزه برگزار شده بود، سخنرانان ضمن ارائه تجارب مربوط به کشور خود، به بحث و بررسی پیرامون فرصت‌های پیش رو در زمینه تجارت با ارزهای ملی، چالش‌های این حوزه و راهکارهای برون‌رفت از آن پرداختند و سپس به پرسش‌های حاضران پیرامون مباحث مطرح شده پاسخ دادند.

خوانساری به عنوان یکی از سخنرانان این نشست، پس از بررسی نقش دلار در تجارت جهانی و استفاده ابزاری ایالات متحده از دلار به عنوان یک سلاح اقتصادی در برابر دیگر کشورها، به افزایش تمایل و عزم کشورها برای کاهش نقش دلار در مبادلات بین کشورها و شتاب یافتن فرایند دلارزدایی در اقتصاد جهانی اشاره کرد. پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی ضمن تشریح وضعیت کلی اقتصاد ایران و ارائه آماری از وضعیت صادرات و واردات و کشورهای مهم طرف تجاری ایران، به تجربه گذشته ایران در زمینه پیمان‌های پولی دوجانبه پرداخت. وی پیمان پولی دوجانبه میان ایران و ترکیه را مهم‌ترین تجربه ایران در این حوزه برشمرد که به مرحله عملیاتی رسیده است. همچنین به مذاکرات جاری میان ایران و دیگر کشورها همچون روسیه و پاکستان برای گسترش استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری اشاره کرد.

خوانساری در بخش دیگری از صحبت‌های خود مزایای انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه بین ایران و کشورهای دیگر و وجود ظرفیت مناسب برای گسترش اینگونه پیمان‌ها را تبیین کرد. پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه به مهم‌ترین چالش‌های پیش رو در مسیر گسترش تجارت خارجی با ارزهای ملی بین ایران و دیگر کشورها اشاره کرد. وی مشکلات ساختاری در سطح کلان اقتصاد، نوسان‌های ارزی چند ماه گذشته، مشکلات نظام بانکی، پایین بودن نسبت صنایع دارای ارزش افزوده نسبت به منابع طبیعی خام، محدودیت دسترسی به کانال‌های پرداخت بین‌المللی و افزایش تحریم‌های غیرمنصفانه اقتصادی علیه ایران را از جمله موانع مهم گسترش پیمان‌های پولی دوجانبه بین ایران و دیگر کشورها دانست.

خوانساری در ادامه به مهم‌ترین اقدامات سیاستی انجام شده توسط بانک مرکزی و دیگر دستگاه‌ها به منظور تسهیل تجارت خارجی با ارزهای ملی اشاره کرد. او امضای قرارداد همکاری مالی و بانکی بین ایران و روسیه، تلاش برای به به‌کارگیری سیستم جایگزین سوئیفت، تدوین پیش‌نویس قانون جدید بانکداری در مجلس شورای اسلامی، تلاش برای افزایش ثبات در بازار ارز، اصلاحات گمرکی برای بهینه کردن فرایند صادرات و واردات، الزام بنگاه‌های اقتصادی به انطباق با استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی به عنوان مهم‌ترین این اقدامات برشمرد.

پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی در پایان، ضمن اشاره به تمایل ایران برای استفاده از ارزهای ملی به جای دلار امریکا در مبادلات خارجی و وجود ظرفیت مناسب تجارت خارجی بین ایران و کشورهای دیگر با استفاده از ارزهای ملی، تلاش برای ایجاد واحد پولی مشترک با بهره‌گیری از تجربه کشورهای اروپایی و راه‌اندازی بانک مشترک چندملیتی بین کشورهایی همچون ایران، روسیه و ترکیه را به عنوان پیشنهادهایی مطرح کرد که می‌توان به منظور گسترش تجارت خارجی بین این‌گونه کشورها مورد بررسی قرار داد.