اقتصادی که با قاچاق سوخت به آتش کشیده می شود

به گزارش ایران اکونومیست؛  رئیس اتاق تهران مسعود خوانساری هفته گذشته در جریان جسله هیات نمایندگان اتاق تهران نسبت به افزایش قاچاق سوخت از کشور هشدار جدی داد و این موضوع را یکی از آسیب های اقتصادی مهم در کشور خواند و خواستار اصلاح قیمت های انرژی در کشور شد. او گفت:« در ارتباط با حامل های انرژی به شما می گویم که اگر یک نفر در روز دو تا گالن سوخت ( بنزین یا گازوئیل) از مرز خارج کند روزانه حدود 800 تا 900 هزار تومان درآمد کسب خواهد کرد، فقط دو گالن 20 لیتری، اتفاقی که هم اکنون شاهد آن در برخی از استان ها هستیم و حتما توسعه پیدا می کند و بعد می خواهیم بگیر و ببندها را انجام دهیم. الان قیمت گازوئیل در داخل 300 تومان است در حالی که در ترکیه یک یورو و خورده ای است و در پاکستان کمی کمتر و.. اگر روزانه کسی بتواند با قاچاق دو گالن سوخت 800 تا 900 هزارتومان درآمد کسب کند فکر می کنید اصلا کاسبی شکل خواهد گرفت؟ نه، قطعا نخواهد شد. اگر امروز برای این تصمیم نگیریم فردا دیر است و اگر فردا نگیریم در آینده حتما دچار مشکل خواهیم شد.»

قاچاق سوخت در ماه های گذشته و باتوجه به افزایش قیمت دلار و دیگر ارزها در کشور و کاهش ارزش پول ملی به شدت رشد داشته است؛ فروش بنزین و گازوئیل به قیمت بسیار پایین تر از قیمت های جهانی موقعیتی را برای گروهی از مرزنشینان بیکار به خصوص در شرق و غرب کشور فراهم کرده است تا با قاچاق سوخت به کشورهای همسایه به خصوص پاکستان و ترکیه درآمد خوبی از این راه کسب کنند.

در حال حاضر قیمت بنزین در پاکستان 108.45 روپیه و قیمت هر روپیه پاکستان در ایران 110 تومان است؛ بنابراین قیمت هر لیتر بنزین را اگر با تومان معادل کنید به عدد 11 هزار و 929 تومان می رسید و این به معنی آن است که اگر شخصی یک لیتر بنزین را به قیمت هزار تومان خریداری کند می تواند آن را به حدود 11 برابر این قیمت در خارج از مرکز ایران در پاکستان به فروش برساند. همچنین شرایط در کشور ترکیه هم به همین شکل است زیرا قیمت هر لیتر بنزین هم اکنون در ترکیه یک دلار و 50 سنت است که اگر آن را حتی با دلار 12 هزار تومان هم معادل کنیم به عدد 18 هزار تومان می رسیم که 18 برابر قیمت بنزین در ایران است و همین موضوع هم باعث شده که قاچاق سوخت به کاری بسیار پر سود برای افرادی در استان های غربی و شرقی تبدیل شود.

اسفند سال گذشته و پیش از افزایش قیمت دلار و رکورد شکنی های پی در پی آن، وزیر کشور رحمانی فضلی میزان قاچاق سوخت از کشور را هم اکنون 11 تا 12 میلیارد دلار اعلام کرد؛ عددی که باتوجه به افزایش قیمت دلار و دیگر ارزها حالا با افزایش چشم گیری رو به رو شده است.

براساس نظر کارشناسان پرداخت یارانه انرژی و پایین بودن قیمت سوخت در ایران نسبت به دیگر کشورها، علاوه بر بار مالی بسیار سنگین برای دولت و آسیب های زیست محیطی به دلیل مصرف بالا، شغلی تحت عنوان قاچاق سوخت را هم در کشور ایجاد کرده است؛ با افزایش قاچاق سوخت در واقع دولت ایران به بخشی از مصرف کنندگان بنزین و گازوئیل در کشورهای همسایه یارانه می دهد. کافی است سری به مرزهای شرقی و غربی بزنید تا شاهد ماشین هایی از کشورهای همسایه باشید که برای خرید روزانه به کشور ما می آیند و در آخر هم باک ماشینشان را پر می کنند و به کشورشان باز می گردند. در این بین حتی بخشی مهمی از کامیون های ترانزیتی هم با ایجاد باک اضافه اقدام به قاچاق سوخت می کنند.  

قاچاق سوخت افزایش داشته است

میزان مصرف سوخت در کشور در سال 97 رشد شتابانی گرفته است؛ طبق گزارش وزارت نفت از ابتدای امسال تا پایان تیرماه به طور میانگین روزانه 86.8 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 9.6 درصدی را نشان می دهد. همچنین در تیرماه نیز مصرف بنزین با رشد 8.5 درصدی به طور میانگین روزانه 91.7 میلیون لیتر بوده است. اما این رشدها فراتر از رشد طبیعی سالانه (به دلیل افزایش تعداد خودور و...) است و این موضوع نشان می دهد که مصرف بنزین در نقطه ای نشتی دارد و آن هم قاچاق است. اتفاقی که در روزهای گذشته شواهد عینی آن را می شد از صف های طولانی بنزین در شهرهای شرقی و هم مرز با پاکستان متوجه شد.  

اما چاره جلوگیری از قاچاق بنزین چیست؟ به اعتقاد کارشناسان اصلاح قیمت حامل های انرژی و واقعی سازی قیمت ها باتوجه به قیمت های جهانی و یا ایجاد سازوکارهای جدی برای جلوگیری از قاچاق مهم ترین راه های مبارزه با این موضوع می تواند باشد؛ راهکارهایی که البته دولت و مجلس شورای اسلامی به دلیل ترس از اعتراضات مردمی و افزایش یک باره تورم به دنبال نخستین آن که افزایش قیمت هاست نخواهند رفت و تنها راهکار باقیمانده ایجاد سازوکاری جدی برای جلوگیری از قاچاق است.