رشد چشمگیر شاخص بورس؛ حباب یا هدایت نقدینگی؟

به گزارش ایران اکونومیست؛ روزنامه های امروز از جهش شاخص بورس خبر دادند. «اطلاعات» تحت عنوان «ثبت دومین رکورد تاریخی بورس در شهریور» نوشت: شاخص بورس با رشد 4600 واحدی برای دومین روز متوالی رکوردشکنی کرد. با معامله سه میلیارد و 369 میلیون برگه اوراق بهادار در بورس تهران، ارزش این بازار از 591 هزار و 815 میلیارد ریال گذشت.
روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «مهار نقدینگی دربازار بورس» آورد: روز گذشته بورس اوراق بهادار تهران تمام رکوردهای تاریخی خود را پشت سرگذاشت. درآخرین روز کاری هفته جاری شاخص کل بورس بلندترین گام تاریخ 50 ساله خود را با 6483 واحد رشد برداشت و از مرز 155 هزار واحد هم عبور کرد. بدین ترتیب در تالار حافظ و در چهار ساعت کاری دیروز در هر دقیقه 27 واحد و در هر ساعت 1620 واحد به شاخص کل بورس افزوده شد تا بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون به 61 درصد برسد. درحالی که شاخص کل در آخرین روز سال گذشته بر روی عدد 96 هزار و 289 واحد ایستاده بود دیروز به 155 هزار و 61 واحد رسید که نشان دهنده رشد 58 هزار و 772 واحدی آن است.
در ادامه می خوانیم: درکنار رشد قابل توجه شاخص کل بورس ارزش معاملات نیز با عبور از مرز هزار و 100 میلیارد تومان حاکی از ورود نقدینگی جدید به بازار سهام است. درحالی که در بازارهایی همچون ارز، طلا و مسکن علاوه بر افزایش ریسک بالا رفتن قیمت‌ها بازدهی آن را با خطر مواجه کرده است سوددهی قابل توجه بورس به رقیبی قدرتمند برای سایر بازارها تبدیل شده است.

** چرا بورس جهش کرد؟
روزنامه ایران در تشریح دلایل ترقی بورس نوشت: طبق اعلام کارشناسان هم‌اکنون و با محاسبه نرخ ارز در بازار، سهام ارزان است و سودآور. برهمین اساس طی ماه‌ها و به خصوص هفته‌های اخیر شاهد ورود سرمایه گذاران و همچنین سرمایه‌های جدید و تازه به تالار شیشه‌ای هستیم. طی هفته‌های اخیر به غیر از کسانی که ماه‌ها پیش نسبت به خرید ارز و طلا اقدام کرده‌اند، هم‌اکنون شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری دراین بازارها وجود ندارد. در هفته‌های اخیر بازار نوسان زیادی دارد و به دلیل بالا بودن قیمت‌ها ریسک هم بالا رفته است. در سایر بازارها نیز مانند مسکن و خودرو شرایط به‌طور کامل تغییر پیدا کرده است. بازارمسکن وارد رکود شده و سرمایه بخشی از سرمایه گذاران درآن حبس شده است جدای آن آنقدر قیمت‌ها در این بازار بالاست که هر سرمایه‌گذاری قدرت ورود به آن را ندارد. در بازاری مانند خودرو نیز به دلیل محدودیت‌های فروش که از سوی خودروسازان اعمال شده دیگر همانند گذشته امکان سرمایه‌گذاری در آن وجود ندارد. برهمین اساس این روزها بازار سهام مأمن مطمئنی برای بخشی از نقدینگی 1600 هزار میلیارد تومانی کشور شده است.
«آرمان» تحت عنوان «روز تاریخی دیگر برای بورس» آورد: کارشناسان می‌گویند از جمله دلایل رشد شاخص بورس، رکودی است که به تدریج بر سایر بازارها حاکم شده است، در نتیجه بخشی از نقدینگی موجود در بازارهایی چون خودرو، ارز، سکه و مسکن به بازار سهام وارد می‌شود. همچنین اخیرا از سوی دولت تاکیدات زیادی بر حمایت از بازار سرمایه شده است که همین امر در صورت آمادگی زیرساخت‌ها و بسترهای لازم می‌تواند موجبات رونق هرچه بیشتر معاملات بورس را فراهم کند. از سوی دیگر، رشد قیمت دلار نیز به دلیل اینکه اکثر شرکت‌های فعال در بورس صادرات‌محور هستند، عامل غیرقابل انکار بالارفتن قیمت سهم‌ها در روزهای اخیر دانسته شده است.
در گزارش آرمان می خوانیم: در حالی معدنی‌ها و فلزی‌ها پیشتاز معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران بودند که افزایش قیمت دلار طی ماه‌های اخیر علت اصلی رشد شاخص کل بورس اعلام شده است. ورود دلار به کانال 15 هزار تومانی طی هفته گذشته سبب شد تا شرکت‌های صادرات‌محور در بورس رشد خوبی را تجربه کنند و آنطور که در خبرها آمده است شرکت‌های فولادی، معدنی و نفتی از جمله شرکت‌هایی هستند که با صادرات محصولاتشان بیشترین ارزآوری را به همراه داشتند و بدین ترتیب عامل اصلی رشد شاخص بورس معرفی شدند.
به نوشته «اعتماد»، بازار سهام در حالی با معاملاتی پرحجم در اغلب نمادهای معاملاتی و گرایش معامله‌گران حقیقی برای خرید سهام روبرو شد که اغلب سهم‌های پیشرو بازار با صف خریدهای پایدار به کار خود پایان دادند. موضوع باز شدن سقف قیمت‌ها در بورس کالا و افزایش قیمت‌ها در حالی است که اغلب حقیقی‌ها با وجود پیش‌خور شدن خبرهای خوب در زمینه آزادسازی قیمت‌ها در گروه‌های مختلف اما همچنان برای جمع‌آوری سهام از خود اشتیاق نشان می‌دهند. این در حالی است که حقوقی‌ها نیز برای عرضه پرحجم سهام هنوز اقدام موثری در بازار نداشتند.
«مردم سالاری» در رمزگشایی خود از جهش دیروز بورس تحت عنوان «فتح الفتوح بورس یا سیطره بی‌دلیل شرکت‌های پتروشیمی و فولادی؟» آورد: تا پیش از 21 شهریور، بیشترین میزان افزایش روزانه شاخص کل بورس تهران در تاریخ 15 مرداد امسال صورت گرفته بود. در 15 مرداد، شاخص بورس 3.8 درصد افزایش یافته بود. 15 مرداد تاریخ مهمی در اقتصاد ایران است: عبدالناصر همتی در شامگاه 14 مرداد از بسته جدید ارزی دولت رونمایی کرد که یک مولفه اساسی آن پمپاژ ارز پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها به بازار ثانویه بود. بعد از این رونمایی، بورس به استقبال آزادسازی نرخ ارز شرکت‌های پتروشیمی و فولادی رفت و آن رکورد تاریخی ثبت شد.
در ادامه می خوانیم: دیروز بورس به استقبال چیز دیگری رفت! بورس دیروز به آزادسازی قیمت فولاد در معاملات بورس کالا واکنش نشان داد. روز گذشته جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در نامه‌ای به حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران، مجوز برداشتن سقف رقابت برای محصولات فولادی در بورس کالا را صادر کرد. این به معنای آزادسازی نرخ فروش محصولات فولادی در داخل کشور است. اکنون پتروشیمی‌ها هم پیش‌بینی می‌کنند که دقیقاً این اتفاق برای آن‌ها روی دهد تا آن‌ها بتوانند محصولات‌شان را با نرخ‌هایی نزدیک به نرخ بازار آزاد در بورس کالا به فروش برسانند. علت جهش دیروزِ شاخص کل در بورس اوراق بهادار تهران، این بود و بی‌جهت نبود که بیشترین اثر مثبت بر رشد بازار سهام در روز جاری به نمادهای معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و شرکت معدنی و صنعتی گل گهر اختصاص یافت. سقف رقابت برای فروش محصولات پتروشیمی هنوز در بورس کالا حذف نشده است اما با اتفاقی که از روز گذشته برای فولادی‌ها روی داد، اکنون پتروشیمی‌ها هم پیش‌بینی می‌کنند که به زودی قیمت محصولات‌شان در بورس کالا، آزادسازی شود.پیش از آزادسازی نرخ فولاد، سقف رقابت برای معاملات مس و آلومینیوم در بورس کالا برداشته شده بود و پتروشیمی‌ها اکنون می‌گویند حتی اگر آسیاب به نوبت هم باشد، حالا نوبت آن‌ها است!
مردم سالاری نوشت: اگر واقع‌بین باشیم نباید چندان از افزایش شاخص کل بورس ذوق‌زده شویم. کسی چه می‌داند شاید یک حباب بزرگ در بازار بورس در حال شکل‌گیری است! مگر نه این که در سال 91 و در اوج تحریم‌ها و در حالی که رشد اقتصادی کشور به سرعت به سمت منفی شدن می‌رفت، شاخص کل بورس یکی پس از دیگری رکوردها را شکست و تنها چند ماه بعد در سال 92 رکود بر بازار سرمایه حاکم شد؟! در این شرایط نباید دچار ذوق زدگی شد و تنها باید به این اندیشید که چه چیزی واقعاً به نفع اقتصاد کشور است.
به نوشته «دنیای اقتصاد»، «حسین عبده تبریزی» عضو شورای عالی بورس، ضمن ابراز خرسندی از پایان ارزان‌فروشی‌های رانت‌آفرین فولاد در بورس کالا، از ضرورت اصلاح قیمت کالاهای پایه پتروشیمی در بورس کالا خبر داد. وی در نوشتاری که در شبکه‌های اجتماعی هم دست‌به‌دست شد از حل احتمالی مساله پتروشیمی‌ها در پنج‌شنبه- امروز- خبر داد. بر اساس تجربه اخیر که کالاهای پایه پالایشی و فلزی یکی پس از دیگری از قید قیمت‌گذاری‌های دستوری رها شده‌اند به نظر می‌رسد بازار به این باور رسیده قیمت محصولات پتروشیمی نیز از این الگو مستثنا نخواهد شد. رشد محسوس نقدینگی در سهام این صنعت طی دو روز گذشته نیز از این منظر قابل توجیه است. گردش حدود یک‌چهارم از ارزش معاملات خرد دیروز در سهام گروه پتروشیمی حاکی از همین امیدواری به تعدیل قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا در روزهای پیش‌روست.

** کارشناسان چه می گویند؟
«ولی نادی قمی» استاد دانشگاه و کارشناس بازارسرمایه در گفت‌و‌گو با ایران اعتقاد دارد که در شرایط فعلی که تمام بازارها و کالاها بر مبنای دلار بازار آزاد قیمت‌گذاری می‌شود، سهام تنها بازاری است که بر مبنای دلار 4200 تومانی قیمت می‌خورد. وی توضیح داد: درصورتی که نرخ دلار را 12 هزار و 600 تومان درنظر بگیریم قیمت حتی گرانترین سهم بازار هم ارزان و صرفه اقتصادی دارد. حتی درصورتی که دلار را 9 هزار تومان هم محاسبه کنیم این صرفه اقتصادی باقی خواهد ماند.
به نوشته آرمان، «محمودرضا خواجه‌نصیری» معاون سابق نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس ضمن امیدواری نسبت به آینده بازار سهام معتقد است که باید بازار سرمایه را به اقشار مختلف جامعه شناساند. او در یک نشست خبری اظهار کرد:‌ تمام خدمات بازار سرمایه محدود به عده خاصی بوده و بیش از 90 درصد مردم بازار سرمایه را نمی‌شناختند ما به شدت به دنبال این موضوع هستیم که بازار سرمایه را به اقشار مختلف بشناسانیم.
با این حال، «کریم منصوری» کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که نگاهی به شرایط کلی اقتصادی کشور نشان می‌دهد ادامه روند رو به رشد قیمت‌ها و شاخص بورس در بلندمدت امکان‌پذیر نیست؛ چراکه از یکسو رکود حاکم بر اقتصاد و تورم تحمیلی بر آن سودآوری شرکت‌های حاضر در بازار سهام را تحت تاثیر قرار داده و از طرف دیگر معماهایی همچون آینده برجام، اقتصاد و بازار سرمایه را تحت تاثیر خود قرار داده است.
روزنامه «جهان صنعت» به نقل از «فردین آقا بزرگی» کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با فارس، آورد: وضعیت روز گذشته بازار سهام ایران با وجود نوسان قیمت ارز در بازار آزاد و حجم معاملات سهام در بورس به هیچ وجه قابل قیاس با اوضاع بازار سهام سال 92 نبوده، چرا که درآن زمان متوسط حجم معاملات روزانه در محدوده 500 میلیارد تومان رقم می‌خورد، اما این رقم اکنون برای مدت زیادی بیش از 1000 میلیارد تومان معامله روزانه ثبت می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر اجماع اغلب صاحب‌نظران و معامله‌گران بورس تهران بر این موضوع استوار شده که حجم معاملات روزانه بورس تهران فارغ از معاملات صوری و کد به کد در حال حاضر به هیچ‌وجه قابل مقایسه با سال‌های گذشته نیست و این در حالی است که دولت نیز به دلیل منابع محدود مالی هیچ سازوکاری برای تزریق نقدینگی به بازار سرمایه ندارد‌. بنابراین هر آنچه که در بازار سهام می‌بینیم، ناشی از اشتیاق سرمایه‌گذارانی است که به بورس نگاه ویژه‌ای نسبت به سایر بازارها دارند.