مسئولیت دشوار اوپک در مدیریت بازار

به گزارش ایران اکونومیست؛ نشست امروز کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) در وین محل تقابل دو دیدگاه مخالف شده است. از یک سو عربستان سعودی در کنار تولید کننده غیر اوپکی روسیه به دنبال افزایش تولید به میزان 1.5 میلیون بشکه در روز است.

در طرف مقابل هم کشورهای ایران، عراق، ونزوئلا و حتی الجزایر قرار دارند که به طور کلی مخالف افزایش شدید عرضه به بازار نفت هستند.

این کشورها افزایش غیربرنامه ریزی شده عرضه را به زیان تولیدکنندگان می دانند. برخی از این کشورها موافقت خود را با افزایش تولید اندک نفت اعلام کرده اند.

در واقع این دو نگاه به بازار نفت باعث شده است تا بسیاری رسانه ها و تحلیلگران بازار همچون شبکه تلویزیونی سی.ان.بی.سی از به وجود آمدن شکاف در میان اعضای اوپک خبر دهند. در حقیقت دو کشور روسیه و عربستان به دلایل گوناگون افزایش درآمد نفتی خود را دنبال می کنند.

ریاض و مسکو تلاش دارند از فرصت به دست آمده ناشی از رسیدن قیمت های نفت به بازه 70 تا 80 دلار در هر بشکه برای افزایش درآمدهای ملی خود استفاده کنند. آن ها با این کار در عمل توافق یک سال گذشته تولیدکنندگان اوپک و غیر اوپکی را کم رمق و نقض می کنند.

در چند سال اخیر پس از کاهش قیمت هر بشکه نفت که تا حدود 30 دلار هم رسید، اعضای اوپک به همراه چند کشور غیر عضو در سال 2016 توافق کردند برای مدیریت بازار و بهبود قیمت ها از تولید روزانه خود تا حدود 1.8 میلیون بشکه بکاهند. این ابتکار کارساز واقع شد و اکنون سطح قیمت ها بهبود قابل توجهی پیدا کرده است. حال آنکه مخالفان افزایش عرضه بر لزوم رعایت توافق و حفظ سطح قیمت ها با تثبیت تولید تاکید دارند.

از سوی دیگر کشورهای مصرف کننده نیز به شدت به دنبال افزایش عرضه هستند. اکنون هر بشکه نفت بسته به کیفیت آن از حدود 70 تا 75 دلار قیمت دارد. علاوه بر این افزایش نزدیک به 1.5 درصدی تقاضا، مصرف و نیاز جهانی نفت را بیشتر از گذشته کرده است.

پیش بینی می شود تا پایان سال جاری میلادی مصرف روزانه نفت خام به 100 میلیون بشکه در روز برسد. به نوشته خبرگزاری رویترز در این شرایط ادامه محدودیت عرضه نفت موجب افزایش بیشتر قیمت ها و به ضرر مصرف کنندگان می شود.

نکته اینجاست افزایش قیمت می تواند زنگ خطر را برای همه تولیدکنندگان به صدا در آورد زیرا علاوه بر افزایش تدریجی نیاز کشورهای جهان به نفت، سطح ذخایر استراتژیک اکنون به شدت کاهش یافته و ممکن است ادامه این شرایط، قیمت را به شدت افزایش دهد.

این وضعیت ضمن کند کردن روند رشد اقتصادی جهان باعث افزایش شدید سرمایه گذاری در اکتشاف و استخراج نفت های غیرمتعارف در اقصی نقاط جهان می شود. نتیجه این تحولات کاهش تقاضا و افزایش عرضه می باشد که ممکن است بار دیگر افت شدید قیمت را به همراه داشته باشد.
 
**گزینه های اوپک

نشست اعضای سازمان تولیدکننده نفت به همراه غیر اعضا که با عنوان «اوپک پلاس» شناخته می شوند موضوع افزایش عرضه را در دستور کار خود قرار داده اند. برخی کشورها کاهش عرضه و افزایش قیمت را دنبال می کنند و برخی دیگر افزایش عرضه به موازات تقاضای جهانی را دنبال می کنند.

نشریه فوربس در زمینه گزینه های تولیدکنندگان نفت در اوپک بر این اعتقاد است که تولیدکنندگان می توانند یکی از سه راه زیر را انتخاب کنند: تولید را تغییر ندهند، سقف پیشین را حفظ کنند اما به برخی کشورها که دارای ظرفیت مازاد هستند مجوز افزایش فروش را بدهند و در نهایت به صورت رسمی توافق پیشین را نقض کنند تا سقف تولید برداشته شود.

به نوشته این گزارش گزینه اول مورد توجه کشورهایی است که تحت فشار آمریکا قرار دارند موجب افزایش سطح قیمت ها می شود. در گزینه دوم ممکن است کشورهای سعودی، روسیه، امارات و برخی

دیگر مجوز افزایش محدود عرضه را دریافت کنند. این امر در بلندمدت قیمت نفت را کاهش می دهد. سرانجام رفع محدودیت هم باعث افزایش تولید خواهد شد. عربستان می گوید ظرفیت مازاد بیش از 600 هزار بشکه ای دارد و روسیه هم مدعی است می تواند تا حدود 1.5 میلیون بشکه بر تولید خود اضافه کند. این امر باعث سقوط قیمت ها می گردد.

با این حال تارنمای نشریه اویل پرایس بر این اعتقاد است که اعضای اوپک سیل تولید را روانه بازار نفت نخواهند کرد.

در خواست افزایش 1.5 میلیون بشکه ای ریاض و مسکو در واقع تاکتیکی برای دریافت مجوز افزایش حدود 500 تا 700 هزار بشکه ای است. زیرا همانطور که نشریه بلومبرگ اعتقاد دارد شاید در این زمینه عربستان بتواند تا حدودی تولید خود را افزایش دهد اما ادعای روسیه مبنی بر افزایش تا حدود 1.5میلیون بشکه در روز قابل دستیابی نیست و مسکو در چند ماه حداکثر می تواند تا 300 هزار بشکه بر تولید خود بیافزاید.

با این حال به اعتقاد برخی تحلیلگران بازار، وقوع درگیری ها در لیبی و پیامدهای سیاست های تحریمی کاخ سفید علیه تهران و کاراکاس به خودی خود آینده را مبهم ساخته است.

مهمترین چالش برای بازیگران بازار نفت قطع ناگهانی عرضه از سوی کشورها است. کاهش شدید استخراج و تولید از سوی ونزوئلا یا قطع صادرات از طرف لیبی به دلیل حملات مسلحانه شبه نظامیان و حتی موضوع سیاست های تحریمی ایالات متحده، نگرانی اصلی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نفت خام شده است.

اگر قطع تولید برخی کشورها برای مدت طولانی ادامه داشته باشد ممکن است بی ثباتی در بازار نفت و افزایش قیمت ها را به دنبال داشته باشد. این موضوعی است که مصرف کنندگان تلاش دارند با آن مقابله کنند.

تحلیلگران اعتقاد دارند با توجه به تهدیدهایی که برای تولیدکنندگان در اوپک وجود دارد (نفت شیل) و با توجه افزایش تقاضای جهانی در نیمه دوم سال میلادی به ویژه مخالفت برخی اعضای مهم سازمان اوپک باعث می شود اعضا به افزایش محدود تولید به میزان زیر یک میلیون بشکه در روز رضایت دهند تا در ماه های آینده بازار با محدودیت و چالش های بیشتر روبرو نشود.