تغییر موازنه چین و روسیه مقابل امریکا و اروپا

در گروه هفت پس از کش و قوس‌های بروز کرده بین رهبران این گروه، رئیس جمهوری امریکا پس از ترک کانادا، با حمله به جاستین ترودو، به‌عنوان میزبان خود او را متهم به ضعف در امور ریاست جمهوری کرد و او را سیاستمداری غیرقابل اطمینان توصیف کرد.

در همین نشست دونالد ترامپ با وجود اطلاع از حساسیت ویژه اروپا خواهان بازگشت روسیه به گروه هفت شد. چنین موضع‌گیری‌هایی نشان دهنده وجود شکاف و اختلاف بین اعضای گروه هفت است.

در مقابل این ناهماهنگی و شکاف و اختلاف، سازمان همکاری شانگهای را می‌بینیم که با انسجامی رو‌به‌رشد در حال حرکت است. عامل اصلی این انسجام نیز حضور همزمان دو رهبر قدرتمند در دو کشور چین و روسیه و البته در رأس این سازمان است.

اتحاد شی جین‌پینگ و ولادیمیر پوتین که نماد آن را می‌توان در اهدای مدال دوستی به رئیس جمهوری روسیه مشاهده کرد، فرصتی مغتنم برای سازمان همکاری شانگهای است.
شی جین‌پینگ که هجدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای را عرصه‌ای برای قدرت نمایی خود می‌بیند، برای برگزاری موفق نشست امسال 30 میلیارد یوان معادل 4.5 میلیارد دلار هزینه کرد تا این اجلاس انسجامی بیشتر داشته باشد.

اما به هر صورت آنچه در مورد اجلاس شانگهای بر خلاف گروه هفت مشاهده می‌شود، این است که این سازمان به اتحاد بیشتر که مایه رشد و بالندگی است، اتکا دارد. هرچند علت تشکیل این سازمان در سال 2001 پرداختن به مشکلات مرزی و امنیتی بود اما این سازمان اکنون همان طور که ولادیمیر پوتین اشاره کرده است، به اهدافی کلان‌تر از آن زمان می‌اندیشد.
این سازمان برای رسیدن به این نقطه در سال‌های اخیر امکانی را فراهم کرده تا کشورهای عضو بحران‌های دو جانبه را برطرف کنند.
دیدارهایی که در جریان برپایی نشست امسال انجام شد نیز در همین راستا بوده است. برای نمونه این سازمان ترتیبی اتخاذ کرد تا در اقدامی بهنگام رهبران هند و پاکستان دیدار کرده و اختلافات بین یکدیگر را حل کنند.
در چنین شرایطی برای ایران حضور در این سازمان به‌عنوان عضوی اصلی می‌تواند بسیار مهم باشد. ایران از سال 2008 خواهان عضویت در این سازمان بوده و در شرایطی که امریکا از برجام خارج شده، این عضویت اهمیتی ویژه می‌یابد.

سفر آقای روحانی به چین که نخستین سفر خارجی او بعد از خروج امریکا از برجام است، سفری است که در بهترین زمان ممکن انجام شده است.
در این نشست هرچند چین بواسطه ملاحظه کاری‌های اقتصادی خود حمایت تام و تمامی از ایران نداشت اما در مقابل شخص پوتین، حمایت کامل خود از برجام و عضویت ایران در سازمان شانگهای را اعلام کرد.

از همین رو صرف طرح این مسأله در نشست امسال، گامی رو به جلو برای عضویت ایران است؛ رویدادی که برای سازمان مزبور نیز اهمیت دارد. در حالی که گروه هفت در طول زمان کوچک شده و اکنون نیز دچار اختلاف است، سازمان همکاری شانگهای در حال بزرگتر شدن است.

سال گذشته هندوستان و پاکستان عضو این سازمان شدند و ایران نیز در چنین مسیری است. با چنین رویکردی می‌توان پیش‌بینی کرد، بلوک شرق در حال تبدیل شدن به بلوکی قدرتمند است که می‌تواند به لحاظ اقتصادی، امنیتی و سیاسی، مقابل بلوک غرب بایستد و هماوردی کند.

منبع: روزنامه ایران