قدم‌ های امیدوار کننده قاره سبز

در واقع خروج امریکا از برجام هم در همین راستا است؛ امریکا به  دنبال این است که امکان یک ائتلاف مؤثر و تند علیه کشورمان را تشدید کند. ائتلافی که شاید عناصر مشارکت‌کننده در آن تعداد کمی باشند، اما همگی شمشیر خود را برای نظام جمهوری اسلامی از رو بسته‌اند و ابایی ندارند که این سیاست خصمانه را علنی طرح کنند. نمونه این عناصر کم تعداد در شرایط فعلی اسرائیل و عربستان هستند.

در موضوع برجام، امریکا نظر اروپا به عنوان یک شریک اقتصادی بزرگ و مهم‌تر از آن دیرینه‌ترین شریک سیاسی‌اش در معادلات جهانی را تقریباً به هیچ گرفت و بازیگرانی نظیر عربستان و اسرائیل را به مجموعه اروپایی‌ها ترجیح داد.

یکی از دلایل اساسی چنین تصمیمی آن است که اروپایی‌ها به دنبال آن سیاست و روشی نیستند که وزیر خارجه امریکا در سخنان اخیرش طرح کرده بود. خصوصاً اینکه آنها نمی‌خواهند خود را شریک رفتارهای غیردموکراتیک دولت فعلی امریکا بدانند.

بجز مجموعه رفتارهای خارج از عرف شخص آقای ترامپ، سخنان اخیر وزیر خارجه او هم در همین چارچوب رفتارهای غیرمتعارف و غیردیپلماتیک قرار دارد. به شکلی که به نظر می‌رسید، آقای پمپئو هنوز در جایگاه رئیس دستگاه جاسوسی و مسئول جاسوسان امریکایی سخنرانی کرده نه در قامت یک وزیر خارجه و دیپلمات ارشد یک کشور که سخنانی حساب‌شده و در چارچوب دارد.
جمهوری اسلامی ایران خصوصاً در برهه فعلی تفاوتی کاملاً آشکار بین موضع امریکا و اروپا قائل است و این دو را در عرصه برجام دو بازیگر با دو شیوه و تاکتیک متفاوت می‌بیند.

این بدان معنا نیست که ما از همکاری‌های تاریخی و تنگاتنگ اروپا با امریکا و یا اشتباهات کشورهای اروپایی در چارچوب‌هایی نظیر ناتو غافل هستیم، اما اکنون مواضع دو طرف اقیانوس اطلس درخصوص ایران و برجام دو مقوله کاملاً متفاوت هستند.

این تفاوت چیزی است که جمهوری اسلامی ایران باید بتواند با یک سیاست هوشمندانه و دقیق، بدون انحراف از مسیر مواضع و سیاست‌های اصولی خود آن را تقویت کند.
ایران سال‌هاست که متحدان خود را در مقابل جبهه امریکا دارد. کشورهایی نظیر هند، چین و روسیه و همچنین برخی بازیگران دیگر منطقه‌ای و بین‌المللی در مقاطع بسیاری در مقابل امریکا و کنار جمهوری اسلامی ایران ایستاده‌اند.

اما موضع اروپا بود که عموماً در این تقابل‌ها زحمت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کرد. اروپایی‌ها به عنوان یک قدرت بزرگ و تعیین کننده سیاسی- اقتصادی در عرصه بین‌الملل یا در کنار امریکا قرار می‌گرفتند یا در بهترین حالت برای ما، موضعی منفعل در قبال سیاست‌های امریکا داشتند.

به عبارتی ما چندان به یاد نداریم که در موضوعات مهم و کلان، رویارویی جدی میان اروپا با امریکا شکل گرفته باشد و این مجموعه در مقابل بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان ایستاده باشد.
این اتفاق شاید برای اولین بار است که افتاده و اروپا در کنار ایران و در مقابل امریکا قرار گرفته است. حداقل تا اینجای کار برخوردی که اروپا با رفتار امریکا داشته و همین طور نوع مواجهه سه وزیر خارجه اروپایی با آقای دکتر ظریف در بروکسل از نظر ما کاملاً مثبت است.

البته ما همزمان در راستای این برخورد مثبت بر دو چیز تأکید داریم؛ اول استمرار این نوع مواجهه و رفتار دیپلماتیک و دوم تلاش عملی اروپا برای منتفع شدن کشورمان از منافع برجام. اما تا همین جای کار قدم‌های دو طرف آنقدر امیدوارکننده بوده که مسیر را ادامه دهیم.

این شرایطی است که ما می‌توانیم نگاه اروپا را بیش از گذشته به سمت شرق هدایت کرده و باعث نزدیکی‌هایی در این عرصه شویم. بنابراین ضمن اینکه باید به صورت مداوم برای استمرار اعتماد متقابل خود با اروپایی‌ها، رفتارها و وعده‌های آنها را راستی‌آزمایی کنیم و حتی به طراحی گزینه‌هایی برای احتمال بدعهدی اروپا بپردازیم، همزمان هم باید به فکر حفظ و تقویت روابط خود با قاره سبز باشیم و در مسیر سیاست‌هایی گام برداریم که زمینه نزدیکی بیشتر اروپا به ما و مجموعه کشورهای شرق را فراهم می‌کند.

منبع روزنامه ایران