پروژه ریلی ۱۳۴۰ کیلومتری چابهار ـ سرخس که قرار بود محور توسعه استان های
محروم و مرزی شرق کشور قرار گیرد هم اکنون بعد از گذشت ۸ سال از شروع
عملیات عمرانی آن به کندی پیش می رود. زیرساختی که به واسطه فعال کردن حمل و
نقل ریلی در استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی و
فعال کردن ظرفیت عظیم معادن شرق کشور و به تبع آن، اشتغال زایی باعث
شکوفایی اقتصادی این مناطق خواهد شد.
احداث این محور ریلی همچنین درآمدهای سرشاری از حمل بارهای ترانزیتی برای کشور به ارمغان خواهد آورد؛ چراکه محور ترانزیتی چابهار ـ سرخس تنها کریدور ترانزیتی است که دسترسی کشورهای آسیای مرکزی را به آبهای آزاد فراهم می کند و از این طریق می تواند حجم زیادی از بارهای ترانزیتی این کشورها که قطب تولید محصولات غله آسیا هستند را جذب خود کند.
هند اولین مشتری راه آهن چابهار-سرخس
این محور ریلی علاوه بر آنکه آسیای میانه را به آب های آزاد متصل می کند، می تواند در اولین مأموریت خود بلافاصله پس از تکمیل زیرساخت ها، بارهای ترانزیتی میان هند و افغانستان را جابه جا کند؛ به عنوان نمونه حجم مبادلات هند و افغانستان تنها در ۵ سال گذشته به طور متوسط سالی ۲ میلیون تن بوده که از طریق خاک ایران منتقل شده است. این موضوع به قدری برای هند مهم بود که این کشور خود برای سرمایه گذاری در بندر چابهار پیش قدم شد و تاکنون ۸۵ میلیون دلار تجهیزات بندری و یک خط اعتباری ۱۵۰ میلیون دلاری به آن تخصیص داده است.
قرارگاه خاتم ریل را تا سرخس برساند
با توجه به اینکه دولت به دلیل محدودیت های مالی امکان تجمیع و تخصیص سرمایه ها صرفا در پروژه راه آهن چابهار ـ سرخس را ندارد، سایر نهادهای انقلابی می توانند به کمک محرومیت زدایی از شرق کشور بیایند که با توجه به اقتصادی و درآمدزا بودن این پروژه، حتی امکان مشارکت این نهادها از جمله قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) به صورت B.O.T (ساخت و بهره برداری) هم وجود دارد؛ نهادی که هم اکنون پیمانکار احداث این خط ریلی از چابهار تا زاهدان است و در صورت تخصیص منابع مالی، می تواند این خط آهن را تا سرخس هم احداث کند.
سردار عبداللهی فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) بارها در سخنرانی ها و نشست های خبری گوناگون اعلام کرده که ورود سپاه به عرصه سازندگی با هدف خدمت به مردم و کمک به دولت‌هاست. به گفته این مقام مسئول، قرارگاه خاتم (ص) پیمانکار نیست و منافع شخصی در آن وجود ندارد.
کارشناس ریلی: هزینه های ساخت راه آهن چابهار-سرخس ۱۰ ساله مستهلک می شود
در همین ارتباط، سید میثم لاجوردی گفت: هر چه قدر از پنجره زمانی گشوده شده برای احداث راه آهن ترانزیتی چابهار ـ سرخس زمان می گذرد، به همان نسبت نیز از درآمدهای سرشار این زیرساخت ریلی عقب می افتیم؛ آنچه هم اکنون مورد انتظار است ورود موثر و سازنده قرارگاه خاتم (ص) با تمام توان فنی مهندسی خود در پروژه های راهبردی از جمله ساخت محور ترانزیتی چابهار ـ سرخس است که پس از گذشت سال ها به دلیل عدم اهتمام جدی دولت های مختلف و محدودیت های منابع مالی دولتی همچنان دربلاتکلیفی به سر می برد. درحالی که قرارگاه می تواند بدون اتکا به منابع مالی دولتی به تامین مالی این پروژه با استفاده از تبدیل نوع قرارداد از مدل پیمانکاری (که عمدتا برای بخش خصوصی با هدف انتفاع اقتصادی طراحی می شود) به مدل مشارکت عمومی ـ خصوصی، کمک کند.
وی افزود: آنچه وجه تمایز سپاه با دیگر بخش های خصوصی فعال در زمینه عملیات های عمرانی کشور است رویکرد این نهاد در هدف از انتخاب پروژه ها است. چراکه سایر بخش های خصوصی با هدف کسب درآمد حاضر به انجام پروژه ها هستند اما آنچه از قرارگاه سازندگی انتظار می رود آن است که بدون آنکه معطل بودجه های دولتی بماند، نسبت به ساخت و تکمیل این محور ریلی راهبردی اقدام می کند.
مدیر گروه حمل و نقل مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه علم و صنعت یادآور شد: نباید اینگونه فکر کرد که احداث این خط آهن فقط هزینه برای سازنده دربردارد بلکه با محاسبات کارشناسی صورت گرفته سرمایه گذاری در این پروژه، اقتصادی بوده و می توان از عواید حاصل از بهره برداری از خط ریلی در قالب قرارداد BOT بهره مند شد.
وی تأکید کرد: براساس این مدل اقتصادی، با جذب ۴ میلیون تن بار ترانزیتی در این محور و همچنین اخذ تعرفه فعلی حمل ریلی بار، نرخ بازده داخلی (IRR) برای سرمایه گذاری در این پروژه بیش از ۱۵ درصد ارزی خواهد بود. بنابراین هزینه های ساخت این پروژه پس از بهره برداری در مدت حداکثر ۱۰ سال مستهلک خواهد شد.
این کارشناس صنعت حمل و نقل ریلی تصریح کرد: سازنده می تواند برای دستیابی به سود مورد انتظار نیز یک دوره ۱۰ ساله دوم هم از خط آهن مذکور بهره برداری کند که نهایتا پس از ۲۰ سال اصل و سود پروژه ریلی ۱۳۴۰ کیلومتری برای سرمایه گذار مستهلک خواهد شد. این در حالی است که پروژه های آزادراهی با هزینه ها و طول آزادراه به مراتب کمتر از این (مثلا آزادراه ۱۲۰ کیلومتری)، معمولا در دوره های ۳۰ ساله سرمایه گذار می تواند به اصل و سود سرمایه خود دست یابد.
