پذیرش شرکت‌های جدید، هدف اصلی فرابورس در سال ۹۷

به گزارش ایران اکونومیست؛ فرابورس در سال های اخیر با توسعه فعالیت ها در حوزه های از پیش تعیین شده و بازار ها و ابزارهای نوین مالی سهم قابل توجه ای را در بازار سرمایه ایران برعهده گرفته است.

در کنار آن عمیق تر شدن معاملات در فرابورس باعث شده تا این بازار نقش پُررنگ تری را در بازار سرمایه برعهده بگیرد به طوری که عرضه های اولیه در فرابورس روز به روز گسترده می شود و در کنار آن شرکت ها تمایل بیشتری را برای تامین مالی با استفاده از ظرفیت های این بازار از خود نشان می دهند.

فرصت های و امتیازهایی که با پذیرش و عرضه سهام شرکت ها در فرابورس وجود دارد نیز زمینه ساز جذب شرکت های جدید در این بازار شده است. در کنار همه این موارد توسعه بازار بدهی هم در فرابورس در مسیر مناسبی قرار دارد و روز به روز اهداف تازه و کلان تری در حال پیاده سازی است.

راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط «SME» از یکسو و بازار دارایی فکری از سویی دیگر به روشنی کارکردهای همه جانبه فرابورس را برای فعالان و سرمایه گذاران ترسیم کرده است.

در ابعاد بین المللی هم فرابورس ایران با تقویت تعامل های همه جانبه با نهادهای بین المللی اقدام به فرصت سازی های مناسبی کرده به طوری که در آخرین اقدام ها فرابورس ایران به عنوان نایب‌رئیس کمیته کاری فیاس انتخاب شد که اعتبار سازی تازه ای را برای بازار سرمایه کشور رقم خورده است.

برای آنکه از جزییات فعالیت های مهم فرابورس در سال ۹۶، عملکرد بازارها و ابزارهای مالی و البته استراتژی های این بازار در سال ۹۷ بیشتر مطلع شویم، خبرنگار ایبِنا گفتگویی مفصل را با امیر هامونی مدیرعامل فرابورس انجام داده تا به صورت دقیق تحولات و برنامه های فرابورس در سال جاری تشریح شود.

سیاست های فرابورس در خصوص عرضه‌های اولیه و ورود شرکت‌های جدید به این بازار  در سال جدید چگونه ترسیم شده است؟

برنامه فرابورس در سال جاری نیز حمایت و استقبال از عرضه‌های اولیه و ورود شرکت‌های جدید است؛ چراکه این امر منجر به ورود نقدینگی به بازار سرمایه و تعمیق بورس خواهد شد و از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که اشتیاق فعالان بورسی را برای سرمایه‌گذاری افزایش داده و همچنین کمک می‌کند کشور به مدد تامین مالی بخش‌های متنوع‌تری از اقتصاد و صنایع در مسیر توسعه قدم‌های بزرگتری بردارد. همانطور که می‌دانید هر ساله شرکت‌های زیادی از صنایع مختلف مانند پتروشیمی، پالایشی، خودرو و ساخت قطعات، اطلاعات و ارتباطات، محصولات غذایی، حمل و نقل و ارتباطات و ... درخواست پذیرش خود را به فرابورس ارائه می‌دهند که پس از پذیرش و درج نماد ۴ ماه فرصت دارند تا با ارائه مدارک و مستندات لازم شرایط عرضه اولیه سهام در بازارهای فرابورس را پیدا کنند، بنابراین شرکت‌های زیادی از صنایع مختلف در صف عرضه اولیه فرابورس قرار دارند که به محض آنکه شرایط برای عرضه عمومی آن‌ها فراهم شود به تابلو معاملات می‌آیند.

شرکت‌ها در زمان ورود به فرابورس از چه امتیازهایی برخوردار می‌شوند که تاکنون از آن محروم بوده‌اند؟ آیا ورود شرکت‌ها به فرابورس منجر به افزایش سود و رشد بهره‌وری آنها می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تامین مالی از طریق بازار سهام فرابورس در مقایسه با سایر بازارهای رقیب، سرعت انجام فرآیند پذیرش در فرابورس است به طوری که در صورت کامل بودن مدارک، شرکت ظرف مدت ۳ هفته در هیات پذیرش فرابورس که مرجع رسمی تصمیم‌گیری در این خصوص است، مطرح و پذیرش می‌شود. مزیت دیگر تامین مالی از طریق بازار سرمایه عدم نیاز به وثایق و تضامین دست و پا گیر و کاهش هزینه‌های شرکت از جمله هزینه نرخ بهره ناشی از اخذ تسهیلات بانکی است. همچنین با توجه به مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار سرمایه با ورود شرکت به بازار فرابورس از یکسو ارزش واقعی شرکت تعیین می‌شود و از سوی دیگر قدرت نقدشوندگی سهام شرکت افزایش می‌یابد و دارنده سهم می‌تواند در هر زمان ممکن اقدام به فروش سهام به قیمتی منصفانه کند. علاوه بر این سهامداران شرکت به ویژه سهامداران عمده می‌توانند با توثیق سهام خود نزد بانک‌ها به جای توثیق ملک و نظایر آن اقدام به اخذ تسهیلات بر مبنای ارزش بازار سهام کنند و در اخذ تسهیلات نیز در مقایسه با سایر شرکت‌های غیر بورسی در اولویت قرار گیرند. همچنین حمایت سازمان بورس و اوراق بهادار از حقوق سهامداران شرکت‌ها از طریق حضور نماینده سازمان در مجامع عمومی شرکت و رایزنی با دولت و مجلس شورای اسلامی در خصوص تصویب بودجه و قوانین مربوطه دیگر به نوعی از جمله مزایای پنهان اما مهم پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه است. برخورداری از معافیت مالیات عملکرد حداکثر تا ۱۰ درصد، افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی شرکت، معرفی شرکت و تبلیغ غیرمستقیم نام و محصولات شرکت از طریق تابلو معاملات و انعکاس نام شرکت در جراید و رسانه‌ها از دیگر امتیازات ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه است که شرایط را برای بهبود سودآوری و افزایش بهره‌وری شرکت از طریق امکان راحت‌تر تامین مالی فراهم می‌کند.

فرابورس برای توسعه بازار بدهی چه برنامه‌هایی را در نظر دارد تا نقش ویژه‌تری را همانند همیشه در بازار سرمایه بازی کند؟

لزوم رشد و توسعه بازار بدهی بنا بر مزایای بی‌شماری که در بحث تامین مالی دولت، بنگاه‌های اقتصادی و به تبع رشد و توسعه اقتصادی کشور دارد بر کسی پوشیده نیست. توسعه این بازار به حفظ استقلال کشور با تامین مالی داخلی دولت و کاهش استقراض بین‌المللی کمک کرده و دست سیاست‌گذار پولی و مالی را برای در پیش گرفتن سیاست‌های بهینه به منظور تنظیم و کنترل انتظارات بازار باز می‌گذارد. همچنین فراهم‌ آوردن بستر لازم برای توسعه ابزارهای مالی بازارمحور و کمک به کشف نرخ سود بدون ریسک مورد انتظار بازار در اقتصاد کشور از دیگر مزایای این بازار محسوب می‌شود که بنا بر آن فرابورس برنامه ویژه‌ای روی توسعه این بازار دارد. اقداماتی همچون توسعه ابزارهای مالی مبتنی بر بدهی، فروش اوراق به کسر قیمت، ایجاد انضباط در گزارش‌گری معاملات با اصلاح کدهای ISIC، محاسبه و انتشار نرخ موثر بازده تا سررسید اوراق (YTM)، طراحی ابزارهای جدید مالی و بازارگردانی مبتنی بر حراج در خصوص اوراق منتشره اقداماتی است که فرابورس در زمینه توسعه بازار بدهی داشته است. توسعه ابزارهای مالی مبتنی بر بدهی یکی از مهمترین رویکردهای فرابورس در توسعه این بازار است، بر این اساس شاهد آن هستیم که اوراقی نظیر صکوک اجاره ماهان به‌عنوان نخستین صکوک اجاره، اوراق مرابحه بوتان به‌عنوان نخستین مرابحه، اسناد خزانه اسلامی و اوراق رهنی بانک مسکن در قالب اولین اوراق رهنی در تاریخ بازار مالی کشور از طریق فرابورس وارد بازار سرمایه شده‌اند و نقش پُررنگی در بزرگتر کردن سهم این بازار در تامین مالی بخش‌های متنوعی از اقتصاد داشته‌اند.

راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط «SME» تا چه حد می‌تواند تامین مالی استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوظهور را بر عهده بگیرد؟

راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط «SME» از جمله اقداماتی به‌شمار می‌رود که همسو با بورس کشورهای پیشرو در فرابورس رقم خورده است تا به این ترتیب شاهد گسترش کارآفرینی و به‌ کارگیری ایده‌های جوان و خلاق در کشور و در نتیجه تامین مالی اقتصاد دانش‌بنیان و افزایش نقش موثر آن در رشد اقتصادی کشور باشیم. هدف از راه‌اندازی و تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه تامین منابع مالی لازم و تزریق نقدینگی به استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهایی فناورانه‌ای در ایران است که فعالیت کوتاه‌مدتی داشته‌اند و امکان جذب سرمایه از طریق پذیره‌نویسی عمومی را ندارند و همچنین به دلیل ریسک بالای مترتب بر آن‌ها معمولا بانک‌ها نیز از تامین مالی آن‌ها اجتناب می‌کنند. به طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاران جسورانه مزایایی دارند به این ترتیب که منابع مالی شرکت‌های جدید، کوچک و به سرعت در حال رشد را تامین می‌کنند، در مالکیت این شرکت‌ها سهیم می‌شوند، در توسعه محصولات و خدمات جدید کمک می‌کنند، با مشارکت فعالانه خود برای کسب و کار مورد نظر ارزش‌افزایی می‌کنند، با انتظار بازدهی، ریسک بالایی را می‌پذیرند و افق سرمایه‌گذاری بلندمدت دارند. نظر به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در ۳ حوزه دانش و تجربه مدیریتی، منابع مالی کافی و توسعه بازار فاقد تجربه کافی هستند، می‌توان نتیجه گرفت که مناسب‌ترین سازوکار تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، برای تحقق اقتصاد مقاومتی سرمایه‌گذاری جسورانه است. در حال حاضر ۳ صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه به نام‌های رویش لوتوس، یکم آرمان آتی و توسعه فناوری آرمانی با سرمایه مجموع ۱۲۰ میلیارد تومان موفق به پذیره‌نویسی و اخذ مجوز فعالیت در فرابورس شده‌اند. ۱۷ صندوق دیگر نیز با سرمایه‌ای بالغ بر ۷۰۰ میلیارد تومان مجوز و موافقت اصولی گرفته‌اند که وارد فرابورس شوند.

در حوزه بازار دارایی فکری آیا در سال ۹۷  باید منتظر تحولات تازه‌تری باشیم؟

با تسهیل فرایند معامله در بازار دارایی فکری از طریق کاهش رویه بوروکراتیک درج و عرضه در این بازار، سرعت انجام معاملات در این بازار افزایش خواهد یافت و بالطبع فستیوال‌های مرتبط برای ارائه طرح‌ها به سرمایه‌گذاران نیز افزوده خواهند شد. مطابق با تفاهم‌هایی که با پارک‌های فناروی کشور از جمله پارک فناوری دانشگاه تهران منعقد شده است ورودی‌های این بازار در آینده‌ای نزدیک به مراتب از لحاظ کمی و کیفی رشد خواهند کرد. اخیرا در نشستی هم که در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار شد ۸ قرارداد سرمایه‌گذاری یعنی خرید اختراع به ارزش ۹۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال منعقد شد و به طور کلی تمام تلاش‌ها در راستای رونق این بازار و تامین مالی هرچه بیشتر صاحبان ایده و اختراع متمرکز شده است؛ چرا که این اختراعات فارغ از مزایای مالی، در آینده دوام شرکت‌های بزرگی را در پی خواهند داشت.

فرابورس به عنوان نایب‌ رییس کمیته کاری فیاس چه شرح وظایفی را در این نهاد برعهده دارد و آیا طرح‌های تازه‌ای در نظر گرفته شده یا اساسا این سمت تشریفاتی است؟

بر اساس وظایف مقرر شده برای ارکان اجرایی فدراسیون بورس‌های آسیایی - اروپایی طبق آیین نامه‌های اجرایی داخلی، اموری همچون همکاری با رییس کمیته کاری در برگزاری جلسات کمیته کاری سالانه شامل نظارت بر روند انجام مطالعات و نحوه پیشرفت کمیته‌های کاری، جمع‌بندی گزارش‌ها، برگزاری جلسات مجازی و فیزیکی جهت جمع‌بندی و ارائه گزارش‌ها، تعریف پیشنهاد موضوعات کاری جدید به مجمع سالانه از وظایف نایب رییس کمیته کاری فیاس به شمار می‌روند. همچنین موضوعات کمیته‌های کاری فیاس در سال جاری شامل فین‌تک، پلتفرم ارتباط با بورس‌های منطقه، بررسی تغییرات قواعد میفید (MiFID) و تاثیرات آن بر سایر بازارها، کارگروه نظارت و کارگروه تحلیل داده است که سعی داریم نقش موثری برای پیشبرد این موضوعات داشته باشیم و طرح‌هایی را مبتنی بر نیازهای بازار سرمایه کشور در ضمن همین موضوعات مطرح کنیم.