کاهش 11 میلیارد مترمکعبی مصرف آب در برنامه ششم باید محقق شود

به گزارش ایران اکونومیست؛ سید حمید پورمحمدی روز سه شنبه در نخستین میزگرد علمی یازدهمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران که در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار شد، افزود: در سالیان دور توسط نیاکان ما 56 هزار حلقه قنات در کشور ایجاد شد که هنوز 36 هزار قنات بهره برداری می شود.

وی اظهار داشت: این امر نشان دهنده آن است که مردم همواره به آب نیاز داشتند و به طرق مختلف آن را مدیریت می کردند تا به آن دسترسی داشته باشند.

وی گفت: سازه های آبی کشور ما نشان می دهد که از گذشته موضوع آب مهم بوده است به طوریکه در ایران 21 سد بالای 21 متر وجود دارد به طوری که رتبه اول جهان را در سدسازی از لحاظ تاریخی داریم که نشان دهنده اهمیت و قدمت سدسازی در ایران و موضوع آب است.

پورمحمدی با اشاره به اینکه دومین کشور از لحاظ تعداد سد بالای 21 متر و تاریخی، کشور اسپانیا است، بیان داشت: اسپانیا 15 سد با این بلندا دارد و کرواسی نیز به عنوان سومین کشور 9 سد بالای 21 متر و تاریخی دارد.

***درگیری نیمی از کشورهای دنیا با بحران آب تا 2030
دبیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی با اشاره به اهمیت موضوع آب دردنیا، گفت: کشورهای مختلف دنیا هم نگرانی های زیادی در خصوص آب دارد به طوریکه بر اساس پیش بینی های انجام شده تا سال 2030 نیمی از کشورهای دنیا دچار بحران آب خواهند شد.

وی با بیان اینکه دنیا هم با توجه به این پیش بینی، رویکرد خود را تغییر داده، افزود: برای مدیریت آب 5 اولویت در دنیا مدنظر قرار گرفت که اولین اولویت قیمت گذاری برای آب بود یعنی علامت دادن به مصرف است که نشان دهنده آن است که کالای موردنظر دارای اهمیت و ارزش است .

پورمحمدی با تاکید بر اینکه کشور ما در مورد قیمت گذاری آب هنوز درجا می زند، ادامه داد: اولویت بعدی بحث مراقبت از آب است به طوریکه دردنیا از منابع تجدید پذیروغیرتجدید آب مراقبت می کنند ولی کشور ما برای این منابع احساس نگرانی نمی کند.

وی سومین عامل قابل اهمیت را مشارکت دانست و افزود: دنیا به این نتیجه رسیده تا ذی نفعان مشارکت نکنند امکان مدیریت آب نیست.

وی چهارمین اولویت را بهره وری آب برشمرد و اضافه کرد: بهره وری آب یکی از اولویت ها و رویکردهای جدید است و پنجمین اولویت نیز به نقش مردم و آموزش و فرهنگ سازی تعلق دارد.

معاون سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه دنیا با موضوع آب به شیوه فعال عمل می کند، افزود: در اقتصاد مقاومتی هم باید به موضوع آب توجه ویژه شود.

وی تصریح کرد: در سال 97 ضمن اینکه ستاد اقتصاد مقاومتی فعال است کار کارشناسی هم در دبیرخانه انجام می شود به سه موضوع مهم رشد پویا، بهبود شاخص های رشد اقتصاد مقاومتی و دستیابی به محورهای اقتصاد مقاومتی توجه ویژه می شود.

پورمحمدی گفت: در سال 1950 سرانه آب تجدیدپذیر برای هرنفر بین تا 5 تا 10 هزار مترمکعب بود و در سال 1995 این به یک تا 2 هزار کاهش یافت.

وی خاطرنشان کرد: بررسی ها نشان می دهد که در سال 2025 میزان آبی که سرانه هر نفر است کمتر از هزار مترمکعب می رسد بنابراین میزان دسترسی ما به آب روزبه روز کمتر می شود.

پورمحمدی، میزان بارش ها را بر اساس برخی آمار گذشته 247 میلی متر عنوان کرد و افزود: ولی بر اساس بررسی های سازمان برنامه و بودجه این میزان بارش در بین دهه های 30 تا 70 بوده ولی طی دهه های 70 تا 90 به 217 میلی متر و در 6 سال اخیر به 202 میلی متر رسیده است که علیرغم افزایش جمعیت این میزان کاهش یافته است.

وی ادامه داد: در کنار کاهش بارش عامل تهدید کننده افزایش دما را داشته ایم به طوریکه در دهه های 30 تا 80 دما 18.1 درجه بوده ولی در سال های اخیر به 19 درجه افزایش یافته که از طرفی بارش کم شد و از طرفی دما افزایش یافته علاوه بر اینکه تبخیر نیز افزایش یافته است.

معاون سازمان برنامه و بودجه گفت: در سال های اخیر شاهد رخداد بارش های بیش از 10 میلی متر در هر نوبت هستیم ولی تعداد آن ها کم است که شدت بارش ها امکان نفوذپذیری آن در زمین را کم می کند و این در حالی است که رژیم برف و باران نیز تغییر یافته است.

وی افزود: علیرغم اینکه بر اساس آمار اعلام شده 124 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر در کشور وجود دارد ولی 88.8 میلیارد مترمکعب آن منابع قابل برنامه ریزی هستند که این میزان منابع آبی به جز میزان تبخیری که داریم، مصرف فعلی در کشور حدود 89.2 میلیارد مترمکعب است که نشان می دهد به منابع زیرزمینی دستبرد می زنیم و برای محیط زیست هم آبی باقی نمی گذاریم که دو پیامد ناگوار است.

پورمحمدی اظهار داشت: اگر خواهان بقای محیط زیست هستیم و بخواهیم ناپایداری ها مثل خشک شدن رودخانه ها، تالاب ها و گرد وغبار فائق شویم ناگزیرهستیم برای محیط زیست آب قایل شویم که حداقل به میزان 11 میلیارد مترمکعب آب نیازمند هستیم.

وی با بیان اینکه تا کنون از میزان آب قابل برنامه ریزی حدود 10 میلیارد مترمکعب بیشتر آب مصرف می کنیم، گفت: مصرف آب زیرزمینی 49.8 میلیارد مترمکعب است در حالیکه منابع ما 38 میلیارد مترمکعب است ولی بر خلاف این دو عدد، بر اساس اعلام وزارت نیرو 19 میلیارد مترمکعب بیشتر منبع آبی نداریم.

دبیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی یکی از پیامدهای کاهش منابع آب زیرزمینی را فرونشست زمین و دشت ها عنوان کرد و افزود: دشت هایی به عنوان دشت های ممنوعه هستند که فرونشست زیادی داشته اند که از جمله آن ها دشت ساوجبلاغ، قزوین، گلپایگان و رفسنجان از جمله آن ها هستند که تا 40 سانت فرونشست را در اثر مصرف بی رویه منابع تجدیدناپذیر شاهد بوده ایم.

وی با بیان اینکه فرونشست یکی ازپیامدهای مصرف بی رویه منابع زیرزمینی و از دست رفتن آبخوان ها می باشد، اظهار داشت: از این میزان آب قابل برنامه ریزی، بخش کشاورزی نمی تواند سهم زیادی داشته باشد پس ناگزیر به صرفه جویی آب هستیم که در طول برنامه ششم 11 میلیارد مترمکعب مصرف آب را کاهش دهیم تا محیط زیست بتواند به حیات خود ادامه دهد.

پورمحمدی گفت که برای تحقق این هدف، راهبردهایی برای دستگاه های مختلف تعریف شده که از جمله آنان اینکه برای وزارت نیرو رویکرد از سازه ای تغییر یافته و برای مدیریت تخصیص و مدیریت به هم پیوسته منابع با مشارکت مردم و سازگار با محیط زیست مقدور می شود.

وی افزود: همچنین وزارت جهاد کشاورزی از رویکرد توسعه افقی به رویکرد افزایش بهره وری و استفاده از ارقام مقاوم به خشکی و شوری باید تغییر پیدا کند و وزارت صنعت هم تغییر رویکرد به جانمایی صنایع بر اساس آمایش سرزمین داشته باشد.

یازدهمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی که توسط گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران برگزار شده، به مدت دو روز در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج ادامه دارد.

سخنران اصلی این کنفرانس در آیین افتتاحیه معاون اول رئیس جمهور بود.