منابع نفت و گاز تدبیری برای راهبری توسعه ایلام

 به گزارش ایران اکونومیست؛ تحلیل ساده و غیر فنی از چند وچون سکون و سکوت ایلام در قعر جدول برخورداری از شاخص های رفاهی و زیربنایی در همه سال های اجرای برنامه های پنج ساله توسعه نشان می دهد که متوازن کردن توسعه ایلام با دیگر استان ها راه و ظرفیتی غیراز انچه از که تاکنون جریان داشته است می خواهد.

با ادامه روال جاری مرسوم تصویب طرح ها ، توزیع منابع و تخصیص اعتبار در قالب ها و سرفصل های نخ نمایی که در همه سال های اجرای پنج برنامه توسعه چون چاه ویلی منابع را با کمترین بهره وری ربوده نمی توان به هیچ تحرک عمودی در موقعیت اقتصادی و رفاهی ایلام امید داشت و دل بست.

دیگر اینکه جایگاه ایلام در جدول توسعه با داشته های بالقوه آن به شکل رنج اوری ناهمخوان است ، بیش از 90 درصد منابع نفتی و گاز غرب کشور و 11 درصد منابع شناخته شده نفت و گاز کشور در استان ایلام قرار دارد.

دولت تدبیر با اتکا به این موارد بدیهی برنامه بهره وری از منابع نفت وگاز ایلام را به عنوان ریلی جدید برای تحریک و راهبری توسعه ایلام مورد اتمام قرار داده است .

باور رایج چنین است که در هر منطقه و کشوری که نفت و گاز به عنوان طلای سیاه یافت شود، مردمان آن دیار با بهره برداری از آن موهبت الهی می توانند به زیرساخت های مناسب اقتصادی و رفاهی، اشتغال و بهبود وضعیت معیشتی دست یابند اما درایلام چنین نبوده یا نشده است.

در دوران جنگ تحمیلی و سالهای پس از آن همواره به بهانه ناامن بودن استان و نبود ‏زیرساخت های توسعه هیچگونه سرمایه گذاری کلانی در ایلام صورت نگرفت و زیر ساخت های توسعه ای آن مهیا نشد.

اما همان تهدید دیروز به عنوان امن ترین مرز کشور اکنون به فرصتی برای دسترسی به بازار عراق مبدل شده، اما ایلام همچنان محروم است.

این استان با دارا بودن استعدادها، ظرفیت ها و قابلیت های بی ‏نظیری نیازمند همت والا، دستانی توانا و توجه ویژه مقامات ارشد کشوری است تا این ظرفیت به نحو شایسته ای در راستای تقویت زیر ساخت استان، ایجاد اشتغال پایدار و بهبود وضعیت معیشتی مردم منطقه مورد بهره برداری قرار گیرد.

براین مبانی دولت تدبیر و امید سرمایع گذاری در حوزه نفت وگاز را در قالب چندین مجتمع پالایش وپتروشیمی در دستور کار قرار داده است .

تغییر رویکرد قرار دادن منابع نفت وگاز به عنوان ریل جدید توسعه و پیگیری جدی دستور کار بهره برداری از منابع نفت وگاز و ایجاد تاسیسات و مجتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی ایلام تا همین جای مقدماتی کار نیز بسیاری از کارشناسان را به تغییر محتوایی و عمقی در روال توسعه این استان امیدوار کرده است.

گزارش های دریافتی از اجرای طرح های مختلف ؛ اکتشاف ، انتقال ، پالایش و فراوری منابع نفت و گاز شمال و جنوب استان ایلام حکایت می کنند.

با وجود ذخائر نفتی ذی قیمت در استان ایلام، ‏باید مقدمات ساخت پالایشگاه در این استان را هر چه زودتر فراهم کرد تا تولیدات نفتی در ‏همین استان پالایش و عرضه شود.‏

واحد بهره برداری چشمه خوش واقع در 52 کیلو متری شهرستان دهلران از توابع استان ایلام با ظرفیت اسمی 55 هزار بشکه در روز نفت تولیدی میادین چشمه خوش، پایدار، ‏پایدار غرب و دالپری را فرآوری و به وسیله یک خط لوله 18 اینچ به طول 153 کیلومتر به ‏واحد بهره برداری شماره 3 اهواز و تلمبه خانه شهید چمران ارسال می کند.‏

نفت ارسالی واحد چشمه خوش در نهایت به منظور تأمین خوراک پالایشگاه ها و یا صادرات از ‏طریق پایانه نفتی به جزیره خارک ارسال می شود.‏

همچنین واحد نمک زدایی چشمه خوش در سال 1385 با ظرفیت اسمی 75 هزار بشکه راه ‏اندازی شده است و ‌خوراک واحد نمک زدایی چشمه خوش از نفت نمکی میادین دهلران، ‏دانان، پایدار غرب و سایر چاه های نمکی تأمین می شود.‏

مرکز بهره برداری تنگ بیجار و کمانکوه در فاصله 70 کیلومتری شهرستان ایلام قرار دارد.‏

فاز اول این مرکز در سال 1386 به بهره برداری رسیده است و دارای ظرفیت فعلی فرآورشی ‏هفت میلیون متر مکعب گاز را در روز دارا ست.‏

‏ گاز مرکز بهره برداری تنگ بیجار پس از فرآورش، به پالایشگاه گاز ایلام ارسال و همچنین ‏میعانات گازی نیز توسط یک خط لوله شش اینچ به پالایشگاه ایلام منتقل می شود.‏

در استان ایلام ایجاد پالایشگاه‌های گازی و پالایشگاه‌های نفتی و در کنار آن صنایع پتروشیمی ‏و در مراحل بعد صنایع پایین دستی این صنعت باید مد نظر قرار گیرد تا هم زمینه ایجاد ارزش ‏افزوده در اقتصاد ملی و هم سطح اشتغال و درآمد و رفاه اقتصادی و توسعه عدالت اجتماعی در ‏این استان محروم تقویت شود.‏

طرح توسعه میادین نفتی آذر و چنگوله که مرز ایلام قرار دارند از مهم ترین طرحهای در دست ‏اقدام وزارت نفت است.

در مرحله اول بهره برداری 36 ماهه، 30 هزار بشکه و در مراحل بعدی ‏‏65 هزار بشکه از میادین آذر تولید خواهد شد که در مجموع با احتساب میدان نفتی چنگوله از ‏هردو میدان 130 هزار بشکه نفت خام و تولید از طریق خط لوله به به دهلران انتقال می یابد.‏

‏ کل ذخائر نفتی میدان آذر 2.5 میلیارد بشکه و میدان نفتی چنگوله 3.5 میلیارد بشکه نفت بوده ‏و برای اجرای طرح توسعه میدان های نفتی آذر و چنگوله دو میلیارد دلار اعتبار اختصاص یافته ‏است.‏
میدان های نفتی آذر و چنگوله با 22 هزار هکتار وسعت در 20 کیلومتری جنوب شرقی مهران ‏واقع شده است.‏

یکی از مهم ترین مسائلی که طی سالهای گذشته مطرح بوده این است چرا در حالی که 90 درصد ‏تولید نفت و گاز غرب در استان ایلام تولید می شود ولی دفتر نفت و گاز غرب کشور در ‏استان دیگری است؟.‏

در استان ایلام که بیکاری به عنوان یک مشکل اساسی به شمار می رود باید از جوانان این استان ‏در طرح های نفتی و گازی استفاده شود که البته این کار منوط به تکمیل دانشکده نفت و گاز ‏استان ایلام برای تربیت نیروی متخصص است اما همچنان این معضل باقی است و افراد برای تحصیل در این رشته باید راهی استان های دیگر شوند و تنها تا مقطع کاردانی امکان تحصیل در استان وجود دارد.‏
 
**شرکت گاز
شرکت گاز استان ایلام یکی از شرکت های عملیاتی و خدماتی زیر مجموعه وزارت نفت می باشد که از سال 1377به عنوان یک شرکت مستقل (سهامی خاص) به منظور ارائه خدمات گازرسانی متناسب با نیازها و انتظارات مشترکین گاز طبیعی فعالیت خود را آغاز نموده است.

گازرسانی در استان ایلام از سال 1383شروع شد و اولین مشعل گاز در شهر ایلام در سال 1385 با حضور معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران روشن شد.

در راستای سیاست های کلان برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی و همچنین اجرای سیاستهای جدید دولت مبنی برانجام تحولات اداری، تمرکززدایی، تفویض اختیار بیشتر به استانها و همچنین مدیریت امورگازرسانی و بهره برداری برپایه بنگاه های اقتصادی، شرکت گاز استان ایلام در تاریخ 2 دی ماه سال 1377 طبق ‌بند ن تبصره قانون بودجه‌ شرکت ملی گاز بعنوان شرکت فرعی شرکت ملی گاز بصورت شرکت (سهامی‌خاص) تاسیس و به شماره 2954 در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسیده است.

فعالیت شرکت گاز استان ایلام بصورت مستقل از اول تیر 1383 عملا آغاز شد و در حال حاضر نواحی ایلام، چوار، ایوان، زرنه، سرابله، آسمان­آباد، سیروان، دره شهر، آبدانان، بدره، ملکشاهی، صالح آباد، مهران و دهلران و جمعاً در حدود بیش از 90 درصد استان از نعمت گاز برخوردار بوده و پروژه‌های ‌گازرسانی، در تعدادی از شهرها و روستاهای استان، ‌در حال اجرا می باشد.

این شرکت ضمن رعایت مقررات، ضوابط، استاندارد ودستورالعمل های صادره از طرف وزارت نفت وشرکت ملی گاز در جهت هدایت شرکت درمسیر بنگاه داری اقتصادی و دستیابی به اهداف واستراتژیهای تعریف شده تلاش وکوشش می کنند.
 
**توسعه میادین مشترک از راهبردهای بخش انرژی کشور است
 رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در بازدید از طرح ان جی ال 3100 دهلران اظهار کرد: وزارت نفت آمادگی دارد با سرمایه گذاران در بخش پالایشگاهی همکاری و مجوز و خوراک را تامین کند.

فریدون حسنوند با اشاره به نگاه ویژه کمیسیون انرژی مجلس به میادین مشترک افزود: امیدواریم پرداختن به میادین مشترک نفت و گاز بین ایران و عراق در دستور کار قرار گیرد و این میادین بعنوان یک ضرورت و اولویت در هیات عالی نظارت بر منابع نفتی مورد تاکید است و استان ایلام و شهرستان دهلران در این زمینه جایگاه ویژه ای دارند.

وی، بر ضرورت ارتقا توان و قدرت کشور در اکتشاف و استخراج برای استفاده از این ظرفیت بعنوان یک پارامتر امنیتی در تولید بالا تاکید کرد.

حسنوند گفت: در این سفر بررسی و بازدید از ان جی ال و حوزه نفتی چشمه خوش انجام و برای تقویت و شتاب بخشی در پروژه ها از سوی این کمیسیون اقداماتی انجام خواهد شد.

وی با اشاره به ارایه گزارش از وضعیت پروژه های او یک، وضعیت فعلی و چشم انداز پروژه ها و موانع احتمالی افزود: بررسی مسائل فنی و کمک به رفع این موانع احتمالی، تامین منابع مالی، حمایت از شرکت های ایرانی، ایجاد اشتغال و اجرای ماده 47 در راستای توانمند کردن مناطق و استفاده از نیروهای بومی در این سفرها دنبال می شود.

مدیرعامل شرکت او یک (مجری پروژه ان جی ال دهلران) نیز در این بازدید گفت: منابع مالی ان جی ال دهلران به تازگی دریافت شده و در ماه های آینده شاهد سرعت در این پروژه خواهیم بود.

بهزاد محمدی افزود: بر اساس برنامه ریزی انجام شده این پروژه سال 99 بهره برداری می شود.

وی به نقش پروژه ان جی ال دهلران در اشتغال اشاره کرد و افزود: در بخش بهره برداری و تعمیرات 200 نیروی منطقه آموزش و جذب می شود.

مدیر پروژه ان جی ال دهلران نیز گفت: جلوگیری از آلودگی محیط زیست و سوزانده شدن گازهای منطقه، تامین خوراک پتروشیمی و اشتغال از مهمترین اهداف این پروژه است.

علیرضا تیموری افزود: پروژه در مجموع 18 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و برنامه برای افزایش نیروهای بومی و جذب و بکارگیری آنها در این پروژه در دستور کار است.

طرح ساخت ان جی ال دهلران سال 95 در دهلران با سرمایه گذاری شرکت بازنشستگی نفت و او یک آغاز شده است.

رئیس مجمع نمایندگان استان ایلام با تاکید بر بکارگیری نیروهای بومی در پروژه های نفت و گاز شهرستان دهلران گفت: هم اکنون در پروژه ان جی ال این شهرستان 49 درصد نیروها را افراد بومی تشکیل می دهد.

نماینده مردم استان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: یکی از طرح های مهم حوزه نفت و گاز در شهرستان دهلران، پروژه ان اجی ال 3100 است که تاکنون برای این پروژه بیش از 450 میلیون دلار با مشارکت بخش خصوصی اعتبار تصویب شده است.

شادمهر کاظم زاده بر ضرورت شتاب بخشی در عملیات اجرایی این پروژه و تامین اعتبار آن تاکید کرد و افزود: این پروژه بیش از 18 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و نزدیک به 50 میلیون دلار از میزان اعتبار مصوب آن تا کنون تخصیص یافته است.

رئیس مجمع نمایندگان ایلام تاکید کرد: این پروژه نقش بسیار مهمی در حوزه اشتغال و استفاده از منابع نفت و گاز دهلران دارد و با اجرای آن، مسیر اجرای پتروشیمی این شهرستان نیز هموار می شود.

کاظم زاده ادامه داد: این پروژه با هدف تامین خوراک پتروشیمی دهلران و جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه هم اکنون 18 درصد پیشرفت دارد و 49 درصد نیروهای این مجموعه بومی هستند.

معاون امور عمرانی استاندار ایلام نیز گفت: شهرستان دهلران دارای ظرفیت های خوبی در بخش نفت و گاز است و روزانه 210 هزار بشک نفت از میدان های نفتی این شهرستان برداشت می شود.

احمد کرمی افزود: سهم استان های نفت خیز از اعتبارات هم اکنون سه درصد است که برای استان هایی چون ایلام باید به 10 درصد افزایش پیدا کند تا عقب ماندگی های این استان جبران شود.

وی با اشاره به اینکه صنایع پایین دستی، ایجاد شهرک نفت، تکمیل زنجیره تولید در بخش نفت و گاز شهرستان باید مورد توجه قرار گیرد، تاکید کرد: می توان با اجرای پروژه های بزرگ نفت و گاز بخش مهمی از بیکاری استان ایلام را حل کرد.

معاون امور عمرانی استاندار ایلام تاکید کرد: ایجاد 2 واحد نمک زدایی در شهرستان دهلران و مهران ضروری است.

شهرستان مرزی دهلران در 228 کیلومتری ایلام با ظرفیت تولید روزانه 180 هزار بشکه نفت از مناطق مهم نفت خیز کشور محسوب شده و افزون بر 90 درصد نفت و گاز غرب کشور در این منطقه تولید می شود.

با این همه یکی از مهمترین وعده ها و شاه بیت شعار هر مسئولی توسعه و بهره برداری و به ثمر نشستن میادین نفتی و گازی استان و برخورداری مردمان این دیار از قبل این موهبت الهی است که با سخنان شیرین در باغ سبز نشان مردم می دهند اما کاری برای اشتغال و بهره مندی مردم از آن انجام نمی دهند.

کما اینکه تا استخدام رسمی در شرکت های نفتی و گازی استان صورت می گیرد به هر طریقی که شده افراد غیر بومی جایگاه های اصلی را اشغال می کنند و باز سهم جوانان این استان کارگری و روزمزدی می شود.

استان ایلام در غرب کشور واقع است و دارای 430 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق است.