غرب از قطع "سوئیفت" بیشتر ضرر میکند/ قرن 21 و وجود ده‌ها راه‌حل جایگزین
سید بهاءالدین حسینی هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس «توانا» درباره ادعاهای غرب مبنی بر تحریم بانکی ایران و اخراج بانکهای ایرانی از سیستم بین‌المللی ارتباطات بین بانکی جهانی (سوئیفت) اظهار داشت: سوئیفت یک شبکه جهانی تبادل اطلاعات بانکی است که تمام بانک‌ها عضو این شبکه هستند.
وی با بیان اینکه مرکز این شبکه در بلژیک قرار داشته و نمایندگی‌هایی نیز در برخی مناطق دنیا دارد، گفت: نمایندگی این مرکز در قاره آسیا در کشور لبنان متمرکز است؛ ضمن اینکه این مرکز نماینده‌هایی در داخل کشورها دارد بدین طریق که هم بانک مرکزی نمایندگی آنها را به عهده دارد و هم شرکت‌هایی در کشورها تأسیس کرده‌اند که نماینده این مرکز هستند و برای آنها مشترک یا عضو شبکه جهانی ارتباطات بانکی(سوئیفت) جذب می‌کنند.
این کارشناس بانکی ادامه داد: این مرکز و نمایندگی‌های آنها سرویس و خدماتی به بانک‌ها ارائه می‌کنند و در قبال آن بانک‌ها یک حق عضویت ثابت، و همچنین مبلغی بابت خدماتی که می‌گیرند، پرداخت می‌کنند. همچنین بانک‌ها به ازای تعداد سوئیت‌هایی که از این مرکز و نمایندگی‌های آن دریافت می‌کنند، مبلغی پرداخت می‌کنند.
* آیا تحریم سوئیفت امکان‌پذیر است؟
این فعال بانکی با اشاره به اینکه تبادل اطلاعات و دیتاهای بانکی درباره ال‌سی‌ها و سایر موارد از طریق این مرکز در دنیا انجام می‌شود و همه بانک‌ها عضو این شبکه هستند، درباره ماجرای ادعای غرب مبنی بر تحریم ایران در این باره، خاطرنشان کرد: باید دید که طبق قراردادهایی که بین این مرکز و نمایندگی‌های آن با کشورمان امضا شده، این مرکز می‌تواند یک عضوی را به صورت یک طرفه از ارائه سرویس‌های خدماتی مخابراتی‌اش محروم کند یا خیر؟
حسینی‌هاشمی در ادامه اضافه کرد: البته این مرکز و نمایندگی‌های آن تحت نفوذ و فشار آمریکا و کشورهای اروپایی هستند چرا که این مرکز یک سازمان اروپایی است که بانکهای آمریکایی و اروپایی در آن نفوذ بسیار زیاد دارند و به همین دلیل مدعی هستند که تمایل دارند از طریق فشار، این مرکز را وادار کنند که از ارائه هرگونه خدمات به ایران خودداری کند.
مدیر عامل سابق بانک تات با بیان اینکه اگر بخواهند سرویس‌هایی که سوئیفت در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد را قطع کنند، بالطبع مشکلاتی ایجاد خواهد شد، اظهار داشت: پیش از اینکه از سوئیفت استفاده شود، کارها و تبادلات بین بانکی از طریق تلکس انجام می‌شد. تلکس پروژه‌ای عقب‌مانده بود که حذف شد و جای خود را به تکنولوژی پیشرفته‌تری به اسم سوئیفت داد.
* قطعی احتمالی سوئیفت فقط ارتباطات بین‌المللی را سخت میکند نه متوقف!
وی در همین ارتباط افزود: اگر مرکز سوئیفت خدمات خود را به ایران ارائه نکند، ارتباط بین بانکهای کشورمان با بانکهای بین‌المللی از طریق این مرکز قطع خواهد شد و بانکهای کشور نمی‌توانند از طریق سوئیفت دستورات و دیتاها و اطلاعات بانکی را منتقل و یا ال‌سی‌ها را افتتاح کنند.
این کارشناس بانکی در این خصوص به ذکر مثالی پرداخت و گفت: تقریباً اکثر مردم ایران از عابربانک استفاده می‌کنند و از این طریق وجوهی را از بانک دریافت و یا پولی را به کارت فرد دیگر واریز و یا اقدامات متنوع دیگری را انجام می‌دهند؛ حال اگر شبکه شتاب در کشور قطع شود، دیگر مردم دسترسی الکترونیکی به حسابهایشان نخواهند داشت و برای انجام هر کاری باید به صورت دستی و حضوری اقدام کنند.
به گفته حسینی‌هاشمی، قطع شدن سوئیفت برای بانکهای کشور تقریباً مشابه همین موضوع است چرا که سوئیفت در واقع یک ارتباط الکترونیکی حساب‌های بانکی برای بانکهای کشورهای مختلف دنیاست.
این فعال بانکی افزود: اگر سوئیفت برای ایران قطع شود، نقل و انتقال اطلاعات بین بانکی سخت و ارتباط بانک‌ها در سطح بین‌المللی دچار اختلال می‌شود، لذا باید روش‌های دیگری جایگزین این مرکز برای کشورمان شود.
* روش‌های جایگزین سوئیفت در معاملات بانکی
این کارشناس بانکی در پاسخ به این سوال که چه روش‌هایی را می‌توان جایگزین سوئیفت کرد، اظهار داشت: سوئیفت در هنگام انتقال اطلاعات بین بانکی، هنگام خروج اطلاعات از یک بانک رمزی را ایجاد میکند و اطلاعات را به صورت رمز در می‌آورد که به همین دلیل این اطلاعات در مسیر قابل کشف و خواندن نیست.
وی ادامه داد: اما همین مرکز، یک سیستم کشف رمز نیز دارد که این امکان را فراهم می‌آورد تا اطلاعات مذکور در بانک یا سیستم مقصد کشف‌رمز شده و قابل خواندن باشد لذا به همین دلیل، پیام و اطلاعاتی که بین بانک‌ها منتقل می‌شود، محفوظ بوده و ریسک و خطری متوجه آن نیست.
حسینی‌هاشمی افزود: اینکار همانند وضعیتی است که درباره چک‌های بانکی رمزدار اتفاق می‌افتد. وقتی بانکی چک رمزدار صادر میکند، برای اینکه تقلبی صورت نگیرد، رمزی ایجاد می‌شود تا پرداخت‌کننده بتواند رمز را بشناسد، بخواند و اطمینان حاصل کند که این دستوری که صادر شده درست است؛ یعنی اصالت آن دستور بانکی توسط پرداخت‌کننده کشف شود.
* قطع سوئیفت بانکهای ایرانی فقط به ضرر آمریکا و اروپا است
مدیر عامل سابق بانک تات ادامه داد: یکی از روش‌های جایگزین سوئیفت همچنان که گفته شد، اقدام حضوری و مراجعه حضوری است. روش دیگر استفاده از همان روش سابق یعنی تلکس است. همچنین از طریق فکس یا از طریق اینترنت نیز می‌توان کارها را انجام داد.
این کارشناس بانکی با تأکید بر اینکه اگر بخواهند سوئیفت را قطع کنند، اصول اخلاقی و حرفه‌ای بانکداری و تجارت بین‌الملل را زیر پا گذاشته‌اند، تصریح کرد: البته آمریکا و اروپا از هر ابزاری که در دست دارند استفاده کرده و تمام ضوابط و قوانین بین‌المللی را نقض می‌کنند و این چیز جدید و عجیبی نیست.
حسینی‌هاشمی با بیان اینکه اگر سوئیفت قطع شود، قطعاً برای کشورهای اروپایی و آمریکا مشکلات زیادی ایجاد میکند، در توضیح این سخن خود گفت: کشورهای اروپایی و کشورهای مختلف دیگر ارتباطات متعددی با ایران دارند و این ارتباطات فقط بانکی نیست، بلکه با شرکت‌ها و مراکز غیراقتصادی و غیرانتفاعی ایران نیز ارتباطات زیادی دارند.
وی افزود: همچنین این کشورها با سفارت‌خانه‌ها و رایزن‌های اقتصادی و تجاری خودشان در کشورمان ارتباطات زیادی دارند، ضمن اینکه بانکهای خودشان نیز مطالباتی دارند که باید وصول شود. یعنی در صورت تحقق این تهدید غرب، اختلالات زیادی ایجاد خواهد شد که خود این کشورها هم ضرر و زیان فراوانی خواهند داد و به مشکلات فراوانی برمی‌خورند.
* تحریم سوئیفت عملی هم شود، راهکارهای جایگزین داریم
این کارشناس بانکی با تأکید بر اینکه موضوع قطع سوئیفت، به احتمال فراوان تنها در حد یک تهدید است و به خاطر مشکلاتی که ذکر شد، عملی نخواهد شد، تصریح کرد: با این وجود، در بدترین حالت، اگر هم این تهدید عملی شود، ضمن اینکه طبیعتاً مشکلاتی برای ما به وجود خواهد آورد، اما راهکارهای متنوعی وجود دارد که می‌تواند این مشکل را حل کند. به عنوان مثال می‌توانیم راهکارهای دیگر مخابراتی را با بانکهای کارگزاری که با ما کار می‌کنند تعریف کرده و از طریق تفاهم‌نامه، پیام‌ها و اطلاعات بین بانکی خود را از این طریق منتقل و کارها را انجام دهیم.
حسینی‌هاشمی در ادامه اضافه کرد: فرض کنید بخواهیم پولی را به یک بانکی پرداخت کنیم؛ به این بانک پیام می‌دهیم که این پول را از حساب ما بردارد و به حساب مقصد در بانک مقصد در کشور مقصد پرداخت کند و یا این کار را به صورت بالعکس انجام دهد و این انتقال پیام باید از طریق روش‌های جایگزین باشد که نمونه‌هایی از آن را ذکر کردم.
این فعال بانکی خاطرنشان کرد: بانکهای کارگزار ما زیاد نیستند و به همین دلیل می‌توانیم با این بانکهای کارگزار از طریق روش‌های جایگزین کار کنیم و این خیلی مشکل نیست.
این کارشناس بانکی تأکید کرد: البته باید روشی که به عنوان روش جایگزین تعریف می‌شود، دارای اطمینان کامل باشد تا کسی نتواند این سیستم جدید را هک کرده و تقلبی انجام دهد تا بتوانیم پیام‌های بین بانکی را با اطمینان بالا منتقل کنیم.
وی افزود: روش‌های ارتباط بین ۲ نفر در ابتدا نامه بود، بعد از نامه و پست، تلفن؛ اگر تلفن نبود، تلکس؛ اگر تلکس نبود، فکس جایگزین می‌شود. به هر حال همه‌ی این موارد روش‌های جایگزینی دارد اما همانطور که عرض کردم اگر تحریم شویم به سختی می افتیم اما پایان کار نیست. و می‌توان راهکارهای دیگری پیدا کرد که البته سخت‌تر و زمان‌برتر است.
* تهدیدها عملی شوند، بانکی‌ها برنامه‌هایشان را اجرا می‌کنند
مدیر عامل سابق بانک تات در پاسخ به این سوال که آیا بانکهای کشورمان برای بدترین حالت یعنی تحقق این تحریم خود را آماده کرده‌اند، اظهار داشت: از آنجا که این تهدید به تحریم‌ها تازگی ندارد و هرچند وقت یکبار غربی‌ها ابزارهایی که در دست دارند را مطرح و تهدید می‌کنند، بنابراین به نظر می‌رسد بانکهای کشور خود را آماده کرده باشند.
وی افزود: البته مجدداً تأکید می‌کنم که در صورت تحقق تحریم، این موضوع به ضرر غرب هم خواهد بود. همانطور که در ماجرای تحریم بانک مرکزی نیز بیشترین آسیب به خود غرب می‌رسد.
حسینی‌هاشمی با بیان اینکه در حال حاضر Mobile Banking و Internet Banking متداول شده و روش‌های مخابراتی دیگری نیز آمده که می‌تواند جایگزین سوئیفت شود، اظهار داشت: اگر چه سوئیفت از اصول استادندارد تعریف شده بین‌المللی بهره می‌گیرد اما روش‌های جایگزینی می‌توان پیدا کرد.
این فعال بانکی در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نیست بانک‌ها برنامه‌های خود را برای این موضوع اعلام کنند؟ گفت: در اینجا نقش بانک مرکزی پررنگ‌تر است چرا که باید بانک‌ها را هدایت و کمک کند. البته فکر می‌کنم بانک مرکزی تدابیری را حتما پیش‌بینی کرده و به کمک مخابرات و بانکهای دیگر از طریق برنامه‌ها و اندیشه‌هایی که دارند می‌توانند ارتباطات بین بانکی را با بانکهای کارگزار حفظ کنند.
* تحریم سوئیفت از جنس تحریم بانک مرکزی است
مدیر عامل سابق بانک تات در پاسخ به این سوال که آیا تحریم بانک مرکزی کشورمان، تأثیری در روند کارهای این بانک داشته یا خیر، اظهار داشت: بانک مرکزی بانک دولت و بانک بانک‌هاست و به همین دلیل منابع و مصارف بانک‌ها و دولت دست این بانک است. تحریم این بانک مقداری نقل و انتقالات پولی و مالی و ارتباطات بین بانک‌ها با بانک مرکزی که پشتیبان بانک‌هاست را تحث تأثیر قرار می‌دهد اما این موضوع نیز از جنس همان سوئیفت است، یعنی می‌توان راهکارها و راه‌حل‌هایی را برای آن پیدا کرد.
حسینی هاشمی با تأکید مجدد بر این که "تحریم بانک مرکزی اگر چه یک حرکت ایذایی است ولی راه حال هایی دارد"، گفت: خوشبختانه همه دنیا در این موضوع از آمریکا و اروپا تبعیت نکردند؛ به عنوان مثال کشورهایی نظیر هند، چین، روسیه، برزیل، کره جنوبی و تا حدودی کره جنوبی، که خیلی دنباله رو سیاست غرب نیستند و منافع سنتی و طولانی با ایران دارند در حال ایجاد فضایی هستند که از این طریق بتوانیم خدمات خود را انجام دهیم.
وی افزود: پیش از این امارات اینگونه اقدامات را انجام می‌داد اما تحت تاثیر غرب تواناییش کم شده ولی کشورهای دیگر می توانند اقدامات و خدمات مذکور را انجام دهند؛ یعنی نقش یک واسطه را ایجاد کنند تا ما همه کالاهای مورد نیازمان را از این کشورها بخریم.
حسینی هاشمی با بیان اینکه موضوعاتی مانند فروش نفت و وصول مطالبات از طریق امضای یک پروتکل اقتصادی بین کشورها قابل حل و فصل است، ادامه داد: در حال حاضر که ایران به هند و کره و ژاپن نفت می‌فروشد باید نفتی که میخرند با یک تدبیری پولش را به ایران بدهند، لذا این موضوع برایشان تبدیل به یک بحران شده و به ضرر آنهاست، بنابراین می‌توان این موضوع را از طریق تفاهم‌های کلی بین کشورهای مرتبط با ایران حل و فصل کرد.
وی در پایان تأکید کرد: در حال حاضر روسیه، هند، چین، برزیل و آفریقا در حال تبدیل به قطبی هستند که می‌توانند مقابل غرب بایستند چرا که دارای قدرت و ثروت هستند.
