نقش و تاثیر مالیات در منابع درآمدی دولت

اصولا دولتها برای اداره امور کشورها نیازمند منابع مالی متعددی هستند تا بدان وسیله بتوانند به مردم خدمت کرده و مشکلات مختلف جامعه را حل، و در حفظ و حراست از شئون مردم، تربیت و رشد استعدادها، سلامتی جسم انسانها و ... اقدام نمایند. طبعا دولتها برای ارائه همه این وظایف و مسئولیتها نیازمند منابع درآمدی می باشند.

از آنجائیکه مالیات یکی از مهمترین منابع تامین کننده درآمد دولتها محسوب می گردد می تواند تکیه گاه مطمئنی نیز برای دستیابی به اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بعضا سیاسی واقع گردد.

از اینرو در سالهای اخیر کلیه کشورها تلاش می کنند که برای تامین هزینه های جاری خود سهم بیشتری را به مالیات اختصاص دهند. لذا در ادامه قبل از هرچیز به منابع مختلف درآمدی دولتها اشاره می شود.

با توسعه و پیشرفت جوامع بشری، نقش دولتها و وظایف آنها نیز افزایش یافت به نحوی که برای انجام این وظایف باید هزینه های گزافی را متحمل می شدند. تامین این هزینه ها یا از طریق منابع تحصیل درآمد (منابعی که بهره برداری از آنها تاثیری در ازدیاد بدهی دولت نداشته و وجوه حاصله از این منابع قدرت مالی دولت را جهت انجام وظایف و مسئولیتهای مختلف افزایش می دهد.) و یا از طریق قرض ممکن می گردد. اما از آنجائیکه قرض میزان تعهدات دولت را افزایش می دهد نمی توان آنرا بعنوان درآمد تلقی نموده و مورد استفاده قرار داد از طرف دیگر منابع تحصیل درآمد به دو دسته قابل تقسیم است.

1) درآمدهای مالیاتی که شامل کلیه درآمدهایی که از طریق انواع مالیاتها و عوارض موضوعه و براساس مقررات و قوانین مربوط به حیطه وصول در می آید.

2) درآمدهای غیر مالیاتی مانند منابع سرمایه گذاری ها و عملیات بازرگانی دولت، درآمدهای اداری از قبیل جرائم، هدایا و کمکهای بلاعوض و درآمد حاصل از فروش و بهره برداری اموال دولتی و منابع طبیعی در ادوار گذشته بعلت محدودیت وظایف و مسئولیت دولتها، هزینه ها محدود بود و درآمد دولت از محل املاک دولتی و اخذ مالیات تکافوی آن هزینه ها را می نمود اما بتدریج با توسعه و گسترش وظایف دولتها نیاز به منابع درآمدی بیشتری احساس گردید که با توجه به آنچه که قبلا اشاره شد بهترین منابع درآمدی برای دولتها "مالیات" می باشد.

با بررسی و مطالعه مطالب فوق می توان به این نتیجه دست یافت که مالیات یکی از اجزای اصلی منابع درآمدی دولت را تشکیل می دهد. لذا نقش و اهمیت مالیات بر هیچ کس پوشیده نیست زیرا بسیاری از کشورها به علت اتکاء و وابستگی بیش از حد به یک محصول و منبع خاص (نفت، شکر، قهوه و...) متحمل آثار و تبعات ناگواری شده اند.

بدین ترتیب که قیمت جهانی اینگونه محصولات در اثر مداخله دولتهای استکباری و سیاستهای آنان با افت شدیدی مواجه گردیده که بالطبع اثرات سوئی بر اقتصاد آنها وارد نموده است، لذا این کشورها نیز که تا این زمان برای مالیات اهمیت چندانی قائل نبودند، تصمیم گرفتند که با تهیه و تدوین قوانین مالیاتی خویش سعی نمایند تا آنجا که می توانند سهم درآمدهای مالیاتی را در ساختار بودجه کشور افزایش دهند.

امروزه اهمیت مالیات باعث شده است که این مقوله در رأس برنامه های اقتصادی دولتها قرار گرفته و در این میان مسئولین نظام مالیاتی نیز کوشیده اند با شفاف سازی و تبیین نقش مالیات در گرداندن چرخ اقتصادی کشور، راهکارهایی را ارائه نمایدکه موجب افزایش اعتماد عمومی و نیز مشارکت مردم در پرداخت مالیات گردد.

بی شک مهمترین عامل تاثیرگذار در ایجاد این اعتماد و اقناع افکار عمومی، معرفی مصادیق عینی صرف مالیات است به دیگر سخن خود باوری و اعتقاد مودیان به پرداخت مالیات هنگامی به منصه ظهور می رسد که آنان بتوانند آثار آن را بطور ملموس مشاهده نمایند.