کاهش خطر ابتلا به بیماری های منتقله از اسکناس با فناوری نانو

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، این باور در همه افراد وجود دارد که اسکناس و سکه جزو آلوده‌ترین اشیا هستند اما محققان ثابت کرده‌اند که موضوع از این هم پیچیده‌تر است و بسیاری از بیماری‌های خطرناک از طریق پول منتقل می‌شود.
بر اساس گزارش‌های علمی اسکناس، سکه و قبوضی که بین افراد ردوبدل می‌شوند، حاوی سه هزار نوع باکتری هستند؛ از این رو در سال‌های اخیر به ‌منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری از طریق اسکناس، افزودنی‌های ضدمیکروب و ضدقارچ به ساختار کاغذ اسکناس اضافه می‌شود.
دکتر مهدی جنوبی محقق دانشگاه تهران با اشاره به توانایی بالقوه اسکناس در نگهداری و انتقال عوامل بیماری‌زا ازجمله باکتری‌ها و قارچ‌ها به انسان،‌ در رابطه با ضرورت انجام این طرح و اهداف آن گفت: میزان و نوع آلودگی اسکناس، دو مساله حائز اهمیت است که برای هر مکان ویژگی های خاص خود را دارد؛ به عنوان نمونه اسکناس‌های مورد استفاده در نانوایی، بیمارستان یا پایانه مسافربری به میزان و نوع باکتری‌های متفاوتی آلوده هستند، بنابراین در این تحقیق ابتدا به بررسی قارچ‌های موجود در اسکناس‌های مورد استفاده در چهار مکان مختلف پرداخته شده و سپس تأثیر حضور تکی و همزمان دو نانوماده بر رشد و تکثیر قارچ‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است.
به گفته این محقق نانوذرات ضدمیکروب مورد استفاده در این طرح منشأ طبیعی و نسبت به سایر افزودنی ها قیمت پایین‌تری دارند؛ همچنین به دلیل اینکه این افزودنی‌ها در مقیاس نانومتری استفاده‌ شده‌اند، اثر ضدمیکروبی و ضدقارچی به ‌مراتب بالاتری را از خود به نمایش گذاشته‌اند.
عضو هیات ‌علمی دانشگاه تهران افزود: در فاز اول این طرح به بررسی اسکناس‌های موجود در چهار مکان پرتردد از لحاظ حضور میزان و نوع گونه‌های قارچی پرداخته شد؛ نتایج نشان دادند که در چهار مکان نانوایی، قصابی، پایانه مسافربری و بیمارستان به ترتیب سه گونه قارچی آسپرژیلوس، آسپرژیلوس نایژر و پنی سیلیوم، گونه‌های عمده موجود در اسکناس‌های ردوبدل شده بودند. در فاز دوم نیز کاغذهای اسکناس به ‌وسیله نانوکریستال‌های سلولز و نانوالیاف کیتوزان پوشش داده شد و سپس از منظر رشد و تکثیر قارچ مورد بررسی قرار گرفتند.
به گفته وی، نتایج به ‌دست‌آمده حاکی از آن است که نانوکریستال‌های سلولزی اثر ضدقارچی مشخصی را روی قارچ موجود بر سطح اسکناس‌های موجود در محیط‌های بیمارستانی نداشتند اما با افزودن میزان 6 درصد نانوالیاف کیتوزان، فعالیت ضدقارچی قابل ‌ملاحظه‌ای مشاهده شد. همچنین می‌توان دریافت هرچند نانوکریستال‌های سلولز اثر ضدقارچی ندارند اما حضور آنها موجب بهبود پایداری و چسبندگی نانوالیاف کیتوزان و متعاقب آن بهبود عملکرد آنها خواهد شد.
دکتر مهدی جنوبی و نرگس شریف موسوی عضو هیات‌علمی و دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دکتر حسن یوسفی عضو هیات ‌علمی دانشگاه گرگان و دکتر لیلا محمدی دانش‌آموخته مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. محققانی از کشور کانادا و سوئد نیز از همکاران این طرح بوده‌اند.
نتایج این طرح تحقیقی در نشریه‌ Carbohydrate Polymers منتشر شده است.