از این رو نگاهی به عوامل تاثیرگذار بر رشد شاخص بورس و قیمت سهام برخی شرکتها در تالار شیشهای طی سال گذشته نشان میدهد به پشتوانه عوامل بنیادی از جمله صعود قیمت جهانی نفت، بهبود شرایط کالاها بویژه فلزات پایه در بازارهای جهانی و افزایش نرخ ارز، بازار سهام سال خوبی را پشت سر گذاشته است.
بر این اساس برخی بر این باورند که با توجه به اصلاح قیمتی که در پایان سال 96 در بازار سهام رخ داد، این موضوع میتواند زمینهساز این نکته باشد که شاخص بورس و قیمت سهام شرکتها در سال 97 حرکت خود را از قله شروع نکند و در صورتی که عوامل مثبت باز هم پیش روی معاملهگران قرار بگیرد بار دیگر میتوان در سال جدید شاهد رشد قیمتها و شاخص بورس بود.
البته بهبود وضعیت جهانی نفت و کالاها و رشد قیمت ارز تنها مولفههای قابل بیان و اثرگذار بر بازار سهام در سال گذشته نیستند و باید به این عوامل موضوعاتی چون موضعگیری ترامپ در قبال برجام در چند مقطع زمانی و تمدید چهار ماهه آن، کاهش نرخ سود بانکی، انتخابات ریاست جمهوری، تغییر در نحوه گزارشگری مالی شرکتها و همچنین انتشار گواهی سپرده با نرخ 20 درصدی از سوی بانک مرکزی را به عنوان دیگر عوامل اثرگذار بر فراز و فرود شاخص بورس در سال گذشته عنوان کرد.
به هر حال در حالی بازار سرمایه تا ابتدای زمستان سال 96 به لطف خودنمایی اثر مثبت نرخ ارز و صعود قیمتها در بازارهای جهانی شاهد رشد شاخص بورس بود که بخش عمده این بازدهی مرهون معاملات مثبت سهام در ماههای آذر و دی ماه بوده است و در مقابل اهالی تالار شیشهای در دو ماه پایانی پارسال تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله افت قیمتها در بازارهای جهانی، نوسانات شدید و چشمگیر نرخ ارز، انتشار گواهی سپرده با نرخ سود 20 درصدی از سوی بانک مرکزی، اعلام نظر رسمی ترامپ در مورد برجام و احتمال تمدید نشدن آن و همچنین برخی ناآرامیهای داخلی و در پی آن غالب شدن فضای احتیاط و انتظار بر تالار شیشهای شاهد اصلاح قیمتها و افت شاخص بورس بودند.
بر این اساس بورس تهران در شرایطی معاملات خود در سال 97 را آغاز کرده است که عوامل مثبت و منفی زیادی میتواند مسیر آن را تعیین کرده و تغییر دهد که از جمله این موارد میتوان به وضعیت بازارهای جهانی کالاها و نفت، نوسانات ارز، کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی و همچنین عاقبت برجام اشاره کرد. در این میان اما مهمترین موضوعی که بیش و زودتر از سایر عوامل یاد شده مسیر معاملات بورس را در سال جدید مشخص خواهد کرد تعیین تکلیف و آینده برجام در پی نحوه واکنش ایالات متحده به توافق هستهای در اردیبهشت ماه است. این موضوع زمانی برای سهامداران حساستر و برای تصمیمات آنها تعیین کنندهتر میشود که آنچه از جهتگیری سیاست خارجی آمریکا بهنظر میرسد این است که رئیسجمهور آمریکا قصد محدود کردن منافع اقتصادی ایران از توافق هستهای را دارد و به همین دلیل هم هست که سایه این ریسک سیستماتیک بالای سر تالار شیشهای سنگینتر و ادامهدار خواهد شد.
البته در این میان برخی تحلیلگران سیاسی، خروج کامل ایالات متحده از برجام را قدری بعید ارزیابی میکنند و معتقدند خط و نشانهای ترامپ برای برجام بیشتر مصرف داخلی دارد و در امتداد شعارهای تبلیغاتی دوران انتخابات وی است تا هر از گاهی به مردم ایالات متحده یادآوری کند حواسش به شعارهای انتخابیاش است.
در هر صورت باید گفت بدون شک در بهار امسال «برجام» مهمترین آزمون و موضوع تعیین کننده در سمت و سوی شاخص بورس و قیمت سهام شرکتهاست.
از سوی دیگر همانگونه که در سال گذشته وضعیت بازارهای جهانی، محرک و پیشران روند رو به رشد شاخص بورس و قیمتها در بازار سهام بود، امسال نیز این عامل میتواند نقش تعیینکنندهای در معاملات این بازار داشته باشد، چرا که شرکتهای تاثیرپذیر از وضعیت بازارهای جهانی بیش از 50 درصد ارزش بازار سهام را تشکیل میدهند و افت و خیز شاخص و قیمتها در بورس از این مولفه تاثیرپذیری زیادی خواهد داشت. البته در این میان جنگ تجاری بین آمریکا و شرکای تجاریاش بویژه کشور چین نیز از جمله عواملی است که میتواند بر روند بازارها اثر مستقیم بگذارد.
از سوی دیگر همانگونه که اشاره شد یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر معاملات سال گذشته بازار سهام، نوسانات نرخ ارز بود که با شروع بهاری دلار و صعود قدرتمند آن به کانال 5000 تومان طی روزهای گذشته، بهنظر میرسد دست کم در ماههای پیشرو، بویژه تحت تاثیر تصمیمگیریها در خصوص برجام، باز هم این عامل دادوستدهای بازار سهام بویژه سهام شرکتهای صادراتمحور را تحت تاثیر خود قرار دهد.
ضمن این که بخش عمدهای از رشد حدود 30 درصدی نرخ ارز در سال گذشته در حالی در ماهها و هفتههای پایانی پارسال رخ داده است که هنوز آثار آن به طور کامل در گزارشهای بسیاری از شرکتها لحاظ نشده است و از این جهت نیز بهنظر میرسد تحت تاثیر انتشار این گزارشها بازار سهام در بهار 97 وضعیت مناسبی را پیشرو داشته باشد.
علاوه بر این یکی دیگر از عواملی که در سال جدید توجهات معاملهگران بازار سرمایه و سرمایهگذاران را به سمت خود جلب خواهد کرد موضوع کاهش یا افزایش دوباره نرخ سود بانکی است، آن هم در شرایطی که در بهمن 96 با انتشار گواهی سپرده با نرخ سود 20 درصدی، فرضیهها برای افزایش نرخ سود بانکی در سال جدید قوت گرفته است.
در مجموع در حالی بازار سرمایه معاملات سال 97 خود را با نیم نگاهی به عوامل تاثیرگذار بر تصمیم سرمایهگذاران آغاز کرده است که «نوسان و ریسک» ذات بازار سهام است و توجه به مسائل بنیادی صنایع و شرکتها در کنار عواملی چون وضعیت جهانی صنایع، کالاها و طلای سیاه و نیز رصد و پیشبینی ریسکهای سیاسی و همچنین صبوری و نگاه بلندمدت داشتن به بازار سهام میتواند سرمایهگذاری مطمئن و سود مناسبی را برای معاملهگران به همراه داشته باشد.