سامانه های هشدار سریع در زلزله های خفیف عملکرد بهتری دارند

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بی بی سی، محققان با مدل سازی زمین لرزه در منطقه گسل آندرآس ایالت کالیفرنیا که احتمال وقوع زلزله ای تا 6.5 ریشتر طی 30 سال آینده برای آن بسیار قوی است، متوجه شدند زمان هشدار زلزله برای ساکنان در صورتی بهبود می یابد که سامانه هشدار حتی زلزله های بسیار خفیف را نیز هشدار دهد.
اعلام هشدار در کل بازه زمانی زمین لرزه و پیش از اینکه میزان بزرگی آن مشخص شود به گونه ای است که افرادی که دور از مرکز زلزله زندگی می کنند ممکن است هشدارهایی در مورد زلزله دریافت کنند که اصلا در محل زندگی آنها احساس نشود.
سارا مینسون محقق ارشد این تحقیق می گوید: امکان اعلام هشدارهای دقیق برای زلزله های خفیف داریم اما نمی توانیم در زمانی طولانی پیش از وقوع زلزله های شدید هشدار دهیم.
وی افزود: همچنین هر زمان که یک زلزله خفیف در محل سکونت افراد روی دهد، می توانیم آن را اعلام کنیم، زلزله های بسیار خفیفی هر روزه اتفاق می افتند که به زلزله بزرگ تبدیل نمی شوند.
سامانه های هشدار سریع از مدت ها قبل در ژاپن و اخیرا در مکزیک استفاده می شوند و امروزه سیستمی به نام هشدار لرزه(ShakeAlert) برای نوار ساحل غربی شمال آمریکا راه اندازی شده است.
اگر سوال اصلی این باشد که این سیستم چطور می تواند زلزله پیش بینی ناپذیر را پیش بینی کند و در مورد آن هشدار دهد، پاسخ این است که نمی تواند.
مینسون گفت: در واقع در مورد نام این سیستم اشتباه کلامی روی داده است؛ زیرا این سامانه هشدار سریع زلزله نیست، زلزله پیش از آن روی داده و این سیستم هشدار حرکت لایه های سطحی تر زمین است.
زمین لرزه در مرز صفحه های تکتونیک و گسل های زمین روی می دهد؛ شکست های عمیق و طولانی که طی سالیان دراز ساخته شده اند.
دکتر لوسی جونز زمین شناس دیگر این مطالعه توضیح داد: کل گسل یکباره حرکت نمی کند، حرکت در یک مرکز آغاز می شود و گسستگی به سمت عمق گسل پیش می رود همانطور که وقتی تکه ای کاغذ را می برید.
انرژی آزادشده در دو بخش حرکت می کند؛ امواج پی یا امواج اولیه (Primary waves) ابتدا و سریع تر خارج می شوند و در پی آنها امواج کندتر یا ثانویه مشهور به امواج اس (secondary) که دلیل اصلی بالا و پایین شدن سطح زمین و لرزش هستند، خارج می شوند که افراد در بازه زمانی زلزله آن را احساس می کنند.
ماهیت زمین لرزه باعث شده تاکنون یک سامانه هشدار سریع واحد و جهانی برای همه زلزله هایی که در کشورهای مختلف روی می دهد، تولید و توسعه نیابد.
ایالت کالیفرنیای آمریکا و ژاپن از نظر سکونت جمعیت در خطوط گسل ها دقیقا یکسان هستند و هنگام وقوع زلزله حتی ثانیه نیز مهم است؛ سامانه های هشدار سریع در این مناطق بر اساس امواج پی و برخی الگوریتم های سریع، شدت زلزله را تعیین می کنند.
اما مکزیکوسیتی پایتخت مکزیک که بخشی از مناطق لرزه خیز جهان است، 300 کیلومتر از نزدیک ترین مرز صفحه های تکتونیکی فاصله دارد و همین امر به زمین شناسان اجازه می دهد از سامانه ای استفاده کنند که بعد از چند ثانیه می تواند هشداری صادر کند، آنها بعد از دریافت امواج اس هشدار را اعلام می کنند و هر زمان که زلزله ای بالاتر از پنج ریشتر روی دهد، صدای هشدار در خیابان های مکزیکوسیتی شنیده می شود.
با وجود سامانه یادشده تنها حدود 10 ثانیه پیش از زلزله 7.1 ریشتری سپتامبر گذشته (شهریور 96) هشدار داده شد.
زلزله شناسان ژاپنی نیز بعد از زلزله شدید 9 ریشتری سال 2011 به دنبال بهبود سامانه های هشدار سریع بودند.
دکتر میتسویوکی هوشیبا که الگوریتم تازه ای را به نام روش پلام (PLUM) را توسعه داده است، می گوید: این روش اندازه لرزش را مستقیم از حرکت زمین براورد می کند؛ بنابراین فرایندهای تخمین مرکز و میزان قدرت زلزله در آن حذف شده به همین دلیل سریع تر است و هشدارهای اشتباه اعلام نمی کند.
در سامانه سازمان زمین شناسی آمریکا، زلزله های خفیف 50 ثانیه و زلزله های قوی هشت ثانیه قبل از رسیدن به سطح زمین هشدار داده می شوند و اگر قرار باشد سامانه کارامدتر شود، هشدارهای اشتباهی نیز به بخشی ضروری از سامانه و در پی آن زندگی ساکنان کالیفرنیا تبدیل می شوند.
جونز می گوید: باید بیشتر روی آموزش درست به مردم و شکل دادن افکار عمومی در مورد سامانه های هشدار سریع و اطلاعاتی کارآمدتر، سرمایه گذاری کنیم.