سیر صعودی اقتصاد ایران در نمودار جهانی

به گزارش ایران اکونومیست؛ سال 1396 سال ویژه ای برای اقتصاد ایران بود. انتخابات ریاست جمهوری و هجمه رقیبان دولت به آمارهای اقتصادی و اعتراضات پراکنده مردم ایجاد کننده وضعیتی بود که در برخی مواقع دستاوردهای دولت را تحت تاثیر قرار داد.
رای اعتماد دوباره مردم به روحانی، افزایش شاخص های جهانی اقتصاد، شکوفا شدن معاملات بورس، افزایش تولید فولاد و ارتقاء جایگاه جهانی ایران در این صنعت، از مهمترین دستاوردهای اقتصادی کشور در سال 1396 به شمار می رود.

** سال 96؛ اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال
مشکلات اقتصادی جامعه و اهمیت حل این مشکلات برای رسیدن به شکوفایی اقتصادی بهانه ای شد تا مقام معظم رهبری در پیام نوروزی خود سال 96 را به عنوان سال «اقتصاد مقاومتی؛تولید- اشتغال» نام گذاری کند.
هر چند که در گذشته نام گذاری به مناسبت های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از سوی معظم له انجام می شد، اما در یک دهه گذشته مشکلات اقتصادی و رفع آنها، بهانه ای شد تا مسائل اقتصادی به عنوان یک ضرورت در پیام های نوروزی مورد توجه قرار گیرد.
تاکید رهبر انقلاب برای اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی و برجسته کردن مساله اشتغال و تولید نشان می دهد با وجود اقدامات انجام شده در سطح ملی، جذب سرمایه گذاری و تزریق نقدینگی به بخش تولید کامل انجام نشده و باید اقدامات بیشتری در این حوزه صورت گیرد.
با نام گذاری اقتصادی سال، دولت یازدهم از نخستین روزهای سال 96 همراه با منویات مقام معظم رهبری، تلاش هایی برای تحقق این اهداف آغاز کرد به طوری که در ایام تعطیلات نوروز، شاهد افتتاح بیش از ۵۶ طرح ملی در حوزه اشتغالزایی بودیم. همچنین در راستای تحقق شعار سال، دولت روحانی با اتخاذ سیاست‎های اصولی و منطقی در مسیر مقاوم سازی اقتصاد کشور گام های اساسی برداشت.

** باخت اقتصادی منتقدان و رقیبان دولت
یکی از اتفاقات جالب سال 1396 انتخابات ریاست جمهوری بود این انتخابات هر چند کنشی سیاسی به شمار می رود اما برخلاف انتخابات های پیشین به کارزاری برای نقد برنامه های اقتصادی دولت تبدیل شده بود. طلایی ترین کلید واژه منتقدان در رجز خوانی این کارزار به چالش کشیدن شاخص های اقتصادی دولت به شمار می رفت.
منتقدان که باور داشتند برنامه های اقتصادی دولت یازدهم پاشنه آشیل «حسن روحانی» است با پافشاری بر آن به دنبال پیروزی در انتخابات بودند، اما پایان چنین کارزاری برای منتقدان تلخ بود زیرا این چالش ها در پایان به برگ برنده رییس دولت یازدهم تبدیل شد.
افزایش بیش از 5 میلیون رای روحانی در این انتخابات نسبت به انتخابات خرداد 92 نشانگر آن بود که مردم به درستی شرایط کشور را درک کرده و نسبت به عملکرد روحانی در جذب سرمایه گذاری خارجی، کنترل تورم، بالابردن قدرت خرید مردم و افزایش اعتبار اقتصاد ایران در سطح بین المللی آگاه بودند.
هر چند که پس از انتخابات منتقدان از رای اعتماد به برنامه های دولت یازدهم قانع نشدند اما کارشناسان مدعی اند پیروزی تفکر اعتدال در انتخابات ریاست جمهوری نتیجه درک مردم از شرایط اقتصادی کشور در سال 92 و تحولات آن در سال 96 می باشد.

** انتقام سیاسی به بهانه اقتصاد
رای اعتماد مجدد مردم به تفکر اعتدال و برنامه های حسن روحانی، برای رقیبان گران تمام شد و آنان درصدد بودند به بهانه های مختلف علیه دولت موضع گیری کنند. یکی از این اقدامات اعتراضات دی ماه 96 بود که نخست در شهر مشهد و به بهانه های اقتصادی مطرح شد و با شعار علیه رییس جمهور قانونی ادامه یافت.
در روزهای نخست این ناآرامی ها، منتقدان بعد اقتصادی و شعارهای ساختارشکن علیه دولت را برجسته می کردند. آنان بدون توجه به سوء استفاده برخی فرصت طلبان تا چند روز اینگونه القا می کردند که این درگیری ها نتیجه عملکرد چهارسال روحانی است، اما امنیتی شدن فضای برخی شهرها که در نهایت به مرگ چند تن از اغتشاشگران، شهروندان و شهادت شماری از نیروهای انتظامی و امنیتی انجامید، هدف مسببان این ناآرامی ها را برای مردم مشخص ساخت.
اقتصاد ایران در نیمه نخست سال 1396 روند مثبتی را تجربه کرد. چنین روندی موجب شد تا صندوق بین المللی پول و بانک جهانی مسیر پیش روی اقتصاد ایران را مثبت و شکوفا ارزیابی کند.
بانک جهانی در توضیح خود از نرخ رشد اقتصادی ایران، لغو تحریم ‌های اقتصادی علیه کشور و رشد و توسعه بخش نفت و افزایش صادرات نفتی را از جمله دلایل عمده این جهش رشد اقتصادی عنوان کرده است.
بانک جهانی همچنین بالاترین نرخ رشد اقتصادی سال‌های 2016 و 2017 منطقه را به کشور ما اختصاص داده است.
براساس آمارهای اعلام شده از سوی منابع رسمی در شش ماهه نخست سال جاری نرخ تورم افزایش چندانی نداشت و به متوسط 10.1 درصد رسید؛ بالاترین نرخ تورم در این دوره زمانی مربوط به فروردین با بیش از ۱۲ درصد است.
همچنین در این مدت زمان، رشد اقتصادی کشور با احتساب فروش نفت 7 درصد و بدون احتساب آن 6.5 درصد محاسبه شد. براساس آمار منتشر شده از سوی دولت در این زمینه، گروه کشاورزی ۳.۱، گروه صنعت ۴.۹ و گروه خدمات ۸.۳ درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل، رشد داشته است.
در این دوره زمانی بیکاری کاهش نزدیک به یک درصد نسبت به مدت مشابه در سال 95 داشت. مرکز آمار ایران نرخ بیکاری تابستان امسال را 11.7درصد اعلام کرده که نسبت به نرخ بیکاری سال 95(12.6درصد) 0.9درصد کاهش یافته است.
یکی از اقدامات مهم دولت در شش ماهه نخست اعطای تسهیلات مسکن بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 16 درصدی را تجربه کرد. بانک ها در این برهه از زمان 2۷۰ هزار میلیارد تومان وام داده اند که حدود ۶۴ درصد از کل آن، یعنی ۱۷۲ هزار میلیارد تومان مربوط به تامین سرمایه در گردش بوده است.
امسال همچنین طرح ضربتی پرداخت وام ازدواج اجرا شد و سرعت و مبلغ پرداخت تسهیلات بالا رفت.
همچنین تا پایان آبان ماه 1396 حجم تجارت خارجی ایران حدود 8 درصد رشد داشته است؛ مجموع تجارت خارجی ایران در 8 ماهه سال گذشته 56 میلیارد و 421 میلیون دلار بود. در این هشت ماه تشریفات گمرکی 102میلیون و 381 هزار تن کالا در گمرکات کشور تماماً به صورت الکترونیکی و با کنترل کامل به روش هوشمند انجام شده که از این مقدار 23 میلیون و 569 هزار تن سهم واردات و 78 میلیون و 812 هزار تن سهم کالاهای صادراتی غیرنفتی بود.

** بورس در آیینه سال 96
بورس تهران با کسب بازدهی بیش از ۱۸ درصدی از ابتدای سال 96 تاکنون، یکی از دوره‌های رونق خود را پشت‌سر گذارد و از سوی کارشناسان حوزه اقتصادی به عنوان پربازده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری کشور معرفی شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در ۸ ماه سپری‌شده از سال ۹۶، گروه‌هایی همچون قندی‌ها، محصولات کاغذی، پالایشی‌ها، فلزی‌ها و رایانه‌ای‌ها بیشترین بازدهی را کسب کرده‌اند. بازده سود این گروه ها در بورس بیش از 66 درصد بوده است.
پالایشی‌ها سومین گروه پربازده بورس تهران بودند که در دوره مورد بررسی بازدهی حدود ۶۲ درصدی نصیب سهامداران خود کردند. گروه فلزات اساسی نیز از دیگر گروه‌های پرپتانسیل بازار سهام است. شاخص این گروه که بیش از ۱۳ درصد ارزش کل بازار را در اختیار دارد، از ابتدای سال تاکنون با رشد حدود ۵۲ درصدی همراه شده است.
برآورد کلی وضعیت بورس کشور در سال 1396 نشان می دهد که شاخص کل بورس تهران از نیمه کانال ۷۷ هزار واحدی در ابتدای سال به انتهای کانال ۸۷ هزار واحدی رسیده و بسیاری از کارشناسان معتقدند که اکنون بورس در آستانه شکست سقف مقاومت تاریخی شاخص است.
در فرابورس نیز روند شاخص رو به صعود بوده و از ۸۸۰ واحد به ۹۶۸ واحد رسیده، شرکت های زیادی از ابتدای سال در این بازار عرضه شدند و شرکت هایی با صورت های مالی بنیادی مناسب در آستانه ورود به این بازار هستند.

** تولید فولاد فراتر از متوسط جهانی
صنعت فولاد یکی از بخش‌های مهم و موثر اقتصاد کلان در ایران است. بر اساس جدیدترین گزارش انجمن جهانی آهن و فولاد، میزان تولید فولاد ایران در ۸ ماهه ۲۰۱۷ نشانگر افزایش ۷. ۱۵ درصدی است در حالی که تولید فولاد جهان در این مدت رشد ۹. ۴ درصدی را تجربه کرده است.
همچنین بر اساس گزارش انجمن تولید کنندگان فولاد ایران، در مدت 9 ماهه سال 96 ، تولید فولاد میانی (خام) به رقم 16 میلیون و 73 هزار تن رسید که در مقایسه با مدت مشابه در سال 95 رشد 16 درصدی و در زمینه صادرات نیز افزایش 80 درصدی داشت.
براساس آمارهای این گزارش تولید فولاد در مدت یاد شده به 14 میلیون و 631 هزار تن رسیده که در 9 ماهه نخست سال 95 ، 13 میلیون و 446 هزار تن بود. آمارهای انجمن یاد شده نشان می دهد که در 9 ماهه 96 میزان واردات فولاد میانی ( خام ) به 38 هزار تن رسید که در مقایسه با 180 هزار تن دوره مشابه پارسال کاهش 79 درصدی دارد.