به گزارش ایران اکونومیست؛ نظام بانکی در سالی که گذشت تحولات زیادی را پشت سر گذاشت، موضوع موسسات مالی غیر مجاز و ساماندهی آن یکی از مهم‌ترین و پر بحث‌ترین مسائل نظام بانکی در سال ۹۶ بود که حواشی زیادی را ایجاد کرد. برقراری روابط کارگزاری با بانک‌های خارجی پس از برجام، کاهش نرخ سود بانکی، اجرای طرح ضربتی وام ازدواج، تلاش برای انعقاد پیمان‌های پولی و .. از مهم‌ترین تحولات نظام بانکی در این سال بود.
ساماندهی موسسات غیر مجاز
بانک مرکزی برای حل مشکل موسسات غیرمجاز ۱۱ تعاونی را تعیین تکلیف کرد. تعاونی‌های فرشتگان، الزهرا مشهد، حسنات اصفهان، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، بدر توس مشهد، پیوند، امید جلین گرگان و عام کشاورزان مازندران، هشت تعاونی بودند که در مجموعه کاسپین گرد آمدند و بانک مرکزی مجوز فعالیت را برای این موسسه صادر کرد، همچنین تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تعاونی وحدت به موسسه ملل، البرز ایرانیان به بانک تجارت و افضل توس به بانک آینده سپرده شد و براساس آمار اعلام شده ۹۸ درصد سپرده‌گذاران این ۱۱ تعاونی تعیین تکلیف شدند.
ابلاغ بخشنامه هشت‌بندی الزامات سود بانکی
شهریورماه سال جاری بخشنامه هشت بندی الزامات سود بانکی ابلاغ شد. براساس این بخشنامه از یازدهم شهریورماه بانک ها و موسسه های اعتباری موظف شدند نرخ سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار یکساله را که برابر ضوابط اعلام شده، حداکثر ۱۵ درصد سالیانه اعلام شده بود، به طور دقیق رعایت کنند. همچنین نرخ سود علی الحساب مذکور برای سپرده های کوتاه مدت عادی (روزشمار) حداکثر ۱۰ درصد سالیانه لازم‌الاجرا شد.
ارتقای رتبه ریسک اعتباری ایران
بر اساس اعلام رسمی کمیته رتبه بندی ریسک کشورهای دنیا در OECD رتبه ریسک اعتباری ایران یک پله ارتقا یافت و از رتبه ۶ به ۵ رسید. ارتقای یک پله ای رتبه ریسک ایران، در آخرین جلسه اتحادیه برن گام دیگری در راستای بهبود وضعیت مالی و اعتباری کشورمان در بازارهای بین المللی محسوب می‌شود که پس از برجام و رفع تحریم های مالی و بانکی علیه ایران آغاز شده بود.
رونمایی از سامانه جامع معاملات ارزی
سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی با عنوان"نیما" با هدف تسهیل تامین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابتی برای صرافان در ماه‌های پایانی سال ۹۶ به صورت آزمایشی آغاز به کار کرد. با استفاده از این سامانه، خریداران و فروشندگان ارز می‌توانند متناسب با نیازهای خود نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام کنند.
رونمایی از طرح سامانه صیاد
با کمک این سامانه صدور چک در همه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور به صورت یکدست و استاندارد انجام می‌شود وعلاوه بر هویت بخشی به چک به عنوان یک اوراق بهادار و یکسان سازی طرح ظاهری چک ها، به برگه های چک صیاد ویژگی های امنیتی نیز افزوده شده است.
آغاز بهره‌برداری از سامانه تعاملی کاشف
کاشف سامانه‌ای تعاملی است که در حال حاضر دو خدمت گزارش‌دهی رخدادهای امنیتی و مسدودسازی کارت‌های بانکی توسط این سامانه ارایه می‌شود و در آینده نزدیک امکان مسدودسازی وجوه مشکوک و رفع مسدودی این وجوه نیز به قابلیت های این سامانه افزوده خواهد شد.
اجرای طرح ضربتی اعطای وام ازدواج
از تعداد یک میلیون و ۶۲ هزار و ۵۴۶ فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، به مبلغ ۱۱۰ هزار و ۸۱۱ میلیارد ریال که طی سال ۱۳۹۶ پرداخت شد، تعداد ۵۲۰ هزار فقره تسهیلات به مبلغ ۵۴ هزار میلیارد ریال تحت طرح ضربتی وام ازدواج در بازه زمانی مردادماه الی ۱۵ مهر ماه ۱۳۹۶ بوده است.
افزایش سقف وام بانک‌های قرض‌الحسنه
بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانک‌های قرض الحسنه «رسالت» و «مهرایران»، افزایش سقف وام قرض‌الحسنه از ۱۵ میلیون تومان به ۲۰ میلیون تومان را ابلاغ کرد.
ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها
در اجرای طرح ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها مقرر شد، ضمن اخذ وجه‌التزام محاسبه شده از این بانک‌ها، بدهی بانک‌های مذکور به بانک مرکزی نیز ساماندهی و طی مهلت تعیین شده، توسط بانک‌های مزبور بازپرداخت شود. در این راستا تفاهم‌نامه‌هایی نیز با بانک‌های عامل منعقد شده است. این امر به ایجاد شفافیت و بهبود مدیریت منابع و مصارف بانک‌ها، ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی و نیز امکان کنترل و کاهش نرخ سپرده های بازار بین بانکی و مدیریت نقدینگی کمک می کند.
ابلاغ مستند فعالیت پرداخت یاران
مستند «الزامات، ضوابط و فرایند اجرایی فعالیت پرداخت یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور» در راستای اجرای مفاد مستند «سیاست بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درخصوص فناوری مالی» پس از اخذ نظرات متخصصان حوزه پرداخت الکترونیک کشور، منتشر شد. پرداخت یار به معنای شخص حقوقی است که در چارچوب سند تدوینی و براساس قرارداد منعقده با شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت و تفاهم نامه منعقده با شرکت شاپرک فعالیت می کند. پرداخت یار پرداخت های بدون حضور کارت از جمله پرداخت های درون برنامه ای مبتنی بر زیرساخت های همراه را دریافت کرده و به شبکه شاپرک ارسال می کند.
افزایش سرمایه بانک‌های دولتی
افزایش سرمایه بانک‌های دولتی که در دولت دوازدهم در دستور کار قرار گرفته است در سال ۹۶ نیز ادامه داشت و در بودجه ۹۷ نیز برنامه‌هایی برای این منظور تدارک دیده شده است.
تغییر سال پایه تورم از ۱۳۹۰ به ۱۳۹۵
بانک مرکزی، نرخ تورم را از مرداد ماه سال ۱۳۹۶ بر اساس سال پایه ۱۳۹۵ محاسبه و اعلام کرد. بر این اساس شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی که از سال ۱۳۱۵ تاکنون توسط بانک مرکزی محاسبه و منتشر می‌شود، دستخوش تغییرات در سال پایه شده و پس از سال‌های ۱۳۱۵، ۱۳۳۸، ۱۳۴۸، ۱۳۵۳، ۱۳۶۱، ۱۳۶۹، ۱۳۷۶ و ۱۳۸۳، سال ۱۳۹۰ به عنوان سال پایه جدید انتخاب شده است و در مردادماه سال ۹۶ نیز، سال پایه به ۱۳۹۵ تغییر کرد.
برقراری بیش از ۸۰۰ رابطه کارگزاری با بانک‌های خارجی
در یک سال گذشته بانک مرکزی تلاش گسترده‌ای برای برقراری و گسترش روابط
کارگزاری و اخذ فاینانس از بانک‌های خارجی انجام داده است که عبارتند از:
افتتاح حساب نزد بانک‌های خارجی و امضاء قرارداد پیمان پولی (سوآپ)
دوجانبه، امضاء قراردادهای متعدد تامین مالی و خطوط اعتباری به میزان ۴۵
میلیارد دلار، امضاء قراددادهای دوجانبه همکاری با موسسات مالی به ویژه
بیمه‌های صادراتی اروپایی
افتتاح حساب نزد بانک‌های Sohar عمان،VTB روسیه، شعبه فرانکفورت بانک سپه، RBI اتریش،QNB قطر وگازپروم سوئیس در ماه‌های اخیر
امضاء قرارداد تأمین مالی پروژه "برقی کردن قطار تهران-مشهد" به مبلغ
(قرارداد تجاری) ۱۱.۵ میلیارد یوآن (حدود ۱.۷ میلیارد دلار) در تاریخ ۳
مرداد ماه ۱۳۹۶ بین بانک صنعت و معدن و اگزیم‌بانک چین
امضاء قرارداد خط اعتباری بین اگزیم‌بانک کره جنوبی و ۱۲ بانک ایرانی به مبلغ ۸ میلیارد یورو در تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۶
امضاء قرارداد خط اعتباری بین کنسرسیوم بانک‌های چینی به نمایندگی سیتیک
تراست با ۵ بانک ایرانی به مبلغ معادل ۱۰ میلیارد دلار در تاریخ ۲۴ شهریور
۱۳۹۶
امضاء قرارداد خط اعتباری بین Ober بانک اتریش با ۱۴ بانک ایرانی به مبلغ
یک میلیارد یورو و امضاء قرارداد خط اعتباری بین دانسکه‌بانک دانمارک با ۱۰
بانک ایرانی به مبلغ ۰.۵ میلیارد یورو در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۶
امضاء موافقت‌نامه‌های مربوط به اعطای اعتبار صادراتی دولت فدراسیون روسیه
به دولت ایران تا سقف حدود ۲.۲ میلیارد یورو برای تأمین مالی دو پروژه
دولتی بین وزارت امور اقتصادی و دارایی ایران و وزارت دارایی روسیه
امضاء ۴ فقره قرارداد کوتاه‌مدت بین اگزیم بانک کره جنوبی و بانک‌های
پاسارگاد، پارسیان، توسعه صادرات و صنعت و معدن در مجموع به مبلغ معادل
یورویی ۴۰۰ میلیون دلار
امضاء قرارداد کوتاه‌مدت بین بانک SMBC ژاپن و بانک ملت به مبلغ حدود ۳۵ میلیون دلار
امضاء ۱۳ فقره قراردادهای کوتاه‌مدت بین شعب خارجی بانک‌های ایرانی،
میربیزینس مسکو و پرشیا اینترنشنال (PIB) با شبکه بانکی کشور در مجموع به
مبلغ حدود ۳۶۵ میلیون دلار
فراهم آمدن امکان گشایش اعتبار اسنادی/ ثبت برات اسنادی دیداری به منظور
واردات کالا و خدمت به مقصد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی،
صرفاً از محل ارز متقاضی و با دریافت حداقل ۳۰ درصد مبلغ اعتبار/ برات
اسنادی به عنوان پیش‌دریافت و اخذ وثایق معتبر و کافی از متقاضی به منظور
حصول اطمینان از تامین مابقی وجه مربوطه در زمان مقرر با رعایت سایر ضوابط و
مقررات در راستای تسهیل جریان مبادلات تجاری
امضای قرارداد با موسسه‌های بیمه صادراتی
امضاء تفاهم‌نامه‌های همکاری بین بانک مرکزی و مؤسسه بیمه صادراتی ایتالیا (ساچه)، مؤسسه بیمه صادراتی اتریش (OeKB)، بانک‌های کره‌ای (اگزیم بانک کره و بانک توسعه کره - (KDB، طرف‌های روسی (مؤسسه بیمه صادراتی EXIAR و ونش اکونوم بانک - VEB)، اگزیم بانک هندوستان، بانک توسعه چین (CDB) و مؤسسه EXIAR
- علاوه بر پرداخت معوقات بانک‌های ایرانی به مؤسسات بیمه صادراتی کشورهای آلمان، ایتالیا، فرانسه، اتریش توسط بانک مرکزی، تعهدات معوق بانک صادرات به موسسات بیمه صادراتی EKF دانمارک، CESE اسپانیا و SERV سوئیس توسط این بانک تسویه شده است.
اتصال آزمایشی سامانه شتاب ایران به سوئیچ کارت کشور روسیه
اتصال سامانه شتاب ایران به سوئیچ کارت کشور روسیه به نام MIR کلید خورد که اکنون در مرحله آزمون قرار دارد. ضمناً اقدامات مقدماتی برای اتصال به سوئیچ کارت کشور عمان نیز انجام شده است.
انعقاد پیمان پولی با ترکیه
قرارداد پیمان پولی (سوآپ) دوجانبه ریال و لیر بین بانک مرکزی ایران و ترکیه امضاء شد که طبق آن اعتباری به میزان ۵ میلیارد لیر و معادل آن به ریال ایران در اختیار یکدیگر قرار داده شد تا برای تأمین مالی تجارت و سرمایه‌گذاری بین دو کشور مورد استفاده قرار گیرد.
راه‌اندازی درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی
پروژه ایجاد درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران که در
راستای قانون پولی و بانکی کشور، نظام شناور مدیریت شده و یکسان سازی نرخ
ارز از نیمه دوم سال ۱۳۹۵ در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته بود پس از یک
سال در مهرماه سال ۹۶ به اتمام رسید و در روز ۷ آبان ماه ۱۳۹۶ با حضور
ادارات ذیربط بانک و معامله گران ارزی (Dealers) بانک های عضو بازار بین
بانکی ارز، راه اندازی شد. بانک‌های کشور می توانند در «سامانه معاملات
الکترونیکی (ETS)» یا «رویترز داخلی» نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای
کاری بانکی با یکدیگر و با بانک مرکزی اقدام کنند.
ابلاغ مقررات جدید مبادلات پولی بین بانکی به بانک‌ها
براساس مقررات جدید انتقالات سامانه «پایا» برای دستور پرداخت‌های مشتریان صرفاً یک بار در روز و در روزهای غیر تعطیل رسمی و در سیکل ساعت ۱۵:۴۵ پردازش و برای اعمال نتیجه به بانک‌های مقصد ارسال می‌شود.
