رونمایی از جزئیات رشد 3.4 درصدی اقتصاد ایران در روزهای پایانی سال

 به گزارش ایران اکونومیست؛ هفته گذشته مرکز آمار ایران جدیدترین آمار رشد اقتصادی کشور را در پایان پاییز امسال منتشر کرد که بر اساس آن با احتساب نفت 4.4 درصد و بدون آن 4.7 درصد نسبت به دوره مشابه سال پیش رشد داشت.

امروز (یکشنبه) بانک مرکزی به عنوان دومین مرجع اعلام نرخ رشد، جدیدترین یافته های خود را در زمینه رشد اقتصادی

منتشر کرد که بر اساس آن و طبق محاسبات اولیه و مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور در نه ماهه سال 1396( به قیمت های ثابت سال 1390) به 5205.8 هزار میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با رقم دوره مشابه سال قبل (5032.8 هزار میلیارد ریال) معادل 3.4 درصد افزایش یافته است.

رشد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه سوم سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل، معادل 1 درصد بوده و رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت نیز در دو مقطع زمانی سه ماهه سوم سال 1396 و نه ماهه سال مذکور به ترتیب معادل3.6 و 4.1 درصد بوده است.

این آمار بر مبنای آخرین داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه رشد اقتصادی از منابع آمار رسمی مربوطه از قبیل وزارت جهادکشاورزی، وزارت نفت، طرح آماری کارگاه های بزرگ صنعتی و طرح آماری فعالیت های بخش ساختمان (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی)، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو دریافت شده است.

همچنین در گروه خدمات نیز متناسب با هریک از فعالیت ها، از منابع آماری و شاخص های قیمت مرتبط با موضوع استفاده شده است.

بررسی سهم فعالیت های مختلف اقتصادی در افزایش تولید ناخالص داخلی نشان می دهد که در نه ماهه سال 1396 ارزش افزوده فعالیت های «حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات»، «صنعت»، «برق، گاز و آب»، «بازرگانی، رستوران و هتلداری» و«خدمات مستغلات و خدمات حرفه ای و تخصصی» به ترتیب با سهمی معادل 0.7 ، 0.5، 0.5 ، 0.5 و 0.5 درصد از رشد اقتصادی، نقش عمده ای در افزایش روند رشد تولید ناخالص داخلی ایفا کرده اند.

در مقابل ارزش افزوده فعالیت «خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی»، طی نه ماهه سال 1396 با سهمی معادل منفی 0.1 درصد (1/0 - درصد) از رشد 3.4 درصدی اقتصاد، نقش کاهنده ای در تولید ناخالص داخلی در دوره مورد بررسی داشته است.
 
*رشد 4.1 درصدی بخش کشاورزی
آخرین آمار و اطلاعات دریافتی از وزارت جهادکشاورزی نشان می دهد که برآورد مقادیر تولید محصولات زراعی، باغی و دامی در 9 ماهه سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب از رشدی معادل 1.7 ، 5.9 و 5 درصد برخوردار است.

بر این اساس در مدت یاد شده و بر اساس محاسبات فصلی، رشد ارزش افزوده گروه کشاورزی (به قیمت های ثابت 1390) نسبت به دوره مشابه سال قبل 4.1 درصد افزایش یافته است.

در نه ماهه سال 1396 ارزش افزوده گروه کشاورزی به قیمت های ثابت سال 1390 به میزان 444.1 هزار میلیارد ریال برآورد شده است.
 
* رشد 1.3 درصدی بخش نفت
بر اساس محاسبات اولیه، ارزش افزوده گروه نفت در این مدت به قیمت های ثابت سال 1390 به میزان 1157.8 هزارمیلیارد ریال برآورد می شود که گویای رشد 1.3 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل است.

نتایج حاصل از محاسبات مقدماتی در این زمینه نشان می دهد که افزایش رشد ارزش افزوده این گروه، به طور عمده ناشی از افزایش نرخ رشد تولید نفت خام، تولید میعانات گازی، تولید فرآورده های پالایشگاهی و نیز افزایش تولید و صادرات گاز طبیعی نسبت به دوره مشابه سال قبل بوده است.
 
* بخش صنعت 4.9 درصد بزرگتر شد
در بخش صنعت، شاخص تولید کارگاه های بزرگ صنعتی که حدود 70 درصد ارزش افزوده بخش صنعت را پوشش می دهد، در 9 ماهه سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل 4.9 درصد افزایش یافته است.

از مجموع 24 رشته فعالیت صنعتی در نه ماهه سال 1396 ، هفده رشته فعالیت با (ضریب اهمیت 92.6 درصد)، دارای رشد مثبت بوده است.

همچنین 3.5 درصد از رشد 4.9 درصدی شاخص تولید کارگاه های بزرگ صنعتی در این مدت به ترتیب مربوط به فعالیت صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلرو نیم تریلر، صنایع تولید مواد ومحصولات شیمیائی و صنایع تولید فلزات اساسی بوده است.
 
* افزایش 12 درصدی سرمایه گذاری در بخش ساختمان
در بخش «ساختمان»، ارزش سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان مناطق شهری به قیمت های جاری در نه ماهه سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل 12 درصد افزایش یافته است.

با اعمال شاخص های قیمتی متناظر و تعدیل ارزش افزوده ساختمان های خصوصی به قیمت های جاری و همچنین با احتساب ارزش افزوده ساختمان های دولتی، نرخ رشد بخش «ساختمان» به قیمت های ثابت سال 1390 در حدود 0.8درصد برآورد می شود.
 
* سهم 1.5 درصدی خدمات از رشد اقتصادی
برآوردهای مقدماتی نشان می دهد که بخش عمده رشد اقتصادی 1 درصدی سه ماهه سوم سال 1396 مربوط به گروه خدمات با سهمی معادل 1.5 درصد از رشد اقتصادی بوده است.

محاسبات اولیه نشان می دهد که ارزش افزوده فعالیت های گروه «کشاورزی»، «نفت»، «صنایع و معادن» و «خدمات» به ترتیب از رشدی معادل 4.1 ، 7.3، 4.2- و 3.1 درصد طی سه ماهه سوم سال 1396 برخوردار بوده اند؛ این در حالیست که رشد این فعالیت ها در فصل دوم سال جاری (تابستان 96) به ترتیب 4.2 ، 5.7 ، 5.3 و 4.1 درصد بوده است.

طی سه ماهه سوم سال 1396 گروه نفت به علت کاهش صادرات نفت خام و همچنین کاهش صادرات میعانات گازی و فرآورده های نفتی با کاهش رشد ارزش افزوده مواجه بوده و در مقابل بخش ساختمان به عنوان زیربخش گروه صنایع و معادن در دومین فصل متوالی، از رشد مثبت برخوردار بوده است.
همچنین رشد بخش ساختمان طی سه ماهه سوم سال 1396 معادل 1.4 درصد است.
 
* تشکیل سرمایه ثابت ناخلص 7.9 درصد افزایش یافت
نگاهی به ارقام اجزای هزینه نهایی (طرف تقاضای اقتصاد) در 9 ماهه سال 1396به قیمتهای ثابت سال 1390 نیز نشان می دهد که اقلام مصرف خصوصی، مصرف دولتی و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به ترتیب از رشدی معادل 1.4 ، 4.8 و 1.4 درصدی برخوردار بوده اند.

محاسبات مقدماتی نه ماهه سال 1396 نشان دهنده افزایش نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به میزان 7.9 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است؛ به گونه ای که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از رقم منفی 6.5 درصد (6.5- )در نه ماهه سال گذشته به رقم 1.4 درصد در نه ماهه سال جاری رسیده است.

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص متشکل از دو بخش ساختمان و ماشین آلات است که خود بیانگر خروج این بخش های اقتصادی از رکود است.

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ساختمان در نه ماهه سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل 1.6 درصد و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین آلات نیز طی دوره زمانی مذکور نسبت به دوره مشابه سال قبل 0.9 درصد افزایش یافته است.
 
* آخرین وضعیت تجارت خارجی ایران
در حوزه تجارت خارجی و بر اساس برآوردهای اولیه، صادرات و واردات کالاها و خدمات طی نه ماهه سال 1396 به قیمت های ثابت سال 1390 و نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب از نرخ رشد 0.4 درصدی و 9.2 درصدی برخوردار بوده اند.

بررسی ارقام هزینه نهایی به قیمت های ثابت سال 1390 در فصل سوم سال 1396 نیز نشان می دهد که اقلام مصرف خصوصی، مصرف دولتی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و صادرات و واردات کالاها و خدمات به ترتیب از نرخ رشد 3.2- ، 7.7 ، 4، 6.9- و 5.8 درصدی برخوردارند.

عمده ترین منابع آماری به منظور محاسبه اقلام هزینه ناخالص داخلی را منابعی نظیر طرح آماری بودجه خانوار در مناطق شهری ایران (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی)، پرداختی های خزانه داری کل کشور (وزارت امور اقتصادی و دارایی)، آمار صادرات و واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران و آمار تراز پرداخت های خارجی کشور (بانک مرکزی) تشکیل می دهند.

البته باید گفت ارقام حسابهای ملی 9 ماهه سال 1396 بر اساس برآوردهای اولیه حاصل از محاسبات فصلی تنظیم شده و در معرض تجدید نظرقرار دارد.

در مجموع با توجه به وضعیت کلی اقتصاد در 9 ماهه سال 1395 ، محاسبات فصلی نشان می دهد که اقتصاد ایران در نه ماهه سال 1396 نسبت به دوره مشابه سال قبل با افزایش نرخ رشد اقتصادی مواجه بوده است.