شهر هوشمند؛ سراب یا واقعیت

به گزارش ایران اکونومیست، فناوری شهرهوشمند به معنای استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات برای جمع‌آوری اطلاعات و مدیریت اطلاعات است.
بهره گیری از ظرفیت های ارتباطی و فناوری اطلاعات در شهرهای هوشمند امکان هایی را دراختیار انسان قرار می دهد که به واسطه آنها زندگی در این نوع شهرها به سهل ترین شکل ممکن صورت می پذیرد.
کشورهای پیشرو در به خدمت گرفتن فناوری های هوشمند اکنون به مرحله ای رسیده اند که شهروندانشان دیگر به مراجعات مکرر برای دریافت خدمت هرچند کوچک نیازی نداشته و چنین خدماتی را روی گوشی های هوشمند تلفن همراه خود دریافت می کنند.
آنان در بخش حمل و نقل با بکارگیری انواع ابزارهای هوشمند ترددهای روان و راحت را برای شهروندان خود رقم زده اند و آلودگی های ناشی از مصرف بی رویه سوخت را به نحو مطلوب مدیریت کرده اند.
استفاده از فناوری ها در شهر هوشمند این امکان را در اختیار شهروندان قرار می دهد که برای تردد خود با وسایل حمل و نقل عمومی نگران تاخیرهای احتمالی نباشند.
به هر روی، شهرهوشمند امکانی است که ضمن افزایش رفاه شهروندان بهبود زندگی انسان را رقم می زند.
در همین پیوند، یک کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است با برقراری شهرهوشمند هم می توان از محیط زیست و منابع طبیعی محافظت کرد و هم با کاهش بار ترافیک و افزایش دسترسی های برخط مردم به سمت حل معضلات کنونی حرکت کرد.
«حامد قاسمی نراقی» شهرهوشمند را گامی اساسی برای رفع مشکل آلودگی هوا در کلانشهرها برشمرد.
وی استفاده از فناوری شهر هوشمند را در توسعه کسب و کارهای نوپا موثر دانست و گفت: شهرهوشمند توسعه پایدار برای کشور رقم می زد.
 
*واقعیت شهر هوشمند در ایران
شهرهوشمند امکانی در اختیار قرار می دهد که افراد می توانند از برنامه ریزی دقیق در مسافرت های درون شهری و با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برخودار شوند.
اعلام دقیق ساعت حرکت ناوگان حمل و نقل جاده ای درون شهری، زمان ورود هر خودرو به ایستگاه، فاصله های ورود هر قطار مترو و غیره از مزیت های شهرهوشمند است اما آیا در شهرهای ما چنین امکانی وجود دارد؟
ایستگاه های اتوبوس در تهران هنوز از اعلام زمان دقیق ورود اتوبوس به ایستگاه ناتوانند و در حالی که تابلو نمایشگر زمان ورود اتوبوس را 10دقیقه بعد اعلام می کند اتوبوس مربوط 20 دقیقه دیگر وارد ایستگاه می شود.
یکی از شهروندان تهرانی که در ایستگاه میدان آرژانتین به مقصد دانشگاه علم و صنعت منتظر نشسته بود، درباره دقت اطلاعات مندرج در جدول های زمان بندی اتوبوس به خبرنگار ایرنا گفت: ای آقا! اینها فقط جنبه نمایشی دارند. مگر ترافیک اجازه می دهد اتوبوس سرزمان اعلام شده وارد ایستگاه شود؟
مهدی افضلی افزود: زمانی هم که ترافیک کمتر است زمان اعلام شده با زمان واقعی ورود اتوبوس همخوانی ندارد و نمی توان به طور دقیق برنامه ریزی کرد.
در مورد زمان های ورود قطارهای مترو به ایستگاه ها نیز همین مشکل وجود دارد.
گرچه برنامه زمان بندی شده ای در این زمینه در هر ایستگاه دیده می شود اما در بسیاری مواقع، رفت و آمد قطارها با تاخیر صورت می گیرد که این امر دلایل گوناگونی مانند بایسته های فنی، مداخله های انسانی یا رفتارهای نامناسب مسافری (مانند ایجاد مانع در بسته شدن درهای قطار) دارد.
این از رو، برنامه ریزی دقیق برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا هنوز در کشور ما جای کار فراوان دارد.
 
** گام های لازم برای رسیدن به شهرهوشمند
شهرهوشمند امکانی در اختیار شهروندان قرار می دهد تا دیگر به مراجعه حضوری به سازمان های مختلف برای دریافت یک مجوز، رسید یا غیره نیازی نباشد و این امور از طریق الکترونیکی و در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود.
با این همه، فرایندهای اداری در کشور ما به گونه ای است که برای انجام کوچک ترین کار اداری باید فرد در محل حضور داشته باشد و علاوه بر ارائه انواع کارت ها و مدارک شناسایی، رونوشت آنها را نیز تحویل دهد تا کار کوچک وی به ثمر برسد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات حلقه گمشده در توسعه شهرهوشمند را یکی نبودن همه ظرفیت ها و قابلیت های شهری برای رسیدن به یک هدف می داند.
آنگونه که «محمدجواد آذری جهرمی» سیزدهم اسفندماه در حاشیه نخستین کنفرانس تهران هوشمند به خبرنگاران گفت، باید بردارهای همه ظرفیت ها و قابلیت های شهری برای دستیابی به هدفی مشترک یکی شوند که همین امر، حلقه گمشده در توسعه شهر هوشمند است.
نبود بانک کامل اطلاعات هویتی افراد مشکل دیگری در راه رسیدن به شهر هوشمند است.
سازمان ها هنوز نمی توانند با ارایه یک درخواست از سوی فرد یا نهاد، به همه سوابق فردی وی دسترسی داشته باشند و دیگر به گرفتن اصل و رونوشت سند های هویتی نیازی نباشد. البته در برخی موارد به نظر می رسد این امکان از طریق نظام های اتوماسیون وجود دارد اما شاید برای بهره مندسازی شهروندان اراده اندکی در کاربران اداری این سیستم ها وجود دارد.
نبود سوابق تحصیلی افراد کشور نیز از دیگر مشکلات برای تحقق شهرهوشمند است و هنوز بانک اطلاعاتی در این زمینه وجود ندارد و سازمان ها نمی توانند با فناوری اطلاعات به سوابق تحصیلی فرد دسترسی داشته باشند و ناگزیر به دریافت سوابق به صورت فیزیکی می شوند.
به نظر می رسد برای دستیابی به اهداف ایران 1404 و همچنین تحقق منشور حقوق شهروندی باید هر چه زودتر به سوی راه اندازی شهرهای هوشمند رفت؛ در غیر این صورت دیر یا زود فشار رشد جهانی فناوری و بایسته های زندگی در دنیای دیجیتال و ارتباطات ما را به سویی می برد که برای آن آمادگی چندانی نداریم.