به گزارش ایران اکونومیست؛ مراسم تجلیل از علیرضا زرین‌دست شامگاه چهارشنبه ۹ اسفند ماه با حضور هنرمندانی چون غلامرضا موسوی، رضا درمیشیان، منوچهر شاهسواری، علیرضا رضاداد، جواد طوسی، محمود کلاری، محمدعلی باشه‌آهنگر، حسن فتحی، خسرو معصومی، اکبر عالمی، حبیب رضایی، شهریار اسدی، اکبر صالحی، اردشیر شلیله، اصغر رفیعی‌جم و جهانگیر الماسی حضور داشتند، بعد از اکران فیلم سینمایی «سرو زیر آب» به کارگردانی محمد علی باشه آهنگر و فیلمبرداری علیرضا زرین‌دست، که برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری جشنواره فیلم فجر هم شده بود، در تالار شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.
در ابتدای برنامه سیف‌الله صمدیان دبیر پانزدهمین جشن تصویر سال و جشنواره فیلم تصویر با حضور در جایگاه با اشاره به این که افرادی که اینجا حضور دارند، با دلی پر از مهر به علیرضا زرین‌دست آمده‌اند، بیان کرد: خیلی از کارگردانان راوی رادیویی سینما هستند تا این که تصویرگر لحظه‌های تصویر شده و عزت داده شده به نفس تصویر سینمایی باشند.
او ادامه داد: فکر کردیم که از کسانی که در این سال‌های قبل از انقلاب و چه بعد از آن تقدیر کنیم. سه سال پیش با تجلیل از اکبر عالمی شروع کردیم. او کسی بود که در سال هایی که تازه تحریم‌ها علیه ایران شروع شده بود، چه همان موقعی که در ارشاد بود و چه غیر از آن کار سینما را راه انداخت. سال دوم از محمود کلاری کسی که با من هم همراهی خانوادگی و هم حسی زیادی دارد، ادامه پیدا کرد. ما مجله تصویر را راه‌اندازی کردیم. آنجا هم اولین مصاحبه‌های که انجام دادیم از آقای زرین‌دست بود و در سال بعد هم از عباس کیارستمی تجلیل شد و امسال هم از آقای زرین‌دست کسی بهتر پیدا نمی‌شد. او کسی است که کمک‌های فراوانی به کارگردانانی که مخصوصاً کار اولشان را انجام می‌دادند، کرده است و باعث زیباسازی تصویر سینمایی شده است. امیدوارم از فیلم کوتاهی که پسرم سهند از او ساخته است، لذت ببرید.
در ادامه کلیپی ۱۵ دقیقه‌ای که سهند صمدیان از سال‌های فعالیت علیرضا زرین‌دست ساخته بود، پخش شد.
سپس علیرضا غفاری، مجری مراسم توضیحاتی را راجع به فیلم‌شناسی این هنرمند بیان کرد و گفت که زرین‌دست تاکنون ۶۷ مورد مدیر فیلمبرداری، ۳۸ فیلمبرداری داشته است.
در ادامه هم حاضران به احترام سالها فعالیت این هنرمند ایستاندند و به مدت ۱۰۰ ثانیه تشویقش کردند.
سپس ابراهیم حقیقی، رئیس شورای عالی خانه هنرمندان با حضور روی سن بیان کرد: از روز اولی که این جشنواره شروع به کار کرد، شاهد فعالیت‌های سیف‌الله صمدیان بودم و این افتخار برای خانه هنرمندان است که تجلیل یکی از بزرگ‌ترین فیلمبرداران ایران را داشته باشد به خاطر دارم که در اوایل دهه ۵۰ وقتی در سینمای آزاد بودیم، تشنه تصویر بودیم. در آن زمان چند نام برای ما محترم بود و به تدریج به این نام ها افزوده شد. استادانی که دارای سبک و سیاق خودشان بودند و شیوه‌های تصویرگری خودشان را بلد بودند و بعد آقای زرین‌دست هم به آن اضافه شد و همه می گفتند هر جوانی که کار خود را آغاز می کنند موفق خواهد بود اگر آقای زرین دست در کنارش باشد.
او اضافه کرد: این اخلاق حیرت‌انگیز او مشهور است بین کسانی که برای اولین بار می خواهند کار خود را آغاز کنند و می گویند او کسی است که بسیار کمک می کند. آن چیزی که ایشان را معرفی کرده است، به هم بستن الوارها یا سختی های پشت صحنه نیست بلکه خلق درام صحنه در جهت فیلمنامه و دکوپاژ موفق است. از شانس‌های بزرگ سینمای ایران است که ایشان همچنان پرکار هستند و این همه فیلم هایی که شمرده شدند برای من حیرت انگیز است این همه انرژی و نیرو در سینمایی که در آن کار کردن آسان نیست و سختی های بسیار زیادی دارد و آدم را پیر می کنند ایشان هم چنان نیرومند ایستاده‌اند.
منوچهر شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما با حضور در جایگاه درباره علیرضا زرین دست اظهار کرد: امیدوارم امشب یاد همه ما بماند زیرا آن چیزی که از سینمای علیرضا زرین‌دست به سینمای ما رسیده است نشان دهنده یک اصل اساسی در زیست آدمی است این که اصالت آدمی از ماندگاری و کار و خلاقیت برمی‌آید که محصول کار و رنج است.
او با اشاره به این که «همان طور که آقای غفاری بیان کردند، امشب به مسائل حاشیه چند وقت اخیر سینما ورود نخواهم کرد و درباره آدم‌هایی که کارهایی می‌کنند که در شان خودشان است به خاطر حضور در این مراسم مهم اشاره‌ای نخواهم کرد» اضافه کرد: چیزی که در علیرضا زرین دست برای من همیشه جذاب است اصول نگاه اوست که گویی یک کریدور تاریخی را از سال های بسیار دور با خودش آورده و به ما می گوید نظام سینمایی ما روح جمعی و کار مشترک است به عنوان یک امر مشترک و خلاقیت مشترک و یک کار همیشگی است. او یاد آوری می کند جهان از زمان ما آغاز نشده، تصویری از دوران ما آغاز نشده، امروز فقط روز سینمای ایران نیست. بیش از ۱۰۰ سال است که روز سینما است.
شاهسواری ادامه داد: اولین فیلمی که از او در سینما دیدم «فاتحان صحرا» بود که در سنین ۱۴ سالگی بودم و او خودش شوق و ذوق حرکت را همراه خود دارد نکته دیگری که در باره او می توان گفت این است که بعضی از آدم ها هستند بدون هیچ تاثیری نام‌آورند یا ادعای آن را دارند اما هیچ شعاعی از آنها سمت هیچکسی نمی تابد عین سنگ سیاهند. اما علیرضا زرین دست هر قدمی که برمی دارد مسیری را باز می کند و نقطه پنهانی را به ما نشان می دهد این آدمها تقویم را نمی سازند تاریخ می سازند.
مدیر عامل خانه سینما از اکبر عالمی هم یادی کرد و گفت که او استاد همه ما بوده است. سپس ادامه داد: گاهی اوقات که کلیپ هایی از سینمای ایران پخش می شود حسرت می خورم. همه ما تصاویر زرین دست را در فیلم هایش دیده ایم این کیفیتی که اینجا دیدیم هم مشاهده شد. انبار بزرگ پر از تصاویر درخشان همکاران ما در حال نابودی است. البته بخشی از آن نجات پیدا کرده. ای کاش به جای دست زدن به رفتار نامربوط در سینما فکر می‌کردیم که با این سابقه تاریخی قدرتمندی که می تواند برای آینده مانند دُر گرانبهایی باشد و ارزشش بسیار زیاد است به نجات این نگاتیوها بپردازیم. حیف است که وقتی می خواهیم از نور و حرکت زرین دست حرف بزنیم با این کیفیت از آثارشان مواجه شویم.
در ادامه محمدعلی باشه آهنگر کارگردان فیلم سینمایی «سور زیر آب» خاطره ای از اولین برخوردش با زرین دست بیان کرد: دانشجو بودم دستیار آقای آشتیانی پور و قرار بود آقای زرین دست بیاید و من از او می ترسیدم و جرات نمی کردم نزدیک او بروم. روزی یکی از دستیارانش در موقع ناهار آمد و گفت آقا این غدا را نمی خورند. من جلو رفتم و از ایشان خواستم تا غذایی را که میل دارند بگویند و ایشان گفتند نان و ماست کافی است. کم کم به او نزدیک شدم و احساس کردم که کسی که کارش را خوب بلد باشد ایشان به او نزدیک می شود و کمکش می کند و از آنجا کلیدش به ذهنم رسید که اگر می خواهم کاری انجام دهم باید با آقای زرین دست باشد.
او اضافه کرد: در فیلم سومم افتخار این را داشتم که در فضاهای داخلی و بارانی و نوپردازی های سخت فیلم «فرزند خاک»حضور داشتند و او کسی است که پای کارگردان می ایستد و بسیار کمکش می‌کند. او سر فیلم بزرگی می کند و هوای آدم ها را دارد وقتی کنار او می ایستی اصلا اجازه انجام کاری که خوب از آب درنیاید را نداری و بازیگر بازی بد انجام نمی دهد و این بزرگ‌ترین لطف اوست. با وجود آن که بین فیلم های من فاصله زیادی می افتد اما دلم لک زده است که با این که هنوز خسته سرو زیر آب هستیم یک پلان کنار ایشان بگیرم.
سپس اکبر عالمی کارگردان و مدرس دانشگاه و مستند ساز سینمایی با حضور در جایگاه درباره زرین دست بیان کرد: یادمان باشد که یک چشم عادل شما را می بیند. حالا شماها این چشم عادل هستید که کارنامه این هنرمند را پاس می‌دارید. ما این سمت دنیا علیرضا زرین دست و محمود کلاری و علی لقمانی را داریم. چیزی که در خصلت این هنرمند است کمک می کند به فیلمسازان جوانی که تازه می خواهند به سینما وارد شوند و می ترسند با مدیران قدرتمند به صحنه بروند. افتخار داشتم در چند فیلم با ایشان همکاری کنم. به او و محمود کلاری و دیگران می نازم. ابر و باد و ... در تکاپو هستند تا هر آن چه در صحنه اتفاق می‌افتد را نشان دهند و اگر فیلمبردار خطا کند تمام زحمات عوامل هدر می رود. علیرضا زرین دست! تو سرمایه سینما و مایه و افتخار ما هستی و یک چشم عادل تو را دیده است.
در ادامه مراسم علیرضا غفاری مجری این مراسم با اشاره به حضور رضا درمیشیان در بین میهمانان گفت که تو سر «عصبانی نیستم» ما را خیلی عصبانی کرده ای امیدوارم خودت عصبانی نباشی و امیدوارم شکیبایی ات نتیجه دهد.
سپس جواد طوسی، رییس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران با بیان این که «می خواهم از منظر دیگری به آقای زرین دست بپردازم»، گفت: بحث و جدلی راجع به مولف بودن است که به کارگردان‌ها می‌گویند ولی آیا یک بازیگر یا فیلمبردار نمی‌تواند حضور تالیفی داشته باشد. در یک دوره ای که فضیلت هنری به ندرت مشهود بود فیلمبردارهای قدیمی در دهه ۴۰ آچار فرانسه خوبی بودند ولی اگر بخواهیم فکر کنیم که چنین اتفاقی هم وجود داشته نقش به تنهایی فیلمبردار را نمی‌توان منکر شد. همین نسبت را به زرین دست هم می‌دادند. اما او پا فراتر هم می گذارد و پیشنهاد می دهد. «خداحافظ رفیق» اولین تجربه همکاری ایشان و امیر نادری بوده که سنگ‌بنای سینمای خیابانی را خدافظ رفیق گداشت.
او با اشاره به فیلم هایی که این هنرمند فیلمبرداری آنها را بر عهده داشته بر نگاه تالیفی این هنرمند تاکید کرد و گفت: فیلم «رئیس» یک کار ناموفق در کارنامه هنری ایشان است و بهترین سکانس آن فقط سکانس سینمای متروک است که چقدر درخشان بود. حضور تالیفی به انگیزه و متریال و فیلمنامه منسجم برمی‌گردد که هنرمند را سر ذوق بیاورد وقتی آن بستر فراهم نباشد حضور باری به هر جهت است و در کل اثر شق القمر رخ نمی دهد. فیلمبرداری «سرو زیر آب» فراتر از استانداردها بود. هنرمند دوست دارد به موقع دیده شود و بازخورد داشته باشد و مسیر بعدی را پایه ریزی کند و بنابر این ضرورتی وجود دارد که شناسایی های به هنگام تاریخی را داشته باشیم در جهت ارج نهادن به هنرمندان.
طوسی ادامه داد: چرا علیرضا زرین دست نمی تواند یک اتفاق استثنایی را در سینما رقم بزند. اینجا باید پیشنهادی وجود داشته باشد در شرایطی که ما اصلا بخش خصوصی کارآمد نداریم و تا اطلاع ثانوی باید سیاست دولتی وجود داشته باشد. چرا در چرخه تولید ما چند نمونه از این فیلم‌ها وجود ندارد که علیرضا زرین دست در این کهن سالی هنرمندانه بتواند بتواند در حوزه دیگر به درستی خودش را محک بزند.
او در پایان گفت: فردیت یک فیلمبردار نمی‌تواند پیشنهاد سازنده و ماندگار را داشته باشد و حتما یک تهیه کننده، سرمایه گذار و سیاست گذار باید این بستر را فراهم کند. امیدوارم در مسیر بعدی کاری آقای زرین دست و کسانی دیگر بتوانند از این انزوا یک سکو پرتاب به موقع پیدا کنند. چرا افرادی مثل رفیع جم باید کم کار باشد در این سال ها در شرایطی که خود صنف نمی تواند یک شرایط عدالت خواهانه را ایجاد کند که این نوع فیلم های سبک پذیر یک حضور مستمر داشته باشند. این تذکرهای آیین نامه ای را بدهم در جهت مراقب های لازم از جامعه هنری ما که نتوانسته یک سبک پذیری را رقم بزند. شادابی و جوانی من در پشت دوربین زمینه اش فراهم می شود. اگر بخواهیم آن وجه هنر صنعت را در سینمای خودمان تجربه کنیم باید برای تک تک این عوامل تشخص مستقل در نظر داشته باشیم و فضایی را فراهم کنیم که تداوم حضور هنرمندانه داشته باشند نه این که در یک پیری زودهنگام شکل پیدا کند. آرزو می کنم امثال زرین دست در فضای نه چندان مطمئن سینمای ما جولان دهی هنرمندانه داشته باشند.
در ادامه کلیپی از لحظه اعلام برگزیده بهترین فیلمبرداری جشنواره فجر که به «سرو زیر آب» و علیرضا زرین دست اهدا شد پخش شد.
محمود کلاری، از فیلمبرداران برجسته سینمای ایران با حضور در جایگاه درباه این هنرمند بیان کرد: افتخار بزرگی است که در این شب پر شکوه در ستایش علیرضا زرین‌دست این امکان برای من فراهم شد که در خدمت‌تان باشد و از تعارفات مرسوم و چاپلوسی نیست و رنگی از آن ندارد و از روح و قلبم برمی‌آید. ۲۴ سالم بود برای اولین بار او را دیدم. دوستی داشتیم که عکاسخانه‌ای داشت و در تاریکخانه آنجا فنون عکاسی را تجربه می کردم و شبی گفت که امشب خانه زرین‌دست دعوت داریم و به او اصرار کردم من را هم با خود ببرد. رفتیم منزل علیرضا زرین‌دست و من عکاس دون پایه ای بودم و از همان دوران او بزرگ و درخشان بود. وقتی که شام می خوردیم من گفتم که عکاسم و او گفت پس بگذار چند عکس نشانت دهم و آنها یک کلاس کوتاه و جذاب و فشرده ای برایم بود.
او ادامه داد: این که او چه جایگاهی دارد در سینمای ایران دارد را دوستان دیگر برشمردند. در واقع من می خواستم از سینمای مستقل شروع کنم که او کارش را در آن اغاز کرد و از آنجایی که ما مرعوب غرب شده ایم افرادی مثل زرین دست را فراموش می‌کنیم که خیلی کارها را پیش از آنها انجام داده است. وقتی شما قادر هستی بر اساس خواستگاه فیلمنامه و فضای مورد نیاز یک فیلم یک سری کارها را انجام دهی که در کنارش برای آثار متفاوت دیگری، بسیار متناسب باشد نشان دهنده این است که یک فیلمبردار پیش از آن که در سینمای ما مطرح شود جایگاه خودشان را داشتند. تاثیر او بر سینما انکار ناپذیر است. سالها او مورد بی مهری بود و یک نوع بی مهری به عمد و ناعادلانه بود. من از طرف خودم و هم‌نسلان عذرخواهی می‌کنم برای آن دوران. امیدوارم جایگاه آدم هایی از این دست شناخته شود.
زرین‌دست در سخنان کوتاهی بیان کرد: در زندگیم پیش نیامده بوده که در باغی راه بروم که در آن سرشار از ستایش باشد. امشب این فرصت را داشتم که در باغی راه رفتم که توسط شخصیت های مهم سینمای ایران از من ستایش کردند و این باغ را هیچ گاه فراموش نمی کنم و آرزو می کنم نصیب هر کدام از دوستانی که لایق هستند پیش بیاید.
سپس سیف الله صمدیان یک نکته محیط زیستی را بیان کرد: می دانید که خیابان ولیعصر بنیانش بر روی درختانش است و هر روز دارد از روی ناهنجاری های خود خواسته یا تحمیلی به شرایطی رسیده است که فضاهایی بدون درخت می‌بینید. یک اتفاقی را هنرمندان سینمای ایران به راه انداخته اند.
او ادامه داد: کارناوال درختکاری پایتخت با حضور هنرمندان صبح جمعه آغاز می‌شود. خانه سینما از هنرمندان سینمای ایران دعوت می کند از ساعت ۹ تا ۱۱:۳۰ روز جمعه ۱۱ اسفند در عملیات اجرایی کاشتن ۷۴۰ درخت چنار که در قالب طرح احیای درختان خیابان ولیعصر حد فاصل بزرگمهر تا میدان ولیعصر با حضور شهردار تهران برگزار می‌شود، شرکت فرمایند.
سپس با حضور اکبر عالمی، ابراهیم حقیقی، منوچهر شاهسواری، علیرضا رضاداد و سیف الله صمدیان هدایایی را از واحدهای مربوطه به زرین دست اهدا شد.
لوح یادبودی از طرف جشنواره تصویر سال توسط سیف الله صمدیان، سرو نمادین خانه هنرمندان از طرف حقیقی، هدیه ویژه خانه سینما توسط منوچهر شاهسواری، هدیه ویژه سازمان سینمایی توسط رضاداد و تندیس ویژه از طرف محمود کلاری به علیرضا زرین دست تقدیم شد.
در پایان هم عکسی دسته جمعی با حضور هنرمندان حاضر در این مراسم گرفته شد.
