فیلم های طنز، زنگ تنفسی برای مخاطب

به گزارش ایران اکونومیست؛ امسال فیلم های طنز به خاطر استقبال مردم، بخت بلندی در گیشه داشتند و برخی از آنها در فروش صاحب رکورد شدند.
فیلم های «نهنگ عنبر ۲: سلکشن رویا» ساخته سامان مقدم با 20 میلیارد و 945 میلیون و 842 هزار تومان، «گشت 2» ساخته سعید سهیلی با 20 میلیارد و 945 میلیون و 842 هزار تومان، «آینه بغل» به کارگردانی منوچهر هادی با 18 میلیارد و 437 میلیون 14 هزار تومان، «خوب، بد، جلف» ساخته پیمان قاسمخانی با 16 میلیارد و 288 میلیون و 593 هزار تومان، «اکسیدان» به کارگردانی حامد محمدی با 10 میلیارد و 791 میلیون و 205 هزار تومان، «ساعت ۵ عصر» به کارگردانی مهران مدیری با 9 میلیارد و 127 میلیون و 122 هزار تومان و «خالتور» ساخته حسین فرحبخش 6 میلیارد و 675 میلیون و 141 هزار تومان در سال جاری فروش داشتند و در مجموع استقبال مردمی از این تعداد آثار طنز عایدی شگفت انگیز 96 میلیارد و 38 میلیون و 434 هزار تومان را برای سینمای کشور رقم زده است.
 در گفت وگو با فرهاد توحیدی مدرس سینما و فیلمنامه نویس، عزیزالله حاجی مشهدی و منوچهر اکبرلو منتقد و نویسنده سینما دلایل استقبال مردم از فیلم های طنز را جویا شده که در مشروح نظرات آنها در پی می آید:

** فارغ شدن از دغدغه های زندگی دلیل اقبال فیلم های کمدی در گیشه
نویسنده فیلم سینمایی «پاداش سکوت»، دلیل عمده استقبال مردم از فیلم های کمدی را، فارغ شدن آنان برای لحظه ای از دغدغه های زندگی و نیز مشکلات اجتماعی مانند آلودگی هوا عنوان کرد.
فرهاد توحیدی می گوید: فیلم های کمدی علاوه بر سرگرم سازی، ناهنجاری های اجتماعی و دغدغه های زندگی را به شکل طنز مورد نقد قرار داده، و از این روست که که تماشاگر از چنین آثاری استقبال می کنند.
وی ادامه می دهد: این روزها حال مردم زیاد خوب نیست، مشکلات زندگی و آلودگی هوا دغدغه های بسیاری را برای عموم جامعه بوجود آورده، از این رو تماشای فیلم های سینمایی کمدی می تواند باعث فراموش شدن این دغدغه ها برای ساعاتی از زندگی شود.
این مدرس سینما با بیان اینکه وظیفه و رسالت اصلی سینما سرگرمی است، اظهار می دارد: البته سرگرمی باید همراه با آموزش باشد، یک فیلم کمدی می تواند علاوه بر اینکه منجر به خندان مردم شود، راه های مقابله با بحران های زندگی را نیز به مخاطبان نشان می دهد.
نویسنده فیلم سینمایی «امکان مینا» با بیان اینکه سینمای کمدی ارتباط وسیعی با عنصر مفرح بخشی و سرگرم‌کنندگی سینما دارد، تصریح می کند: سینما باید بتواند اوقات خوشی را برای تماشاگر ایجاد کند، اوقات خوش صرفا به معنای این نیست که تماشاگر را بخنداند بلکه می‌تواند تماشاگر را احساساتی کند و حتی بگریاند یا بترساند.
وی می گوید: در واقع سینما باید تجربه‌ای تازه و بدیع در اختیار مخاطب قرار دهد، خنداندن هم تجربه‌ای است که سینما از طریق ژانر کمدی به مخاطب هدیه می‌دهد.
توحیدی خاطرنشان می کند: استقبال مردم از سینمای کمدی می‌تواند یک پیام مشخص داشته باشد و آن اینکه مردم از فیلم هایی با مضامین تلخ و ناامیدکننده خسته شده‌اند و نیاز به شادی دارند.
نویسنده فیلم «پرونده هاوانا» با تاکید بر اینکه در واقع فیلم کمدی نیاز جامعه است و سینما باید با تولید آثار فاخر به نیاز جامعه پاسخ بگوید، می افزاید: در واقع فیلم های کمدی نوعی عقده گشایی برای مخاطبان بوده و ناهنجاری های اجتماعی و زندگی را با ژانر کمدی و ظنز گونه مورد حمله قرار می دهد که برای تماشاگران جذاب است.
توحیدی با بیان اینکه فیلم های کمدی به نوعی روابط ناهنجار در جامعه را مورد نقد قرار می دهند، تصریح می کند: وقتی تماشاگر نقد را در این فیلم ها می بیند، احساس سبکی می کند، درحالیکه وقتی نقد در فیلم های جدی و اجتماعی دیده می شود، واکنش های بسیاری از سوی نهادها و افراد مختلف انجام می گیرد.

** فیلم های کمدی به رونق سینما کمک می کند
منتقد و مدرس سینما نیز می گوید: افزایش ساخت فیلم های کمدی مفید و اثرگذار به رونق هنر صنعت - سینما کمک می کند و به نیاز جدی مخاطبان برای سرگرم شدن، پاسخی درست می دهد.
عزیزالله حاجی مشهدی معتقد است، فیلم های شاد و کمدی از بدو پیدایش هنر - صنعت سینما، مورد توجه و اقبال مخاطبان بوده است.
وی ادامه می دهد: فیلم های طنز در مقایسه با سایر فیلم های سینمایی دارای مضامین و درونمایه هایی جدی در حوزه مسایل اجتماعی، خانوادگی، اخلاقی، جنگ و دفاع مقدس و نظایر آنها بیشتر مورد اقبال تماشاگران بویژه مخاطبان معمولی سینما واقع می شود و علت آن ریشه در شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه امروز دارد.
این منتقد و نویسنده پیشکسوت سینما می افزاید: افزایش روزافزون مجموعه فشارهای اقتصادی و دشواری های مربوط به تامین حداقل رفاه وآسایش یک خانواده کم شمار، موجب شده تا مخاطبان سینما، به گونه کمدی توجه افزون تری نشان دهند.
حاجی مشهدی با بیان اینکه مخاطبان با حضور در سالن سینما می توانند ساعت ها و دقایقی از فشارها و تنگناهای اقتصادی، کمبودها و دشواری های معمول زندگی خود فاصله بگیرند، اضافه می کند: آنها می توانند ساعاتی در دنیای شاد، پر شوخ و شنگ پرده جادویی سینما خود را گم کنند، همین تجربه شیرین و البته بسیار کوتاه و زودگذر، برای بسیاری از مخاطبان سینما اصلی ترین دلیل توجه و علاقه بیشتر به فیلم هایی با مضمون شاد است.
وی می گوید: برای تولید کنندگان این گونه از فیلم ها نیز فروش چشمگیر و بازگشت سرمایه انگیزه مناسب و معقولی برای توجه به تولید آثار کمدی است، بویژه که برخی تهیه کنندگان با هوش و تا حدودی فرصت طلب، به خوبی دریافته اند که مخاطبان سینما، از تکراری بودن برخی مضمون ها و بویژه از تلخی برخی داستان های واقع نمای اجتماعی که یادآور تنگناها، مشکلات و گرفتاری های روزمره زندگی شان باشد، گریزان بوده و رویگردان و خسته به نظر می رسند و به همین دلیل در جست وجوی زنگ تنفسی برای رهایی هر چند موقتی از تلخی های زندگی هستند.
وی تصریح می کند: این نوع نگرش زمینه مناسب و بهترین بهانه برای کسانی شده که جدا از واجد شرایط بودن، به ساخت فیلم های شادی آور علاقه نشان داده و در مقام ادعا نیز، خیال شاد کردن روحیه مخاطبان خود را در سر بپرورانند.
این نویسنده و منتقد سینما می افزاید: تولید فیلم های شادی آور، اگر با نگاهی درست و سنجیده همراه شود، بی تردید بار دیگر خاطره خوش فیلم های شاخص شادی آور مانند «اجاره نشین ها»، «لیلی با من است»، «مارمولک»، «روز باشکوه»، «مجسمه»، «مرد عوضی»، «قاعده بازی» و برخی دیگر نمونه های موجه و قابل اعتنا دو - سه دهه سینمای ایران تکرار خواهد شد که هم می تواند از طریق فروش چشمگیر به رونق چرخه اقتصادی هنر صنعت سینما منجر شود و هم به نیاز جدی مخاطبان وسینما دوستان پاسخی درست داده شود.

** فیلم های طنز نیاز مخاطبان را به شادی برآورده می کنند
نویسنده و منتقد سینما نیز در مورد دلایل استقبال مردم از فیلم های طنز می گوید: دلیل استقبال از فیلم های سینمایی کمدی این است که این آثار نیاز مردم را برای پر کردن اوقات فراغت و شادی برآورده می کنند.
منوچهر اکبرلو می افزاید: فیلم های سینمایی کمدی در مقایسه با سایر فیلم ها با مضامین مختلف که بر پرده سینماها در حال اکران هستند، فروش قابل توجهی دارند و این به آن دلیل است که بسیاری از مردم برای پر کردن اوقات فراغت به سینما می روند و ترجیح می دهند که در سینما اوقات مفرحی داشته باشند و معمولا فیلم های کمدی این توقع را برآورده می کنند.
وی اظهار می دارد: فیلم هایی که با مسایل اجتماعی ساخته می شوند و یک معضل اجتماعی را نقد می کنند، بیشتر موضوع محور هستند و نویسنده و کارگردان به جذاب بودن اثر کمتر توجه می کند، به همین دلیل این فیلم ها دارای مخاطبان خاصی است و عموم مردم آنها را برای تماشا نمی پسندند.
این نویسنده و منتقد سینما با بیان اینکه فیلم های کمدی همواره در همه جای دنیا استقبال بیشتری را شاهد هستند، اضافه می کند: فضای عمومی جامعه نیز در میزان استقبال از فیلم ها موثر است، به این معنا که فضای پر از اضطراب در کشور، تمایل تماشاگر به دیدن فیلم های جدی را از بین می برد.
اکبرلو ادامه می دهد: بحث های اجتماعی، اقتصادی و مسایلی مانند صحبت درباره آلودگی هوا و مسئله زلزله همگی سبب می شود که جامعه دچار بی ثباتی، ناآرامی و اضطراب شود، در این میان اگر کسی تمایل داشته باشد به سینما برود طبیعی است فیلم کمدی را انتخاب می کند تا به او کمک کند کمی از فشارهای ذهنی و دغدغه های او بکاهد.
وی می گوید: فیلم های سینمایی کمدی خواسته مردم را برای داشتن اوقات مفرح و به دور از فشار ذهنی و دغدغه های دیگر زندگی برآورده می کند.
اکبرلو با بیان اینکه ممکن است برخی فیلم های کمدی دارای محتوای جذاب و مطلوبی نباشد، تصریح می کند: برای تماشاگران، مفرح بودن فیلم بیشتر مهم است تا ساعاتی که در سالن سینما هستند، به خنده بیفتند.
این نویسنده و منتقد سینما با بیان اینکه سینما در طول تاریخ به نیاز مخاطب توجه نشان داده است، معتقد است: از سوی دیگر بسیاری از کارگردان‌ها معتقدند در کشور با توجه به مشکلات اقتصادی و اجتماعی که وجود دارد، مردم بیش‌ازپیش به دیدن فیلم‌های کمدی علاقه‌مندند تا در همان زمان دو ساعت حضور در سالن سینما فارغ از همه‌چیز شاد باشند و طبعا وقتی مردم به دیدن فیلمی اقبال نشان دهند، وجه سودآوری هم دارد.