به گزارش ایران اکونومیست، راه آهن سیستان و بلوچستان ادامه راه آهن هندوستان به شمار می‌رود و از سال ۱۹۱۶ میلادی ساخت خط ریلی آن آغاز شد، آثار تاریخی به جای مانده از آن جاذبه‌های گردشگری بسیاری را ایجاد کرده است.
به گفته صاحب نظران در رابطه با پیشینه و تاریخچه صنعت ریلی در استان، راه آهن در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی از پاکستان به زاهدان رسید و از ابتدا مقرر شده بود این راه آهن تا سرخس ادامه پیدا کند و برای جابه جایی ادوات جنگی و نظامی مورد استفاده قرار گیرد، اما با پایان جنگ در همان سال توسعه راه آهن نیز متوقف می‌شود.
با توجه به متصل نبودن راه آهن زاهدان به شبکه سراسری ریلی، تمرکز فعالیت در این خط فقط محدود به جابه جایی کالا و مسافر در مسیرهای کویته پاکستان - میرجاوه و میرجاوه - زاهدان بوده است.
تا سال ۱۳۴۸ راه آهن زاهدان را پاکستان اداره می‌کرد و تحت نظارت این کشور بود، اما از آن پس از نقطه صفر مرزی تا شهر زاهدان به ایران واگذار شد.
سیستان و بلوچستان با داشتن یکی از قدیمی‌ترین خطوط ریلی کشور، جهت توسعه استان نیازمند به خطوط ریلی ترانزیتی است.
راه‌آهن به عنوان شریان ارتباط مؤثر، جایگاه ویژه‌ای در رشد و توسعه اقتصادی تمامی کشور‌های دنیا دارد. قابلیت توان حمل بار انبوه و جابجایی مسافر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و ایمنی بسیار بالا، پیشگیری در آلودگی محیط زیست و... از اهمیت خاص این صنعت است که نقش اساسی حمل و نقل در رشد اقتصادی و توسعه پایدار را به خود اختصاص داده است.
از این رو یکی از اهرم‌های توسعه ملی، توجه به عوامل زیرساختی است که در رأس آن‌ها شبکه سراسری حمل و نقل ریلی قرار دارد، در این زمینه بسیاری از کشور‌های جهان، تحول بنیادی اقتصادی خود را مدیون این ابزار کارآمد هستند.
همچنین صنعت حمل و نقل به عنوان پیش‌نیاز و زیربنای توسعه پایدار نقشی اساسی و کارآمد در باروری امکانات و استعداد‌های بالقوه جوامع داشته که از طریق جابجایی بار و مسافر، پیوند ناگسستنی بین عوامل مختلف رشد و توسعه را فراهم می‌آورد و موجب برقراری و تقویت هرچه سریعتر بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور‌ها می‌شود که بدین ترتیب نقش و اهمیت خود را به عنوان یکی از موثرترین شاخص‌های رشد و توسعه نمایان می‌سازد.
براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴، ایران باید به کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه تبدیل شود و مبتنی بر نظام نامه تدوین شده در بخش حمل ونقل این سند، ایران باید «با اولویت دادن به حمل ونقل ریلی» ضمن برقراری تعادل و تناسب بین زیرساخت‌ها و ناوگان و تجهیزات ناوبری و تقاضا با افزایش بهره وری تا رسیدن به سطح عالی به سهم بیشتری از بازار حمل ونقل بین المللی دست پیدا کند.
از این رو نقش و اهمیت صنعت ریلی بر هیچ کس پوشیده نیست و صنعت ریلی به عنوان ایمن‌ترین سیستم حمل و نقل در جهان شناخته می‌شود.
در واقع کشور ایران مانند یک چهار راهی است که با شمال و جنوب و شرق و غرب به آسانی ارتباط دارد و نقش مهمی در توسعه راه‌آهن‌های منطقه خاورمیانه دارد.
سیستان و بلوچستان نیز با داشتن یکی از قدیمی‌ترین خطوط ریلی کشور، از این قاعده مستثنا نیست و در چند سال گذشته با تمرکز بر توسعه استان بر توسعه این صنعت تاکید شده است.
افزایش جابجایی مسافر از طریق راه آهن جنوب شرق کشور
مجید ارجونی مدیرکل راه آهن جنوب شرق کشور گفت: ۱۱۸ هزار و ۸۹۸ مسافر در هشت ماهه ابتدای امسال از طریق این راه آهن جابه جا شدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش ۲۲ درصدی داشته است.
ارجونی اظهار داشت: ۹۷ هزار و ۶۹۴ مسافر در هشت ماهه نخست پارسال از طریق راه آهن جنوب شرق کشور جابه جا شدند که با برنامه ریزی صحیح امسال ۲۲ درصد افزایش یافته است.
راه آهن جنوب شرق عمر بیش از ۹۰ ساله دارد
وی بیان کرد: با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان در سال ۹۶ به عنوان مقصد گردشگری ناشناخته ایرانیان معرفی شد، اداره کل راه آهن جنوب شرق با برنامه ریزی‌های انجام شده توانست مسافر بیشتری را از طریق ناوگان حمل و نقل ریلی این اداره کل جا به جا کند.
وی تصریح کرد: تردد همه روزه قطار مسافری زاهدان – تهران، افزایش رضایت مندی مسافران به منظور اضافه شدن سالن‌های چهار تخته و ارتقا کیفیت خدمات از جمله عوامل موثر در افزایش تعداد مسافر در این خط ریلی است.
مدیرکل راه آهن جنوب شرق کشور گفت: با پیگیری انجام شده قطار مسافری زاهدان - اصفهان با پنج واگن چهار تخته درجه یک با ظرفیت ۲۲۰ نفر به صورت یک روز در میان امسال در این خط ریلی قرار گرفته است.
ارجونی اظهار داشت: تردد همه روزه قطار مسافری زاهدان – تهران، افزایش رضایتمندی مسافران، اضافه شدن سالن‌های چهار تخته و ارتقا کیفیت خدمات از جمله عوامل موثر در افزایش تعداد مسافر به شمار می‌رود.
وی بیان کرد: در هشت ماهه نخست امسال سه هزار و ۲۳۶ خودرو از طریق ناوگان حمل و نقل ریلی راه آهن جنوب شرق جابه جا شد که نسبت به ۲ هزار ۸۸۰ خودرو پارسال رشد ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد.
وی افزود: ۷۵۸ رام قطار در هشت ماهه نخست امسال به صورت رفت و برگشت در راه آهن جنوب شرق تردد کرده که نسبت به ۴۳۲ رام قطار پارسال رشد ۷۵ درصدی داشته است.
مدیرکل راه آهن جنوب شرق کشور گفت: پنج واگن ۶ تخته ۶۰ نفره با ظرفیت کلی ۳۰۰ نفر در قطار مسافری جوپار وجود دارد.
ارجونی ادامه داد: با توجه به تقاضای بالای مسافران یک واگن خودرو بر یک طبقه با ظرفیت پنج خودرو به صورت یک روز در میان در این قطار پیش بینی شده است.
وی تصریح کرد: قطار مسافری رجا هفت واگن چهار تخته ۳۶ نفره (با ظرفیت کل ۲۵۲ نفر)، یک واگن ۶ تخته ۶۰ نفره (با ظرفیت کل ۳۱۲ نفر)، یک واگن خودرو بر ۲ طبقه با ظرفیت ۱۰ خودرو، یک واگن رستوران و یک واگن توشه برای نخستین بار به صورت یک روز در میان در مسیر ریلی زاهدان - تهران پیش بینی شده است.
راه آهن جنوب شرق کشور با مسیر ریلی زاهدان تهران به طول هزار و ۶۰۰ کیلومتر در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری رسید و ۲ شرکت جوپار و رجاء کار جابجایی مسافران را در حوزه جنوب شرق کشور برعهده دارند.
جابجایی ۲۵۰۰ خودرو از طریق راه آهن جنوب شرق کشور
مدیرکل راه آهن جنوب شرق کشور مستقر در زاهدان گفت: ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو در ۶ ماه نخست امسال از طریق راه آهن جنوب شرق در مسیر زاهدان- تهران جا به جا شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۰ درصد افزایش داشته است.
مجید ارجونی اظهار داشت: واگن حمل خودرو در گذشته به صورت یک روز در میان در مسیر ریلی زاهدان - تهران تردد می‌کرد، اما در ایام شلوغی سال (نوروز و تابستان) با افزایش تقاضا به صورت همه روزه و ۲ طبقه در این مسیر ریلی جا بجا می‌شد.
راه آهن جنوب شرق کشور عمر بیش از ۹۰ ساله دارد/توانمندی ها و دستاوردهای راه آهن جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب
وی بیان کرد: عملیات اعزام و راهبری ۶۹۰ رام قطار مسافری به صورت ورودی و خروجی در این مدت انجام شده که نسبت به ۳۷۲ رام قطار مدت مشابه سال قبل افزایش ۸۵ درصدی داشته است.
وی گفت: همچنین عملیات اعزام و راهبری ۲۹۹ واگن خودرو به صورت ورودی و خروجی در این مدت انجام شده که نسبت به ۲۷۹ واگن سال قبل افزایش هفت درصدی داشته است.
راه آهن جنوب شرق کشور عمر بیش از ۹۰ ساله دارد/توانمندی ها و دستاوردهای راه آهن جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب
ارجونی اظهار داشت: واگن حمل توشه به صورت یک روز در میان در مسیر ریلی زاهدان - تهران قرار گرفته که در صورت افزایش تقاضا به صورت همه روزه در این مسیر ریلی قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه مصرف سوخت قطار نسبت به ناوگان حمل و نقل جاده‌ای یک هفتم است، بیان کرد: حمل توشه توسط ناوگان حمل و نقل ریلی نسبت به سایر مبادی علاوه بر صرفه اقتصادی باعث کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و آلودگی صوتی و همچنین حمل و نقل ایمن خواهد شد.
افتتاح ۲ پروژه در ایستگاه راه آهن جنوب شرق کشور
دی ماه سال جاری با حضور مسؤولان کشوری و استانی، دو پروژ در ایستگاه راه آهن زاهدان افتتاح و نخستین محموله ترانزیتی نارنگی از پاکستان به قزاقستان و روسیه از طریق راه‌آهن جنوب شرق کشور ارسال شد.
با حضور میرحسن موسوی معاون مسافری راه آهن جمهوری اسلامی ایران و سرمایه‌گذاری، مصطفی اقدم مدیرعامل شرکت حمل و نقل بین‌المللی ،بهینه ترابر آجر و علی‌اصغر میرشکار معاون امنیتی- انتظامی استاندار سیستان و بلوچستان، سایبان سکوی مسافری ایستگاه راه آهن زاهدان با اعتبار ۱۱ میلیارد ریال و سردرب قسمت ورودی کارکنان اداره‌کل راه آهن جنوب شرق کشور (مستقر در زاهدان) با اعتبار ۲ میلیارد ریال افتتاح شد.
تفکیک قسمت مسافربری با قسمت اداری به منظور رفاه حال مسافران و ارائه خدمات بیشتر به مسافران صورت گرفته است.
گفتنی است پیش از این مسافران و کارکنان اداری اداره کل راه آهن جنوب شرق کشور از یک درب وارد و خارج می‌شدند.
موزه راه آهن برای اولین بار درکشور در ایستگاه راه آهن زاهدان راه اندازی شد
مدیرکل راه آهن جنوب شرق کشور گفت:موزه راه آهن در ایستگاه راه آهن زاهدان راه اندازی شد و مورد استقبال مسافران قرار گرفت.
مجید ارجونی اظهار داشت: با عنایت به اینکه راه آهن سیستان و بلوچستان ادامه راه آهن هندوستان به شمار می‌رود و از سال ۱۹۱۶ میلادی ساخت خط ریلی آن آغاز شده آثار تاریخی به جای مانده از سده گذشته جاذبه‌های گردشگری بسیاری را ایجاد کرده است.
وی افزود: رونمایی از جرثقیل حمل ذغال سنگ با قدمت ۱۳۵ سال در میدان ورودی ایستگاه راه آهن زاهدان با حضور استاندار سیستان و بلوچستان اقدامی شایسته و گامی ارزشمند در معرفی این ظرفیت‌ها است.
مدیرکل راه آهن جنوب شرق گفت: آثاری مانند باسکول وزن بار مسافر با قدمت ۷۷ سال، روغن دان پیستون‌های دیزل، زونکن پاکستانی به همراه اسناد، انواع آچار و مهر راه آهن، چراغ‌های فانوسی مورد استفاده سر سوزن‌ها و سه نما، میخ تراوری و چند اثر به جای مانده دیگر با قدمت ۱۰۰ سال در موزه ایستگاه زاهدان به نمایش گذاشته شده است.
وی ادامه داد: ایستگاه راه آهن میرجاوه با بدنه و سقف چوبی با قدمت ۱۰۰ سال یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این منطقه است.
ارجونی گفت: خانه روسای پاکستانی با قدمت ۱۰۰ سال با سبک معماری پاکستانی، لوله‌های شستشوی قطار‌ها و منبع آب با قدمت ۱۰۰ سال از دیگر جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود.
وی افزود: با اینکه پروژه ساخت ادامه راه آهن هندوستان در سال ۱۹۱۸ میلادی به اتمام رسیده، اما برخی آثار به ۱۳۵ سال قبل بازمی گردد.
مدیر کل راه آهن جنوب شرق کشور مستقر در زاهدان تصریح کرد: با گسترش فضای اداره کل راه آهن جنوب شرق زمینه برای ایجاد فضا‌هایی از این قبیل نیز فراهم خواهد شد.
بررسی‌های صورت گرفته نشان از عمر بیش از ۹۰ ساله راه آهن در زاهدان دارد که خود به معنی توانمندی استان پهناور سیستان و بلوچستان در استفاده از خطوط ریلی در دوران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.
ارسال اولین محموله ترانزیتی نارنگی پاکستان به روسیه و قزاقستان
مجید ارجونی مدیر کل راه آهن جنوب شرق کشور گفت:در دی ماه سال جاری اولین محموله ترانزیتی حامل نارنگی از کشور پاکستان به کشور قزاقستان و روسیه، از ایستگاه راه آهن جنوب شرق کشور به سوی مقصد ارسال شد.
ارجونی افزود: ۳۷۰ تن پارت اول این محموله است از کویته تا زاهدان ۴۸ ساعت در مسیر بوده و پیش بینی می‌شود از زاهدان هم تا ۷۲ ساعت به مرز برسد.
راه آهن جنوب شرق عمر بیش از ۹۰ ساله دارد
وی با بیان اینکه این قطار دارای ۱۰ کانتینر است، بیان کرد: ارزش هر کانتینر ۴۴ میلیون ریال برآورد شده است.
ارجونی خاطر نشان کرد: ترانزیت از سرخس، به زاهدان در ۹ ماه اول امسال هفت هزار و ۴۴۳ تن بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال، ۱۳۴ درصد افزایش داشته است.
وی تصریح کرد: ترانزیت از زاهدان به میرجاوه در این مدت، هشت هزار ۷۳ تن که نسبت به پارسال ۲۸۳ درصد رشد داشته است.
این مقام مسئول در خصوص پروژه‌های افتتاحی گفت: پروژه سایبان سکو و پارکینگ راه آهن امروز با اعتبار یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان افتتاح و به بهره برداری رسید و کلنگ محوطه بازی کودکان نیز در محوطه این اداره کل به زمین زده شد.
گسترش روابط ریلی ایران و پاکستان
مدیرکل راه آهن جنوب شرق گفت: ضمن تمایل نمایندگان راه آهن دو کشور بر گسترش روابط ریلی، خواستار توجه ویژه و پیگیری مقامات ارشد راه آهن پاکستان بر بازسازی محور کویته، تفتان و زاهدان شد.
مجید ارجونی اظهار کرد: با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و وجود مرز‌های ریلی سرخس، رازی، اینچه برون و شلمچه پیشنهاد افزایش روابط تجاری و اقتصادی با کشور‌های عضو CIS، روسیه، کشور‌های اروپایی و عراق مطرح شد.
وی با اشاره به اینکه مقرر شد موافقت نامه ۱۹۵۹ اصلاح شود، بیان کرد: انتقال تجارب و آموزش متقابل پرسنل راه آهن دو کشور در دستور کار قرار خواهد گرفت.
مدیرکل راه آهن جنوب شرق افزود: مشکلات محور ریلی کویته – زاهدان با توجه به پایین بودن بار محوری مسیر (۱۶.۵ تن) و سرعت پایین قطار‌های باری (۳۰ الی ۴۰ کیلومتر) و لزوم تامین قطار امداد و نجات با توجه به مسافت ۷۰۰ کیلومتری این محور و وجود ماسه‌های روان و بحرانی منطقه بلوچستان پاکستان ارائه شد.
وی گفت: پیشنهاد شد تا تعداد واگن‌ها و تعداد قطار‌ها با توجه به افزایش تقاضای تجار و بازرگانان در منطقه در مسیر کویته – زاهدان بیشتر شود.
ارجونی گفت: مقرر شد تا قطار مسافری کویته- زاهدان- مشهد با توجه به تردد بیش از ۲۶۰ هزار نفر مسافر و زائر از مرز میرجاوه به اماکن زیارتی مشهد، قم و عتبات عالیات در دستور کار طرف پاکستانی قرار گیرد.
مدیرکل راه آهن جنوب شرق اظهار کرد: بر فعال سازی و احیای محور کراچی – گوادر- بندر چابهار با توجه به ظرفیت ۸.۵ میلیون تن بار موجود بندر چابهار و اتصال خط چابهار – زاهدان- مشهد در آینده نزدیک تاکید شد.
احداث راه‌آهن چابهار- زاهدان جهت توسعه صادرات سیستان و بلوچستان
معاون استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه راه‌آهن چابهار- زاهدان جهت توسعه صادرات استان در حال احداث است، گفت: تا پایان سال ۴۰ کیلومتر از پروژه ۷۴ کیلومتری قطعه هشتم راه‌آهن چابهار- ایرانشهر- زاهدان آماده ریل‌گذاری می‌شود.
راه آهن جنوب شرق عمر بیش از ۹۰ ساله دارد
باقر کرد افزود: قطعه ۸ این پروژه ۷۴ کیلومتر طول دارد که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار است تا پایان سال ۴۰ کیلومترآن آماده ریل‌گذاری شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان ادامه داد: پیشرفت فیزیکی زیرسازی کل قطعه ۸ از پروژه احداث خط آهن چابهار- زاهدان ۱۳.۲۲ درصد است.
وی خاطرنشان کرد: با تکمیل طرح راه آهن چابهار- ایرانشهر- زاهدان، بندر چابهار به شبکه ریلی کشور متصل می‌شود که این امر مهم زمینه توسعه صادرات در استان را گسترش می‌دهد.
کرد اظهار داشت: تلاش می‌کنیم تا بخشی از عقب‌ماندگی تاریخی سیستان و بلوچستان را در چارچوب مباحث اقتصاد مقاومتی حل کرده و از این طریق از ظرفیت‌های بالای منطقه و بخش‌های مختلف بهره‌مند شویم.
پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان گفت: پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان تاکنون ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تا پایان سال ۴۰ کیلومتر از زاهدان به سمت خاش و ۱۲۰ کیلومتر از چابهار به سمت ایرانشهر آماده ریل‌گذاری می‌شود.
راه آهن جنوب شرق کشور عمر بیش از ۹۰ ساله دارد/توانمندی ها و دستاوردهای راه آهن جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب
باقر کرد،با اشاره به اینکه راه‌آهن از اساسی‌ترین محور‌های توسعه این منطقه است، اظهار داشت: تحول مثبتی که در سال‌های اخیر در ایستگاه راه‌آهن زاهدان اتفاق افتاده جای خوشحالی دارد.
وی با اشاره به اینکه پروژه احداث راه‌آهن چابهار- زاهدان تاکنون ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، افزود: راه‌آهن چابهار- زاهدان داری ۸ قطعه است که تا پایان امسال ۴۰ کیلومتر از زاهدان به سمت خاش و ۱۲۰ کیلومتر از چابهار به سمت ایرانشهر آماده ریل‌گذاری می‌شود.
کرد بیان کرد: اگر راه‌آهن چابهار- زاهدان به خط ریلی شمال به جنوب متصل شود، به شاهراه واقعی ریلی دنیا مبدل می‌شود که باعث توسعه محلی استان، توسعه جنوب شرق کشور و گسترش مبادلات و فعالیت‌های بندر اقیانوسی چابهار می‌شود و این بندر را به به دریاچه خزر و نقاط گوناگون دنیا وصل می‌کند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان اظهار داشت: در آینده با افتتاح راه‌آهن چابهار- زاهدان و زاهدان به سرخس ما کوتاهترین راه ریلی را از شمال به جنوب خواهیم داشت که باعث توسعه شرق کشور می‌شود.
