سناریوهای تأمین مالی برای تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس

به گزارش ایران اکونومیست، نفت و گازی که از دل زمین بیرون می‌آید یا باید صادر شود یا در پالایشگاه‌های داخلی به فراورده‌های قابل‌مصرف تبدیل شود. صادرات نفت و گاز استخراجی به‌صورت خام چندان مطلوب نبوده و با ساخت پالایشگاه و پالایش نفت و گاز استخراجی، نه‌تنها سود بیشتری نسبت به خام فروشی حاصل می‌گردد که برای جوانان کشور نیز اشتغال فراهم می‌شود. مطابق با آمارهای موجود، متوسط مصرف بنزین کشور حدود 80 میلیون لیتر در روز است ولی میزان تولید آن در ماه های اخیر با افتتاح فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس به 74 میلیون لیتر رسیده است. در نتیجه، هنوز به خودکفایی کامل در زمینه تولید بنزین و تأمین نیاز کشور نرسیده‌ایم. ساخت پالایشگاه باعث می‌شود در زمینه تولید سوخت مثل بنزین به سمت خودکفایی پیش رفته و نیاز به واردات رفع شده و در این خصوص به استقلال رسید. در شرایطی که دشمنان کشور را آماج تحریم‌ها قرار داده‌اند داشتن استقلال و رسیدن به خودکفایی می‌تواند تحریم‌ها را بی‌اثر و موضع کشور در منطقه را تحکیم بخشد.
 
ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس با ظرفیت 360 هزار بشکه در روز، در سال 1385 شروع شد. هدف از احداث این پالایشگاه این است که با بهره‌برداری از آن روزانه 36 میلیون لیتر بنزین، 14 میلیون لیتر گازوییل، 4 میلیون لیتر گاز مایع، 3 میلیون لیتر سوخت جت و 130 تن گوگرد به ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی کشور اضافه شود. با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، ایران ازنظر تولید بنزین و گازوییل خودکفا می‌شود. در حال حاضر میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در حدود 63 میلیون لیتر و تولید روزانه بنزین نیز هم‌اکنون 43 میلیون لیتر است که با بهره‌برداری از تمام فازهای پالایشگاه مذکور، تولید روزانه بنزین به 78 میلیون لیتر در روز می‌رسد. تاکنون فاز اول این پالایشگاه به بهره‌برداری رسیده و دو فاز دیگر در انتظار تخصیص اعتبار و تکمیل می‌باشند. ناتمام ماندن فازهای این پالایشگاه به معنی واردات بنزین و تداوم وابستگی و عدم خودکفایی و استقلال در این زمینه است.
 
حال که به اهمیت ساخت و تکمیل پالایشگاه در کشور پی برده شد، سؤال اینجاست که چرا تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس باید 12 سال به طول بیانجامد؟ اردیبهشت‌ماه 96، فاز اول این پالایشگاه با ظرفیت 120 هزار بشکه در روز افتتاح شد و هنوز دو فاز دیگر این پالایشگاه راه‌اندازی نشده که مهم‌ترین دلیل آن کمبود اعتبار است. طبق اظهارات حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، تکمیل فازهای دو و سه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به حدود 260 میلیون دلار اعتبار نیاز دارد. مشکل اصلی نحوه تأمین این اعتبار است. در اواخر آذرماه شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) با انتشار یادداشتی تحلیلی، چهار سناریوی تأمین مالی تنفس هزینه خوراک، تأمین مالی مردمی و عرضه بخشی از سهام پالایشگاه در بورس، انتشار اوراق سلف موازی فرآورده‌ها و بازپرداخت فاینانس با تکیه‌بر منابع تخفیف 5 درصدی خوراک پالایشگاه را برای تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس پیشنهاد داد. علاوه بر این موارد می‌توان هزینه تکمیل فازهای ناتمام پالایشگاه را از راه‌هایی همچون جذب سرمایه‌گذار خارجی و داخلی جهت مشارکت در این زمینه، برداشت اعتبار از صندوق توسعه ملی و تأمین اعتبار از محل فروش محصولات این پالایشگاه، تأمین کرد.
 
بااین‌حال دولت و مجلس چه راه‌کارهایی برای تأمین اعتبار 260 میلیون دلاری جهت تکمیل فازهای دو و سه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در پیش‌گرفته‌اند؟ در همین راستا زنگنه، وزیر نفت، طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار آن شد که اعتبار لازم برای تکمیل فازهای ناتمام پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس از صندوق توسعه ملی برداشت شود. همچنین به گفته خادمی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، اعضای کمیسیون انرژی مجلس نامه‌ای در خصوص اختصاص 270 میلیون دلار برای راه‌اندازی دو فاز دیگر پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به رئیس‌جمهور ارسال کرده‌ و ظاهراً رئیس‌جمهور نیز با اختصاص این رقم موافقت کرده است. در این زمینه اعضای کمیسیون انرژی مجلس، درخواست وزیر نفت از رئیس‌جمهور مبنی بر برداشت اعتبار از صندوق توسعه ملی را بررسی کردند. نمایندگان خانه ملت پس از بررسی به این نتیجه رسیدند که اگر این پول از صندوق توسعه ملی برداشت شود، حداقل دو سالی زمان می‌برد تا این اعتبار مذکور تخصیص یابد. نمایندگان ملت در این خصوص پیشنهاد دادند این رقم فعلاً از محل فروش محصولات این پالایشگاه تأمین شود و به‌عنوان بدهی بماند تا پس از برداشت پول از صندوق توسعه ملی این مبلغ جایگزین شود. آنچه مشهود است تلاش‌های دولت و مجلس برای تسریع در تأمین منابع مالی لازم برای راه‌اندازی فازهای ناتمام پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس بوده است؛ اما همچنان وضعیت این موضوع مشخص نیست. امید است با پیگیری‌های مستمر مسئولین مربوطه و نمایندگان خانه ملت، هر چه سریع‌تر این پالایشگاه به بهره‌برداری کامل رسیده و زمینه خودکفایی کشور در زمینه تولید بنزین، فراهم گردد.