گزارش فارس از چرایی کاهش 0.3 درصدی نرخ بیکاری در پاییز
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، معمولا اعداد و ارقامی که از شاخص‌های کلان اقتصادی منتشر می‌شود اگر بررسی دقیق نشود تحلیل درستی از آن به دست نخواهد آمد. یکی از این اعداد و ارقام مهم، نرخ بیکاری پاییز امسال است. این نرخ 11.8 درصد اعلام شد که نسبت به پاییز سال قبل 0.3 درصد کاهش نشان می‌دهد. اما این سه دهم چگونه کاهش یافت؟
برای بررسی علل کاهش نرخ بیکاری باید اندکی در سایر اعداد و ارقام گزارش مرکز آمار و مقایسه آن با سال‌های گذشته پرداخت که ما هم این کار را انجام می‌دهیم.
یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در نرخ بیکاری نرخ مشارکت اقتصادی است. این نرخ میزان متقاضیان کار را نشان می‌دهد که از نسبت افراد جویای کار به جمعیت فعال به دست می‌آید. جمعیت فعال در تعریف مرکز آمار ایران شامل افراد 10 سال به بالا می‌شود.
بهتر است برای مستدل بودن تحلیل سال‌های قبل‌تر را مرور کنیم. در سال 85 نرخ مشارکت اقتصادی 40.4 درصد و تعداد افراد مشارکت کننده در آن سال 23 میلیون و 484 هزار نفر بوده است. نرخ بیکاری در این سال 11.3 درصد گزارش شده است.
در سال 86 نرخ مشارکت اقتصادی با 23 میلیون و 578 هزار نفر 39.8 درصد بود که در مقایسه با سال قبل 0.6 درصد کاهش نشان می‌دهد. نرخ بیکاری در این سال 10,5 درصد بوده است که نسبت به سال قبل از آن 0.8 درصد کاهش داشته است. البته نرخ بیکاری فصل پاییز در سال 86، 9.8 درصد و شاخص مشارکت 39.5 درصد بوده است.
همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در سال 87 با 1.8 درصد کاهش به 38 درصد می‌رسد و تعداد افراد شاغل و بیکار(میزان افراد مشارکت کننده) به 22 میلیون و 892 هزار نفر کاهش می‌یابد. نرخ بیکاری در این سال با 0.1 درصد کاهش به 10.4 درصد رسید. نرخ مشارکت در پاییز 36.9 درصد و نرخ بیکاری 9.5 درصد بود.
اما در پاییز 88 طبق گزارش مرکز آمار نرخ مشارکت اقتصادی نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 1.6 درصد به 38.5 درصد و 23 میلیون و 644 هزار نفر رسید که نسبت به سال قبل کمتر از 100 هزار نفر افزایش داشته است. نرخ بیکاری در پاییز 88 با 1.8 درصد افزایش به 11.3 درصد رسید و تعداد بیکارارن دو میلیون و 666 هزار نفر بوده است.
نرخ بیکاری در پاییر 89 با نرخ مشارکت 37.9 درصد نرخ بیکاری به 12.1 درصد رسیده اما در این گزارش اشاره به تعداد افراد شاغل و بیکاری نشده است.
و اما وضعیت اشتغال در پاییز 90. نرخ مشارکت اقتصادی با نزول 2.2 درصدی نسبت به سال قبل به 35.7 درصد رسیده نرخ بیکاری هم با 0.3 درصد کاهش به 11.8 درصد کاهش یافته است. در کنار کاهش نرخ مشارکت چند عدد و رقم دیگر جالب توجه است. همانطور که میزان گفته شد نرخ جمعیت فعال متقاضی کار در سال 85 معادل 23 میلیون و 484 هزار نفر با نرخ مشارکت 40.4 درصد بوده است در حالی که این میزان در سال 90 به 22 میلیون و 716 هزار نفر کاهش یافته است.
در صورتی که بخواهیم نرخ مشارکت اقتصادی پاییز را با فصل مشابه آن مقایسه کنیم، تعداد افراد فعال متقاضی کار در پاییز سال 23 میلیون و 466 هزار نفر بوده اما پس از دو سال برخلاف انتظارات که باید میزان متقاضیان کار افزایش یابد، حدود 750 هزار نفر از تعداد متقاضیان کاهش یافته است و این تحلیل را که هر سال یک میلیون و 200 هزار نفر به بازار کار افزوده می‌شود را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
*آیا هر سال 1.2 میلیون نفر به بازار کار اضافه می‌شوند
در واقع اگر نرخ این میزان متقاضی کار هر سال به بازار کار اضافع می‌شد باید خود را در عدد تعداد افراد متقاضی کار یا به عبارت دیگر نرخ فعالیت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر نشان می‌داد. اما چنین عددی در گزارش مرکز آمار ایران مشاهده نمی‌شود.
در صورتی که از سال 85 هر سال یک میلیون و 200 هزار نفر به جمعیت متقاضی کار اضافه می‌شد باید تعداد افراد شاغل یا بیکار در سال 90، باید به 29 میلیون و 480 هزار نفر می‌رسید اما این عدد در پاییز امسال 22 میلیون و 716 هزار نفر بوده است.
اجازه بدهید یک بار دیگر اعداد و ارقام را به هم مرور کنیم. تعداد افراد فعال متقاضی کار که بیکاری و اشتغال این افراد مبنای بیکاری قرار می‌گیرد در سال 85 با نرخ مشارکت اقتصادی 40.4 درصد 23 میلیون و 484 هزار نفر بود. این تعداد در سال 86 با نرخ مشارکت 39.5 درصد و بیکاری 10.5 درصد، 23 میلیون و 578 هزار نفر بوده و در واقع تنها 94 هزار نفر به جمعیت متقاضی کار اضافه شده و خبری از 1.2 میلیون نفر نیست.
تعداد متقاضیان کار در سال 87، 22 میلیون و 892 هزار نفر بوده که 686 هزار نفر کاهش داشته و طبیعتا باید از تعداد بیکاران در این سال کاشته شود. به عبارت دیگر در صورتی که هیچ اشتغال جدیدی در این سال اضافه نشده باشد باید نرخ بیکاری کاهش می‌یافت زیرا تعداد متقاضیان کار کاهش داشته است.
در سال پاییز سال 90، نرخ بیکاری 11.8 درصد و نرخ مشارکت 35.7 درصد بوده و تعداد افراد فعال و متقاضی کار 22 میلیون و 716 هزار نفر و بیکاران دو میلیون و 676 هزار نفر است که نشان می‌دهد تعداد افراد شاغل و بیکار که متقاضیان کار محسوب می‌شوند 750 هزار نفر کاهش نشان می‌دهد.
*در گزارش مرکز آمار اثری از 1.8 میلیون و 2.5 میلیون شغل نیست
به گزارش فارس، باید گفت طبق این گزارش هر سال 1.2 میلیون نفر به بازار کار اضافه نمی‌شود و این ادعا که در برخی مسئولان مدام بیان می‌کنند که در در صورتی که یک سال اشتغال ایجاد نشود نرخ بیکاری 4 درصد افزایش می‌یابد و یا اینکه اگر در یک سال یک میلیون و 200 هزار شغل ایجاد شود تعداد بیکاران ثابت خواهد ماند و کاهش چند دهم درصد در یک سال به معنای کنترل بیکاری است، با این اعداد و اقام مرکز آمار اغناء کننده نیست.
از طرف دیگر یکی دیگر از نکاتی که با این آمارها می‌توان به آن رسید، اثرات ایجاد یک میلیون و 800 هزار شغل در سال گذشته و 2.5 میلیون شغل در سال جاری است.
در صورتی که در سال گذشته 1.8 میلیون شغل و در سال جاری 2.5 میلیون شغل ایجاد شده بود ( البته با توجه به اینکه این گزارش مربوط به آمار اشتغال فصل پاییر است 65 درصد از هدف 2.5 میلیون شغل باید در این مدت محقق شده باشد) باید خود تاثیر آن بر میزان افراد شاغل و بیکار می‌گذاشت که اعداد و ارقام ارائه شده در گزارش مرکز آمار چنین چیزی را نشان نمی‌دهد.
*کاهش ورودی به بازار و عدم افزایش تعداد شاغلان
در سال 85 تعداد بیکاران 2 میلیون و 642 هزار نفر بوده و جمعیت فعال متقاضی کار 23 میلیون و 484 هزار نفر. بنابراین در این سال، 20 میلیون و 82 هزار نفر شاغل بوده‌اند. در پاییز 88، 23 میلیون و 644 هزار نفر شاغل و بیکار بوده‌اند که از این میزان 2 میلیون و 671 هزار نفر بیکار هستند. بنابراین جمعیت شاغل در سال 88، 20 میلیون و 97 هزار نفر بوده است که نسبت به سال 85 حدود 15 هزار نفر افزایش نشان می‌دهد.
در پاییز امسال تعداد بیکاران و شاغلان 22 میلیون و 716 هزار نفر بوده که 2 میلیون و 676 هزار نفر بیکار و 20 میلیون و 4 هزار نفر شاغل بوده‌اند که نسبت به پاییز 88، 93 هزار نفر کاهش نشان می‌دهد.
بنابراین نه تنها بر تعداد متقاضیان کار افزوده نشده است بلکه به دلایل مختلف از جمله افزایش تعداد دانشجویان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد و چندین علت دیگر از تعداد ورودی‌های بازار کار به شدت کاسته شده است.
در چنین شرایطی باید گفت صحت سه نکته وارد شدن هر سال یک میلیون و 200 هزار نفر به بازار کار، ایجاد 1.8 میلیون شغل در سال گذشته و 2.5 میلیون شغل در سال جاری با تردید جدی مواجه است. حال باید دید که مسئولان مروبطه چه پاسخی به این استدلال‌ها خواهند داد.
گزارش از مرتضی ماکنالی
