به گزارش ایران اکونومیست، براساس تعریف، دیپلماسی اقتصادی به طور عمده بر فعالیت هایی مانند افزایش صادرات، جذب سرمایه خارجی، وام، کمک، موافقتنامه‌های تجارت آزاد و شرکت در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی تاکید دارد.
دیپلماسی اقتصادی در کنار رایزنی های سیاسی در وزارت امور خارجه می تواند در بهبود مناسبات ایران با سایر کشورها ، جذب سرمایه گذاری و رشد و توسعه صادرات غیرنفتی بسیار موثر باشد .
«مهدی تقوی» عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و «ابراهیم رزاقی» کارشناس اقتصادی در گفت وگو با گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، دیدگاه های خود را در خصوص چنین طرحی بیان کردند .
** دستاوردهای برجام نمونه موفق دیپلماسی اقتصادی
تقوی می گوید: تحقق چشم اندازهای توسعه نیازمند ارتباط گسترده با دنیا در حوزه های مختلف است. در این زمینه کشوری که توسعه و پیشرفت را به عنوان یک هدف در دستور کار قرار می دهد، اقتصادی را به عنوان یکی از مهمترین شاخص ها که نقش اساسی در افزایش قدرت ملی دارد، برجسته خواهد کرد زیرا در فرایند جهانی شدن توسعه اقتصاد واقعیتی انکار ناپذیر است.
این استاد دانشگاه افزود: در این زمینه تسهیل مناسبات اقتصادی و معرفی ظرفیت های کشور به دنیا نیازمند یک دیپلماسی قوی می باشد که در کنار وزارتخانه های مرتبط با اقتصاد بتواند زمینه های سیاسی توسعه اقتصادی را فراهم کند زیرا هیچ کشوری بدون دیپلماسی سیاسی و اقتصادی امکان توسعه و پیشرفت در عرصه های جهانی نخواهد داشت.
« لازمه ارتباط اقتصادی، ارتباط سیاسی است. در این شرایط برای رسیدن به چشم انداز بازارهای جهانی باید دیپلماسی اقتصادی و سیاسی هماهنگ باشند در غیراین صورت نمی‌توان تجارت مناسبی با سایر کشورها برقرار کرد.»
وی گفت: مصداق بارز نقش دیپلماسی اقتصادی را می شود در شبه جزیره کره در شرق آسیا به خوبی مشاهده کرد. در این شبه جزیره دو کشور کره شمالی و جنوبی قرار دارد که وضعیت کاملا متفاوتی تجربه می کنند. بخش جنوبی شبه جزیره، به خاطر ارتباط گسترده با دنیا نسبت به کره شمالی از لحاظ اقتصادی شرایط مناسبی دارد.
تقوی در ادامه با یادآوری تلاش های دولت یازدهم در توسعه دیپلماسی کشور گفت: اگر بخواهیم یک مثال دقیق از موفقیت دیپلماسی اقتصادی در کشور بیان کنم برجام ماکت موفق این تلاش ها است؛ تلاشی که با همت وزیر امور خارجه و بسیاری از کارشناسان این وزارتخانه پرونده هسته ای به سرانجام رسید و در نهایت به چند برابر شدن میزان سرمایه گذاری خارجی و افزایش میزان فروش نفت خام منجر شد.
** دیپلماسی اقتصادی باید بر محور اقتصاد مقاومتی باشد
رزاقی می گوید: موفقیت دیپلماسی اقتصادی به راهبرد اقتصادی دولت ها بستگی دارد. الگوی حاکم بر اقتصاد ایران، اقتصاد نفتی است که سخت تغییر می کند.
وی ادامه داد : دولت ها از گذشته تاکنون نفت خام و فرآورده های نفتی را فروخته و در قبال آن نیازهای داخلی کشور را برطرف کردند و تمام کسانی که با ایران در چهار دهه گذشته رابطه اقتصادی داشته اند چنین شرایطی را می پسندند.
اگر قرار است معاونتی برای گسترش دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه تشکیل شود باید مشخص شود که این معاونت چه پیش نیازهایی دارد و قرار است چه کاری انجام دهد؟ نخستین لازمه شکل گیری این معاونت حاکم شدن الگوی اقتصاد مقاومتی بر کشور است زیرا در الگو خام فروشی، نیاز به دیپلماسی اقتصاد نیست؛ تمام کشورها خواهان خرید مواد خام هستند.
دومین شرط موفقیت دیپلماسی اقتصادی جستجوی کشورهایی است که کالای ساخته شده ایرانی نیاز داشته باشند اما در شرایط کنونی کدام کشور نیازمند به تولید ایرانی است؟ بیشتر کشورهایی که با ایرانی ارتباط اقتصادی دارند مواد خام نیاز دارند. چین، ترکیه، روسیه و ... کدام یک کالای ایرانی می خرند؟
براساس آنچه گفته شد ضرورت شکل گیری دیپلماسی اقتصادی در شرایط کنونی بر کسی پوشیده نیست زیرا درحال حاضر شرایط ایران در بازارهای منطقه ای و سازمان های تجارت بین المللی با وضعیت مطلوب فاصله دارد و پرکردن چنین فاصله ای کار ساده به شمار نمی رود.
برای تحقق دیپلماسی فعال اقتصادی نیازمند بازنگری در ساختار اقتصادی هستیم، این بازنگری هم در شیوه نگرش دولت ها به اقتصاد ایجاد می شود و هم در زمینه شکل تعامل ایران با سایر کشورها در دستور کار قرار گیرد.
