به گزارش ایران اکونومیست، دست اندرکاران حوزه منابع طبیعی و آب منطقه ای گلستان؛ برای بهره مندی بهتر از جنگل های استان لازم است در طرح های آبخیزداری برای جلوگیری از فرسایش خاک، هدررفت نزولات جوی، کاهش آسیب های خشکسالی در منطقه و تامین آب شرب جمعیت یک میلیون و 869هزار نفری و فعالیت های اقتصادی آنها، بیشتر توجه و سرمایه گذاری شود.
با این اهداف، حمایت از جنگل های هیرکانی از طرح های مهم در استان است که در سال های اخیر مورد توجه کارشناسان و مسئولان مرتبط با حوزه های منابع طبیعی، آب منطقه ای و استادان دانشگاه منابع طبیعی قرار گرفته است تا هرچه بهتر نقش این جنگل ها در منطقه به جامعه معرفی و در سرمایه گذاری برای حفظ این عرصه ها با مدیریت چند منظوره آن اقدام شود.
حوزه 'چهل چای' شهرستان مینودشت در شرق گلستان با 26 هزار هکتار مساحت به عنوان پایلوت (آزمایشی) پروژه حفظ این جنگل ها دراستان انتخاب شده است.
به گزارش ایرنا در این پیوند نشست هم اندیشی جنگل های هیرکانی با محوریت 'آب، امکان سنجی و اجرای مکانیسم پرداخت ما به ازای خدمات اکوسیستمی آب' یکی از اقدام ها برای ترغیب دستگاه ها و مردم منطقه برای حفظ جنگل ها بود که اوایل هفته جاری از سوی شرکت آب منطقه ای گلستان برگزار شد.
به گفته کارشناسان منابع طبیعی؛ هدف از مدیریت چندمنظوره جنگل های هیرکانی، کاهش فشار به عرصه های جنگلی از طریق روش هایی چون تامین معیشت جایگزین پایدار، آموزش جوامع محلی درباره اهمیت جنگل ها بخصوص جنگل های هیرکانی و همسوسازی ارگان های دولتی است.
اجرای پروژه مدیریت چند منظوره جنگل های هیرکانی از اردیبهشت 1392 با همکاری سازمان جنگل ها و برنامه عمران سازمان ملل متحد آغاز شد و مرکز آن در معاونت امور جنگل سازمان جنگل ها و مراتع در شهرستان چالوس مستقر است.
جنگل های هیرکانی با 1.9 میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان تا گلیداغ در شرق استان گلستان در پهنه ای به طول تقریبی 800 کیلومتر امتداد دارد و یکی از طبیعی ترین و ارزشمندترین جنگل های دنیا محسوب می شود.
مشاور بین المللی پروژه جنگل های هیرکانی با اشاره به مطالعات دراین حوزه، گفت: تدوین راهبرد توسعه سبز جنگل های هیرکانی از جمله اقدامات در این طرح بوده که در شورای عالی جنگل منتظر تصویب است و راهبردی قابل اجرا برای همه منطقه مورد مطالعه دارد.
دکتر مایک موزر افزود: مشکلات زیادی را در حوزه چهل چای (پایلوت) شهرستان مینودشت می بینیم و اقدام های در حال انجام اینگونه نبوده که مطمئن شویم فعالیت های کشاورزان و دامداران منابع را به صورت پایدار نگه دارد.
وی بیان کرد: تدوین برنامه مدیریت تلفیقی از جمله اقدام های موثر برای حوزه های آبخیز بوده که در چهل چای این اتفاق افتاده است.
به گفته وی؛ توجه جدی به جوامع محلی باعث می شود تا کشاورزان و دامداران برای حفظ منابع محیط زیست به شکل پایدار، انگیزه پیدا کرده و باید با اطلاع رسانی، آگاهی آنها را افزایش دهیم.
وی افزود: تغییر رویکرد مدیریتی که در حال رخ دادن بوده ،اقدام اولیه در این بخش است.
مشاور بین المللی پروژه جنگل های هیرکانی افزود: 18 ماه تا پایان فعالیت های پروژه هیرکانی باقی مانده که مهمترین دستاورد آن اجتماع جوامع محلی و دخیل کردن در فعالیت های پروژه و توانمند کردن آنان بوده است.
وی با بیان اینکه اکنون از فعالیت ها در حوزه پروژه رضایت داریم در هر بخش از پایلوت های تمرکز خاصی داشتیم، اظهارکرد: در گیلان روی موضوع مناطق ویژه تنوع زیستی و در تنکابن روی جنگلداری اجتماع محور تمرکز کردیم و مردم محلی خیلی مستقیم از نزدیک با هم کار می کنند به طوری که اداره جنگل وحفاظت از آن به دست تعاونی روستایی و به دست مردم می افتد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان نیز با بیان اینکه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و منابع آبی ازعهده یک اداره و دستگاه خارج است، گفت: دنیا به اکوسیستم جنگل ها توجه دارد، چون یکی از ارکان های اصلی توسعه پایدار درهر کشور به حساب می آید.
علی نظری افزود: مطابق نظر کارشناسان فائو هر کشوری که کمتر از 25 درصد خاک آن جنگل باشد از نظر محیط زیست انسانی در وضعیت بحران قرار دارد.
به گفته وی؛ سطح پوشش جنگل های ایران 7/5 دهم درصد است.
نظری اظهار کرد: جنگل ها نقش مهمی در حفظ خاک دارد و باعث نفوذ پذیری آب در دل خاک شده و مانع بروز سیلاب، تبخیر، فرسایش خاک و پرشدگی سدها می شود.
وی ادامه داد: تشکیل سفره های آب زیرزمینی و پیدایش چشمه ها و تولید اکسیژن تنها بخشی از نقش ارزنده جنگل ها در محیط زیست است.
مدیرعامل آب منطقه ای گلستان در خصوص نقش جنگل ها در توسعه پایدار، گفت: وابستگی منابع آبی و توسعه کشاورزی به عرصه های جنگلی، کاهش آب رودخانه ها و چشمه ها، افزایش رسوبات رودخانه ای و پر شدن سدها، افزایش گازهای گلخانه ای و تشدید آلودگی هوا و تخریب لایه های اوزن بستگی به بود یا نبود جنگل دارد.
وی؛ کاهش میزان بارندگی، افزایش آلودگی هوا، کاهش تولیدات کشاورزی و نبود حاصلخیزی خاک و گسترش بیابان ها را نتیجه کاهش جنگل و تاثیر آن در بخش منابع آب دانست و گفت: امروز مشکل نابودی جنگل ها دامن همه را گرفته است به طوری که امسال بارش مناسبی نداشتیم.
نظری افزود: اکنون 35 میلیون متر مکعب ذخیره آب سدهای استان گلستان از حدود 300 میلیون متر مکعب ظرفیت آن است در حالی که سال قبل در همین مقطع زمانی، 95 میلیون مترمکعب ذخیره آب سدهای استان بود.
به گفته وی؛ همچنین رواناب رودخانه های استان هر روز کمتر و رودخانه های دائمی تبدیل به فصلی می شود و اگر جنگل ها را حفظ کنیم ، منابع آبی و اکوسیستم حفظ می شود.
وی گفت: برگزاری چنین نشست های تخصصی به منظور امکان سنجی واجرایی کردن مکانیسم پرداخت ما به ازاء خدمات اکوسیستمی آب درمدیریت پروژه جنگل های هیرکانی است، این طرح توسط مشاور بین الملل طراحی و در استانهای گیلان، مازندران و گلستان درحال اجرا بوده و در گلستان نقطه مطلوبی برای انجام مطالعات است.
به گفته وی؛ چهل چای مینودشت پایین دست حوضه چهل چای سد نرماب واقع شده و قراراست 190 میلیون مترمکعب آب را تنظیم تا در بخش صنعت، کشاورزی و شرب مورد استفاده قرار گیرد و چهار شهر و 130 روستای شرق گلستان از مزایای این سد بهره مند شوند.
وی افزود: برگزاری چنین نشست هایی راهبردی است تا بالا دست حوضه چهل چای را پایش کنیم که خطرات رسوب و یا آلایندگی آب به پایین دست نفوذ نکند، بویژه درسد نرماب که قرار است آب شرب نیز تامین کند.
نظری با بیان اینکه بهتر است از سرچشمه پایش ها صورت گیرد و آموزش های لازم داده شود، اظهار کرد: اقدام به منظور حراست از آب، محیط زیست و منابع طبیعی در توان یک دستگاه نیست و باید توسط همه نهادها و مردم اجرایی و در بخش فرهنگ سازی نیز سرمایه گذاری شود.
به گزارش ایرنا مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان نیز گفت: یکی از کارکردهای منابع طبیعی و جنگل ها خدماتی مانند تولید آب و هوای سالم بوده که رفاه و سلامت را برای آحاد جامعه به دنبال دارد.
ابوطالب قزلسفلو افزود: پیشگیری از آلودگی در سطح حوزه های آبخیز با همکاری دستگاههای مرتبط، نقش موثری در تامین کمیت و کیفیت آب عاری از آلودگی خواهد داشت.
در گلستان با بیش از 20 هزار کیلومتر مربع وسعت یک میلیون و 869 هزار جمعیت زندگی می کنند، این استان علاوه بر جنگل، 825 هزار هکتار مرتع، 620 هزار هکتار زمین کشاورزی، 30 هزار هکتار باغ و 120 کیلومتر ساحل دارد.
