به گزارش ایران اکونومیست، «زهرا کریمی» با اشاره به موانع حضور زنان در بازار کار ایران گفت: برای پی بردن به موانع یاد شده لازم است که نگاهی به عملکرد اقتصاد ایران داشته باشیم.
وی در خصوص وضعیت بازار کار ایران گفت: رشد عرضه نیروی کار به ویژه زنان تحصیل کرده نشان می دهد،بازار کار کشور با برابر نبودن فرصت های اقتصادی برای زنان و مردان مواجه است.
به گفته وی،نگاهی به عملکرد اقتصاد ایران طی سال های 84تا94 نشان می دهد متوسط رشد اقتصادی در این سال ها معادل 1.8 درصد و متوسط رشد سرمایه گذاری0.6درصد بود.
کریمی متوسط رشد بخش صنایع و معادن را طی مدت یاد شده 3.4 درصد و متوسط درآمد سالانه صادرات نفت را حدود 70 میلیارد دلار عنوان کرد وگفت:همچنین متوسط نرخ تورم18.5 درصد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران در خصوص عملکرد بازار کار گفت: این بازار با افزایش عرضه نیروی کار و کاهش تقاضا مواجه است.
وی با اشاره به کاهش تقاضا برای نیروی کار بیان داشت: افزایش ریسک در فضای کسب و کار ،کاهش قیمت جهانی نفت، تشدید تحریم های بین المللی و کسادی و رکود از علل کاهش تقاضا در بازار کار است.
کریمی در خصوص افزایش عرضه نیروی کار نیز گفت: افزایش گرایش زنان به حضور در بازار کار و افزایش نسبت جمعیت جوان جویای کار از علل افزایش عرضه نیروی کار است.
این استاد دانشگاه رشد نیروی کار بالقوه را به علت رشد سریع جمعیت در دهه 1360، حضور فزاینده زنان در بازار کار،
افزایش سریع شمار زنان دانش آموخته و نرخ پائین مشارکت آنان در بازار کار عنوان کرد.
وی اتخاذ سیاست های نامناسب را منجر به عملکرد ضعیف اقتصادی، بروز بحران رکود تورمی و در نهایت عملکرد ضعیف بازار کار عنوان کرد.
کریمی به افزایش زاد و ولد طی دهه 60 اشاره کرد و گفت: رشد سریع جمعیت طی آن سال ها موجب شده است که بعد از دو دهه بازار کار کشور با خیل جوانان جویای کار مواجه شود.
**زنان و دانشگاه های کشور وی بیان داشت: در سال 1375 تعداد دانشجویان کشور 579هزار نفر بود که این میزان در سال های تحصیلی 85تا86 به 2میلیون و 829هزار نفر افزایش یافت، همچنین طی سال های 93تا94 تعداد دانشجویان کشور به چهار میلیون و 804 هزار نفر رسید.
کریمی در خصوص دانشجویان دختر نیز گفت: تعداد دانشجویان زن در سال 75 برابر با 209هزار نفر بود که در سال های تحصیلی86-85 برابر با یک میلیون و 482هزار نفر و در سال های تحصلی 94-93 برابر با 2.2 میلیون نفر رسید.
وی علل افزایش حضور زنان در دانشگاه ها را وقوع انقلاب اسلامی،حمایت خانواده های سنتی از تحصیل دختران، کاهش شمار فرزندان، افزایش سن ازدواج و گرایش زنان به استقلال مالی عنوان کرد.
کریمی اضافه کرد:همانگونه که مشاهده می شود طی حدود 20سال تعداد دانشجویان دختر در دانشگاههای کشور حدود 10 برابر شد در حالیکه ظرفیت بازار کار برای زنان نه تنها توسعه نیافت بلکه محدودتر هم شد.
**جمعیت فعال زنان وی افزود: جمعیت 10سال به بالا کشور در سال 85 شامل 29میلیون و 335هزار مرد و 28میلیون و 808هزار نفر زن بود که جمعیت فعال مردان 18میلیون و 750هزار نفر مرد و زنان چهار میلیون و 734 هزار نفر بوده است .
وی ادامه داد: از جمعیت فعال مردان کشور، 16میلیون و 872هزار مرد شاغل و یک میلیون و 878هزار نفر مرد بیکار بودند.
کریمی با اشاره به جمعیت فعال در سال 94 این گونه توضیح داد: 32میلیون و 280هزار نفر جمعیت مردان 10سال به بالا، 20میلیون و 405هزار نفر آن را جمعیت فعال تشکیل می دادند و همچنین جمعیت شاغل مردان 18میلیون و 511هزار نفر و بیکار یک میلیون و 996هزار نفر بود.
کریمی با اشاره به جمعیت زنان گفت:از 32میلیون و 412هزار نفر جمعیت زنان 10سال به بالا فقط چهار میلیون و 296هزار نفر جمعیت فعال گزارش شده که سه میلیون و 460هزار نفر آنان شاغل و 834هزار نفر بیکار بودند.
وی افزود: با اینکه تعداد دانشجویان زن در دانشگاههای کشور (طی سال های 75تا 94)حدود 10 برابر شد اما طی 10سال(84تا94) تعداد زنان شاغل در بازار کار کشور از 3میلیون و 970هزار نفر به سه میلیون و 460هزار نفر رسیده است.به عبارتی زنان دانش آموخته تربیت شدند اما ساز و کارهای بازار کار برای حضور آنان فراهم نشده است.
**شاغلان بر حسب وضعیت شغلی وی با مقایسه سال های 85 و 94 گفت: تعداد زنان کارفرما طی سالهای یاد شده از 38هزار به 46هزار نفر،کارکنان مستقل از 953هزار به 771 هزار نفر، مزدبگیر خصوصی از802 هزار به یک میلیون و 61هزار و کارکنان فامیلی بدون مزد از یک میلیون و 256هزار به 688هزار نفر و مزد و حقوق بگیر بخش عمومی از 884به 894 هزار نفر رسید.
به گفته کریمی، طی سال های یاد شده 473هزار زن از بازار کار کشور خارج شدند.
**نرخ مشارکت اقتصادی این استاد دانشگاه بیان داشت: حتی طی سال های 84تا 94 نرخ مشارکت اقتصادی زنان از 17 به 13درصد تقلیل یافت، در حالیکه نرخ مشارکت به تفکیک وضعیت سواد نشان می دهد مشارکت زنان با افزایش سطح تحصیلات به نحو چشمگیری افزایش می یابد.
وی ادامه داد: نرخ مشارکت زنان در سال 85 با تحصیلات ابتدایی معادل 14.8، راهنمایی 8.3، متوسطه 14.3، فوق دیپلم 44.3،لیسانس و بالاتر 43.5 و بیسواد 15.3درصد بود.
وی ادامه داد: نرخ مشارکت اقتصادی زنان در سال 1394 برای زنان در مقطع ابتدایی 8.6، راهنمایی6.7، متوسطه9.1، فوق دیپلم 26.1، لیسانس و بالاتر 39.7 و بیسواد 8.5درصد بود.همانگونه که ارقام نشان می دهد نرخ مشارکت اقتصادی زنان دانش آموخته نسبت به سال 84 کاهش یافته است.
وی علل پایین بودن نرخ مشارکت اقتصادی زنان را افزایش جمعیت شاغل به تحصیلکرده، خروج زنان تحصیل کرده از بازار کار، نرخ بالای بیکاری زنان، فقدان فرصت های شغلی در شهرهای کوچک و روستاها و ناامیدی از یافتن شغل پس از دوران طولانی جستجوی کار در شهرهای بزرگ عنوان کرد.
وی همچنین بیان داشت: به طور مثال وقتی آمارگیر به در منازل مراجعه می کند و از او می پرسد آیا هفته گذشته در جستجوی شغل بودی، فرد جواب می دهد کدام شغل مگر کار پیدا می شود و مامور سرشماری بسرعت چنین زنی را در جمعیت غیر فعال قرار می دهد و با این حساب آمار جمعیت فعال و غیر فعال هم مخدوش می شود.
وی توضیح داد: دانشگاهها را گسترش دادیم، متقاضیان تحصیلات دانشگاهی فزونی یافت اما بستر بازار کار را نتوانستیم همگام با آن توسعه دهیم.
این استاد دانشگاه،نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کشورهای الجزایر15،استرالیا54،تایوان50،فرانسه 51،برزیل60،تانزانیا88،روسیه 56، آذربایجان 62، امریکا 58 درصد عنوان کرد.
وی با اشاره به چشم انداز حضور زنان در بازار کار، دو سناریو را برای آن متصور شد؛ در سناریوی نخست، تداوم وضعیت رکود نسبی،افزایش نرخ جمعیت غیرفعال زنان ، افزایش نرخ بیکاری زنان تحصیل کرده، افزایش حضور زنان در مشاغل غیررسمی مزد پائین و شرایط نامناسب شغلی و در سناریوی دوم رشد اقتصادی بالا، تحولات مثبت اجتماعی، افزایش نرخ مشارکت زنان و افزایش اشتغال زنان و در نهایت بهبود جایگاه اجتماعی زنان دانست.
وی در پایان تاکید کرد: زنان دانش آموخته کشور برای حضور در بازار کار چاره ای ندارند جز اینکه در رشته های تحصیلی خود تلاش زیادی کنند تا بتوانند جایگاهی در این بازار کار بیابند.
