خیز ایران برای آموزش بهینه‌سازی مصرف انرژی

به گزارش ایران اکونومیست؛ مریم جوان شهرکی در چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی کیش با تاکید بر اینکه انرژی نقش کلیدی به عنوان پیش نیاز و پیش زمینه رشد و توسعه اقتصادی در جهان امروز ایفا می‌کند،افزود: یونیدو به عنوان نهاد پیشروی سازمان ملل در حوزه انرژی به دنبال انرژی پایدار برای همه، از طریق توسعه دسترسی به انرژی، بهبود بهره‌وری انرژی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است.
 
وی ادامه داد: اگر چه، چند دهه قبل تصور می‌شد صنعتی شدن، رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی به معنی مکانیزه کردن و انتقال ماشین الات است ولی حال مشخص است که توسعه  صنعتی زمانی پایدار و ساختاری خواهد بود که در کنار رشد صنایع مختلف، محیط زیست را حفاظت کند و اقشار مختلف جامعه اعم از زنان و کم توانان را در مواهب توسعه سهیم کرده و برای آنان ایجاد اشتغال کند.

نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران با بیان اینکه این مدل نیازمند نگرش حکمرانی یا governance به توسعه است،توضیح داد:این نگرش سیاست گذاری، بازار، محیط زیست و جامعه را به گونه ای جامع در نظر می‌گیرد و در جهت رشد متعادل همه ی آنها تلاش می‌کند.
 
شهرکی با تاکید بر اینکه ماموریت اصلی یونیدو، توسعه صنعتی پایدار و فراگیر در کشورهای در حال توسعه و اقتصاد در حال گذار است،گفت: به منظور اینکه رقابت پذیری اقتصاد افزایش یافته، محیط زیست حفاظت شده، دانش و تجربه‌های برتر و موفق به اشتراک گذاشته شده و همچنین بنگاه‌ها و موسسات اقتصادی تقویت شوند.

وی ادامه داد: مداخله سازمان یونیدو در کشورهای عضو بیشتر به صورت پیشنهادات سیاستگذاری، تحلیل سیاست‌ها، کمک‌های فنی در انتقال تکنولوژی و ایجاد و تقویت ظرفیت‌ها از طریق آموزش‌های تخصصی و ارایه مدلهای همکاری مشترک (partnership) است.
 
نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران افزود:یونیدو در چارچوب اهداف  توسعه پایدار برای ایجاد زیرساخت‌های توسعه صنعتی پایدار کشورهای در حال توسعه همراه و همیار دولت‌ها از جمله ایران است و در این راه سه هدف کلیدی کاهش فقر، پیشبرد جهانی‌شدن یک‌پارچه و فراگیر و ترویج محیط زیست پایدار را دائما مد نظر قرار می‌دهد.

شهرکی ادامه داد: از میان 17 هدف توسعه پایدار، سازمان یونیدو در خصوص آرمان‌های شماره ۷، 9 و 13 نیز مسئولیت مستقیم دارد.  هدف شماره ۹ توسعه هزاره بر ایجاد زیرساخت‌های منعطف، پیشبرد صنعتی‌سازی پایدار و فراگیر و تشویق نوآوری‌ها تأکید دارد. هدف شماره ۱۳ نیز به لزوم واکنش فوری برای رویارویی با تغییرات آب و هوایی و آثار آن می‌پردازد. هدف شماره ۱۳ زمینه‌ساز فعالیت‌های یونیدو برای کاهش گازهای گلخانه‌ای در کشورهای در حال توسعه است و برنامه فعلی یونیدو با عنوان  «بهینه سازی مصرف انرژی درپنج صنعت انرژی بر کشور» در ایران نیز در همین چارچوب تعریف شده است.
 
وی با اشاره به  آمارهای ارایه شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی و سازمان محیط زیست کشور گفت: تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای ایران از میزان 417 میلیون تن در سال 1994 به 824 میلیون تن در سال 2010 رسیده است که افزایشی دو برابری داشته است. بیش از 75 درصد آن گاز دی اکسید کربن است که مستقیما از احتراق سوخت‌های فسیلی حاصل می شود.
 
نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران ادامه داد:همچنین مطالعات جهانی آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که روش‌های مختلف بهره‌وری و صرفه جویی انرژی تا 55درصد در کاهش گازهای گلخانه‌ای نقش دارند. در بسیاری از کشورها بهره‌وری و صرفه‌جویی انرژی به عنوان ارزان ترین، در دسترس‌ترین و ایمن‌ترین منبع انرژی شناخته می‌شود.
 
شهرکی با بیان اینکه بسیاری از کشورها به خوبی برنامه‌های بهره وری انرژی را اجرا کرده‌اند،اظهار کرد: این خود مبین اجرایی بودن و قابل دستیابی بودن آن است. به عنوان مثال، ژاپن در 16 سال گذشته با بهره وری 20درصد واردات نفت و 23 درصد واردات گاز را کاهش داده است. فقط با اجرای بهره وری انرژی در دو کشور انگلستان و آلمان در همین دوره 16 ساله، تقاضای اتحادیه اروپا به گاز طبیعی تا 30درصد کاهش یافته است.
وی افزود:علاوه بر این، پیشرفت‌های فناوری موجب شتاب گرفتن توسعه و تجاری شدن انرژی‌های تجدید پذیر هم شده است. به طور مثال قیمت انرژی خورشیدی فتو ولتاییک در سال 2016 نسبت به 2010، 70 درصد کاهش یافته است. این عدد برای انرژی بادی 30درصد است.

نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران با بیان اینکه عرضه کل انرژی اولیه ایران طی آمار 1394، برابر با 2523.5 میلیون بشکه معادل نفت خام است،تصریح کرد: از طرفی مصرف انرژی نهایی کشور همین سال معادل 1318.4 میلیون بشکه معادل نفت خام بوده است.

در مقایسه با سال 1385، انرژی اولیه و نهایی کشور به ترتیب 89 درصد و 33درصد رشد داشته است. اگر میزان انرژی اولیه را در سال 93را مد نظر قرار دهیم با میزان 1799 میلیون بشکه معادل نفت خام، در سال 94 جهش قابل توجهی در تولید و عرضه انرژی اولیه رخ داده است.

شهرکی ادامه داد:در سال 93، مصرف انرژی 43.6 میلیون بشکه معادل نفت خام در پالایشگاه‌های نفت و 54.4 میلیون بشکه معادل نفت خام در پتروشیمی‌ها بوده است که مجموعا 28 درصد از مصرف انرژی در بخش صنعت را به خود اختصاص می‌دهد.

با توجه به این حجم مصرف، نیاز است تا نگاه فراگیری به بهره وری انرژی و مدیریت مصرف انرژی در این بخش‌های صنعتی داشته باشیم.

مطالعات مدیریت و ممیزی انرژی در این دو صنعت حاکی از آنست که حداقل به میزان معادل 6.5 و 6 میلیون بشکه نفت خام به ترتیب در صنایع پالایشگاه نفت و پتروشیمی پتانسیل صرفه جویی سالانه وجود دارد.

این میزان با اتخاذ و اجرای سیاست‌های مناسب، داشتن نگاه سیستماتیک در مدیریت انرژی، استفاده از فناوری‌های نوین و بکار گیری دیگر مولفه‌های موثر در بهره‌وری انرژی قابل دستیابی است.

وی افزود: پژوهش‌های جهانی نشان می‌دهد رویکرد نظام‌مند  برای مدیریت انرژی، اولین و پایاترین گام برای افزایش بهره‌وری انرژی است که در آن همه مولفه‌ها و عوامل موثر در بهره‌وری انرژی مدنظر قرار می‌گیرد.

بنابراین یکی از بخش‌های مهم برنامه بهره‌وری انرژی یونیدو آموزش و ظرفیت‌سازی در زمینه سیستم مدیریت انرژی و استفاده از روش‌های متنوع آموزشی و فرهنگی در حوزه انرژی بوده است.

نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران با بیان اینکه پروژه بهره‌وری انرژی در صنایع کلیدی ایران با حمایت صندوق جهانی محیط‌ زیست (جف) از سال ۲۰۱۲ به راه افتاده است،اظهار کرد: توسط سازمان یونیدو به عنوان هماور اجرایی جف در ایران و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ایران به عنوان همکار دولتی پروژه، در حال اجرا در ۵ صنعت انرژی بر شامل سیمان، آجر، پالایشگاه، آهن و فولاد و پتروشیمی است.
 
شهرکی ادامه داد:این پروژه در پنج بخش مختلف، فعالیت هایی همچون سیاستگذاری در حوزه بهره‌وری انرژی، به اشتراک‌گذاری دستاورودهای پروژه با صنایع، آموزش و فرهنگ سازی در حوزه بهره وری انرژی، حمایت مستقیم از صنایع در تعریف پروژه‌های پایلوت و نمونه و در نهایت معرفی یک مکانیزم مالی موثر در جذب سرمایه‌ها در اجرای پروژه‌های بهره وری و صرفه‌جویی انرژی است.
 
وی افزود: طبق تجربیاتی که تا کنون در برنامه آموزش عملی سیستم مدیریت انرژی حاصل شده است، تنها در این بخش از پروژه ، صرفه‌جویی سالانه معادل ۱.۳ میلیون گیگاژول حاصل شده است که این میزان بر پایه قیمت‌های داخلی انرژی معادل ۳ میلیون و ۱۷۰ هزار دلار آمریکاست.

با توجه به اینکه کل هزینه صرف شده در این بخش از پروژه، 800 هزار دلار آمریکا بوده، بازگشت مالی پروژه کمتر از سه ماه محاسبه میشود. این میزان صرفه‌جویی معادل ۳۶۵ هزار بشکه نفت خام یا  ۵۶ هزار تن ذغال‌سنگ است و در بیانی دیگر یک ماه و نیم مصرف برق کل سیستم حمل‌ونقل ریلی کشوری مثل سوئد را پوشش می‌دهد.

نماینده سازمان توسعه صنایع ملل متحد (یونیدو) در ایران ادامه داد:یونیدو آماده است پروژه‌های مشابه پروژه بهره‌وری انرژی اجرا شده در 5 صنعت را با کمک دولت ایران در تمامی صنایع کشور اجرا کند و به عنوان نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد و یک ایرانی مطمئنم با کمک یکدیگر و با تکیه بر نگرش حکمرانی به حوزه انرژی به زودی در آموزش بهینه سازی مصرف انرژی و انرژی‌های تجدید پذیر حرف مهمی در منطقه خواهیم زد.

سازمان یونیدو با همکاری شرکت بهینه سازی مصرف سوخت امسال برای اولین بار جایزه ملی انرژی برای صنایع نفتی و گازی را راه اندازی کرده است که به زودی اطلاعات چگونگی شرکت در ارزیابی‌ها به صورت گسترده منتشر می‌شود.