جنگلانه، جوانه امید و مشارکت در مقابله با بیابانزایی

به گزارش ایران اکونومیست طرح جنگلانه شاخ و برگ های آگاهی و مشارکت در حفاظت سرمایه های زیستی است که با همکاری سازمان های غیردولتی و با هدف توسعه عرصه های جنگلی و مرتعی، شناخت و حمایت گونه های گیاهی در معرض خطر(بومی)، آشنایی با روش های کاشت و داشت، بیان اهمیت سرمایه های مردمی و جوامع محلی در احیا، نگهداری و حفاظت از تنوع زیستی و ترویج استفاده از گونه های بومی کم آب بر و سازگار با اقلیم ایران و حرکت به سمت معیشت مکمل با فعالیت های طبیعت محور اجرا می شود.

از سه سال قبل تاکنون بیش از 20 هزار نفر در قالب 400 سازمان مردم نهاد از جای جای ایران به این پویش پیوسته اند و بیش از 2 هزار هکتار از رویشگاه های جنگلی و مرتعی توسط مشارکت جویان طرح با کاشت بذرهای بومی مناسب با اقلیم کشور کپه کاری (کشت بذر) شده است.
افزایش پوشش جنگلی، تصفیه هوا، پایداری اقلیم، جلوگیری از فرسایش خاک، تقویت سفره های زیرزمینی و صیانت از جنگل به عنوان میراث ملی، مشارکت جوامع محلی و حساس سازی جامعه نسبت به ارزش جنگل ها پیامی است که در پویش جنگلانه دنبال می شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی گفت: یاری طبیعت نیازمند گفتمان هدفمند است که این مهم با جنگلانه کلید خورده و در استان مرکزی تاکنون درقالب این طرح، 114 هکتار از اراضی ملی منطقه کلاله شهرستان اراک، چشمه سار صادق علی شازند و عرصه های دلیجان و ساوه درختکاری شده است.

یوسف یوسفی افزود: 35 هکتار این عرصه های طبیعی نیز امسال با حضور خودجوش سازمان های مردم نهاد و اقشار مختلف مردم درمنطقه چشمه سار صادق علی و مزرعه پارک فدک شهرستان شازند و پارک کلاله شهرستان اراک کاشته شده است.

وی ادامه داد: طرح جنگلانه با هدف فرهنگ سازی و استفاده از ظرفیت مردمی و سمن ها در امر توسعه فضای سبز، نهالکاری و حفاظت از منابع طبیعی هر سال در کشور با همکاری سازمان های مردم نهاد، اقشار مختلف مردم، منابع طبیعی، محیط زیست اجرا می شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی خاطرنشان کرد: در این طرح گونه های مقاوم به کم آبی و سازگار با اقلیم استان از جمله بذر گیاه بادامچه، باریجه، بادام و انواع بذرهای مرتعی توسط سازمان های مردم نهاد و اقشار مختلف مردم برای مقابله با بیابانزایی در مناطق مختلف استان و کشور بذر کاشته می شود.
یوسفی گفت: افزایش سرانه سبز در استان و کشور، جلوگیری از فرسایش خاک، گرد و غبار در منطقه، کاهش آلودگی، افزایش عرصه های جنگلی، احیای مراتع و درآمدزایی برای مرتعداران استان از مزایای این طرح است.

وی افزود: استفاده از مشارکت مردمی در اجرای این طرح، حفاظت و احیای منابع طبیعی، تشریح اهمیت منابع طبیعی برای تشکل های غیردولتی، آموزش نحوه صحیح کاشت درختان و بذرها، ترویج فرهنگ منابع طبیعی، رسانه ای شدن اقدام های احیایی منابع طبیعی، درختکاری اقتصادی بدون آبیاری نیز از موضوعاتی است که با جنگلانه قوت گرفته و درحال نهادینه شدن است.
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری استان مرکزی با بیان اینکه بذرکاری یکی از روش های ارزان برای احیای مراتع است، اظهار کرد: با انتخاب بذر گیاهان بومی منطقه به تقویت پوشش گیاهی مرتع کمک می کند.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: پویش جنگلانه یکی از طرح های خودجوش و مردمی است که در حیات حدود چهار ساله اش حرف های زیادی برای پرورش گیاهان سازگار با اقلیم هر منطقه از کشور داشته و می توان گفت که نام جنگلانه با آشتی و دوستی مردم با طبیعت گره خورده است.

رضا میرزایی افزود: در این طرح برای جلوگیری از بیابانزایی بذرهای بومی و متناسب با آب و هوای هر استان، زاویه تابش نور خورشید و شیب منطقه در اختیار مردم و سازمان های مردم نهاد قرار داده می شود و این بذرها توسط مردم و سازمان های مردم نهاد به صورت خودجوش و داوطلبانه کاشته، آبیاری و نگهداری می شود.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: در این راستا بذرهای سازگار با شرایط آب و هوایی استان مرکزی نیز در نقاط مختلف استان از جمله منطقه چپقلی، پارک کلاله و پارک صادق علی شازند توزیع و کاشته شده است.

میرزایی خاطر نشان کرد: این طرح با هدف احیا و ترمیم رویشگاه های جنگلی و مرتعی با همکاری تشکل های مردم نهاد انجمن همیاران طبیعت وبرخی از دوستداران طبیعت انجام شده و با تداوم این پویش بستری مهیا می شود که هر شهروند به یک حامی طبیعی و مرتعی تبدیل شود.
وی گفت: شناخت و حمایت گونه های گیاهی و بومی، آشنایی با روش کاشت آن ها، تقویت نقش مردم و جوامع محلی در احیا و کمک به تقویت و ترمیم پوشش خاک دراجرای توسعه پایدار فعالیت های طبیعت محور از دیگر اهداف این طرح است.

دبیر استانی طرح ملی جنگلانه و مدیر عامل موسسه محافظان طبیعت استان مرکزی نیز در این
خصوص گفت: پویش مردمی جنگلانه نخستین بار در ایران توسط سازمان های مردم نهاد شهرستان شیراز آغاز شد و با همراهی سمن های کشور توانسته در تمامی استان ها ریشه بدواند.
محمد بختیاری افزود: کاشت پرورش، نگهداری، گسترش و احیای مناطق جنگلی و گیاهی کشور با مشارکت مردم و سازمان های مردم نهاد از جمله اهداف اجرای این طرح است.

وی ادامه داد: جنگلانه پارسال با حضور 400 سازمان مردم نهاد و 20 هزار نفر در کشور توانست به عنوان پویشی موفق در عرصه زیستی و مرتعی مطرح شود.
دبیر استانی طرح ملی جنگلانه استان مرکزی افزود: جنگلانه در این استان کارنامه سه ساله دارد و تاکنون در شهرستان های خمین، ساوه، دلیجان، محلات و دلیجان اقداماتی در این راستا محقق شده است.

بختیاری گفت: امسال نیز طرح جنگلانه با حضور بیش از 200 نفر از اقشار مختلف مردم، سازمان های مردم نهاد و مظفر افشاری پدر بلوط کشور در منطقه کلاله و چشمه سار صادق علی شهرستان شازند برگزار و بذر گیاهان بنه و بلوط در این منطقه کشت شد.

وی ادامه داد: 10 سمن در استان مرکزی به صورت خود جوش و بدون استفاده از اعتبارات دولتی در اجرای طرح جنگلانه در استان مرکزی مشارکت دارند.
دبیر استانی طرح ملی جنگلانه استان مرکزی، برقراری تعادل میان چرای دام و مرتع را از دیگر اهداف طرح جنگلانه دانست و گفت: این مهم با مشارکت و آموزش مردم توسط سازمان های مردم نهاد، جلب همراهی جوامع محلی و سازمان های دولتی دنبال می شود.

بختیاری افزود: احیا و بازسازی جنگل ها و مراتع آسیب دیده، فرهنگ سازی حفاظت و صیانت از منابع طبیعی، جلوگیری از فرسایش خاک و هدر رفت آب جان کلام پویش مردمی جنگلانه است.
جنگلانه طرحی زیست‌محیطی غیر دولتی است که از سال 1393 برای احیای رویشگاه‌های جنگلی آسیب‌دیده ایران توسط گروهی از سازمان‌های مردم ‌نهاد زیست‌محیطی در 14 استان کشور در مساحت بیش از 161 هکتار آغاز شد.

در این طرح، به طور عمده از روش کپه‌کاری برای کاشتن بذر درختان بومی استفاده شده‌ است و دومین دوره آن از سال 94 اجرایی شد که دامنه گسترش طرح را به وسعت ایران بسط داد.
15 هزار و 127 هکتار درخت و جنگل طبیعی با گونه های سازگار مناطق ایران تورانی، یکهزار هکتار ذخیره گاه جنگلی بلوط ،سماق و بادامچه و 2 هزار و 500 هکتار نیز پارک جنگلی در استان مرکزی وجود دارد.

در مجموع 18 هزار هکتار جنگل و عرصه های دارای درخت در استان مرکزی وجود دارد که با توجه به صنعتی بودن برای این استان سرانه جنگلی محدودی است.
بنا به اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی، با اجرای برنامه های احیا، توسعه ای و مطالعاتی پیش بینی می شود وسعت عرصه های جنگلی در این استان در سال های آتی به 124 هکتار افزایش یابد و اجرای طرح زراعت چوب و کاشت گونه هایی موثر و مفید نظیر صنوبر در روستاها، کاشت درختان سنجد و صنوبر در مسیرهای پر تردد، رودخانه ها، تفرجگاه ها و راه ها از

جمله برنامه های پیش بینی شده برای توسعه فضای سبز و سرانه جنگل در استان است.
استان مرکزی با 29 هزار و 530 کیلومتر مربع وسعت، حدود یک و 82 صدم درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده که 70 درصد آن را عرصه های منابع طبیعی تشکیل می دهند.