گنج پنهان در بناهای متروکه تاریخی کرمانشاه

به گزارش ایران اکونومیست، شهر تاریخی کرمانشاه دارای آثار و بناهای تاریخی متعددی است که هرکدام با معماری متنوع و بی نظیر گویای برهه ای از نانوشته های تاریخی است و هنوز هم پژواک دوران پرفراز و نشیب تاریخ ایران زمین در این اماکن به گوش می رسد.

با وجود این اصالت تاریخی، بسیاری از بناهای ارزشمند باستانی به علت بی توجهی و شاید هم ناآگاهی مالکان خصوصی، متروکه شده و هرکدام در گوشه ای از این شهر به حال خود رها شده اند و با گذر زمان در سراشیبی فرسودگی قرار گرفته اند.

این در حالی است که با اندکی توجه و بازسازی، این خانه ها رنگ و رویی دیگر به خود می گیرند و علاوه بر منفعت اقتصادی برای مالکان، می توانند حیاتی دوباره یابند و در عصر مدرنیته حس نوستالژی (خاطره انگیز) را در اذهان عمومی زنده کنند.
خانه های صارم الدوله، معتضدالدوله، فیض مهدوی، سیدین، سوری، معین الکتاب، خواجه باروخ و رنده کش از مهمترین بناهای تاریخی کرمانشاه هستند که در بافت قدیمی این شهر قرار دارند.
 
**هویت را به این بناها باز گردانیم
یک استاد دانشگاه و باستان شناس اظهار داشت: کرمانشاه دارای خانه های تاریخی ارزشمندی است که در بخش کارکرد فرهنگی می توانند هر مخاطب و فرهنگ دوستی را به خود جلب کنند و مخاطب را به عمق تاریخ ببرند.

احسان احمدی نصر ادامه داد: امید می رود سازمان میراث فرهنگی نگاهی متفاوت را پیش گیرد تا این بناها بتوانند به کارکرد اصلی خود بر گردند.
وی به وجود آثار و خانه های متعدد تاریخی در منطقه مدرس کرمانشاه که در گذشته از آن به عنوان سپه یاد می شد، اشاره کرد و افزود: بناهای ارزشمند بسیاری به صورت متروکه در خیابان مدرس رها شده و امروز ما نمی توانیم از این خیابان به عنوان منطقه ای با هویت فرهنگی، تاریخی و جاذبه گردشگری یاد کنیم.

احمدی نصر ادامه داد: هرکدام از این آثار باارزش باستانی در شهر کرمانشاه می توانند به جاذبه های گردشگری تبدیل شوند و در راستای ارتقا سطح معیشت مردم عمل کنند و جای کار در این بخش بسیار است.
این باستان شناس افزود: به عنوان مثال خانه رنده کش در سال های گذشته به عنوان مرکز آموزش سوره کاربرد داشت و اکنون مدتی است که بدون برنامه و استفاده مفید باقی مانده است.
وی از حمام حاج شهبازخان به عنوان یکی دیگر از بناهای تاریخی و متمایز یاد کرد و اظهار داشت: می توان از این اثر به اشکال متعدد استفاده برد و حتی به عنوان یک حمام سنتی آن را بازآفرینی کرد و بهره برد.
این استاد دانشگاه یادآور شد، بازسازی علاوه برحفظ بنا می تواند در بخش جذب گردشگر موثر شود و باید با جدیت این اهداف دنبال شود چرا که در کارکرد توسعه استان نیز اثرگذار است.
 
**بناهای بی جاذبه خیابان مدرس
یک عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه هم از بی هویتی بناها و ساختمان ها در خیابان تاریخی مدرس انتقاد کرد و گفت: ساخت مجتمع ها و پاساژهای تجاری در این منطقه تاریخی موجب تخریب هویت باستانی آن می شود.
بیژن کلهرنیا افزود: در گام نخست حفظ بناهای ارزشمند تاریخی در این منطقه اهمیت دارد و اگر بخواهیم مجتمع جدیدی در این منطقه ایجاد کنیم نوع معماری آن باید متناسب با اصالت این خیابان باشد.

این صاحبنظر معماری افزود: باید برنامه ای تدوین کرد تا خیابان مدرس بتواند با ایجاد فضاهای اجتماعی و فرهنگی به وسیله ای برای توسعه شهری تبدیل شود.
در ادامه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه خانه های باستانی به 2 بخش تقسیم می شوند، افزود: مالکیت بخشی از این بناها در اختیار ما قرار دارد که از طریق سازمان میراث فرهنگی و صندوق احیا در دست مرمت قرار می گیرند و به بهره برداری می رسند، ناگفته نماند سیاست سازمان میراث فرهنگی بر احیا و مرمت بناهای تاریخی ارزشمند با همکاری بخش خصوصی است.

جلیل بالایی ادامه داد: بخشی دیگر از خانه های تاریخی، مالک خصوصی دارند که باز هم سازمان میراث فرهنگی مسئولیت حفاظت از این بناهای ارزشمند را برعهده دارد و در مجموع اینکه مرمت و بازسازی خانه های تاریخی ارزشمند و یا آثار ملی که در اختیار مالکان است جز سیاست های کاری سازمان میزاث فرهنگی است مشروط به اینکه بنا یا به ثبت ملی رسیده و یا ارزشمند باشد.
 
**اعتبار پنج میلیارد و 300 میلیون تومانی برای مرمت راسته بازار کرمانشاه
بالایی ابراز کرد: آنچه که در دستور کار قرار دارد این است که در بافت تاریخی شهر کرمانشاه مطالعات جدیدی برای مرمت انجام شده و طرح جدیدی برای بازسازی و حفاظت آن در نظر گرفته شده است.
به گفته وی، امسال از محل اعتبارات استانی و متوازن 180، به میزان پنج میلیارد و 300 میلیون تومان اعتبار برای مرمت راسته بازار کرمانشاه کنار گذاشته شده ولی برای مشارکت ساختمان های بخش خصوصی هنوز اعتباری ابلاغ نشده است.
از سوی دیگر با مشارکت مردم مرمت بناهای راسته بازارهای کرمانشاه از جمله بنکداران و راسته آهنگران آغاز شده است.
 
**کرمانشاهیان مزه اقتصادی بناهای تاریخی را نچشیده اند
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه ادامه داد: تا هنگامی که توجه سرمایه گذاران به سمت برج و آپارتمان سازی جلب است کمتر به کاربری و نحوه استفاده صحیح از بناهای تاریخی ارزشمند توجه می شود.

بالایی تصریح کرد: تجربیاتی در زمینه منفعت خانه های تاریخی در زمینه آثاری همچون مسجد حاج شهبازخان و خانه رنده کش دیده شده که باید این فرهنگ ترویج یابد.
این مسئول ادامه داد: مردم مزه منفعت اقتصادی خانه های تاریخی را نچشیده اند و اگر بدانند این خانه ها از لحاظ اقتصادی و معنوی چگونه می توانند به فرصت های مناسبی برای درآمد تبدیل شوند بی شک با ما همکاری می کنند.

به گفته وی، رسالت ما این است که 2 یا سه خانه تاریخی ارزشمندی که در اختیار ما قرار دارد را به فرصت های مناسب اقتصادی تبدیل کنیم به این امید که الگویی برای ترغیب سایر مالکان بناهای تاریخی شود تا در این بخش سرمایه گذاری کنند.
به گفته بالایی، چنانچه تعدادی از کاروانسراهای اطراف بازار برای استفاده اقتصادی متقاضی دارند و طرح هایی در این زمینه به دست ما رسیده است.

این مسئول یادآور شد، باید با آموزش و مشارکت بخش خصوصی و همکاری مالکان بتوانیم این معنا را ترویج دهیم که بافت قدیمی و خانه های ارزشمند یک فرصت طلایی برای ایجاد اشتغال است که می توان از طریق آن شغل ایجاد کرد.
چنین فرصتی، بخشی از هویت تاریخی شهر ما است که موجب حفظ اصالت فرهنگی شده و از سوی دیگر می تواند برای هنر و تاریخ دوستان جاذبه گردشگری ایجاد کند.

استان کرمانشاه با 2 میلیون نفر جمعیت و بیش از 24 هزار کیلومتر مربع وسعت دارای بیش از چهار هزار اثر تاریخی شناسایی شده است که تاکنون بیش از 2 هزار و 200 اثر آن ثبت ملی شده است.
مجموعه آثار تاریخی بیستون تنها اثر باستانی استان کرمانشاه است که به ثبت جهانی رسیده است.