تأملی بر آینده تولید نفت/موازنه هوشمندانهِ قدرت، راهکار عبور از بحران هایِ نفتیِ خاورمیانهبه گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، قیمت نفت، نقش بسیار نافذ و تعیین کننده‌ای را در اقتصاد کشورهای وابسته به نفت ایفاء می کند.
در این میان، بسیاری از کشورهای تولیدکننده بزرگِ نفت، امیدوار هستند قیمت نفت به حداکثر ممکن افزایش یابد، زیرا افزایش نرخ نفت می تواند آورده ارزی هر چه بیشتری را برای تولیدکنندگان در پی داشته باشد.
کاهش قیمت نفت، می تواند اقتصاد کشورهای وابسته به نفت را تحت تاثیر قرار دهد و مصداق بارز این ادعا در دو سه سال گذشته و در اوج تحولات قیمت نفت در اقتصاد بسیاری از کشورهای بزرگ صادر کننده نفت ، بروز پیدا کرد.
البته مقاومت اقتصادی ایران در آن دوران از نمونه نکات و نقاط مثبت سیاست های اقتصادی ایران در آن مقطع محسوب شده که البته دلیل اصلی آن مقاومت در برابر تکانه های نفتی نیز به کاهش وابستگی اقتصاد و بودجه کشور به نفت معطوف می شد.
به هر ترتیب، فارغ از مبحث لزوم کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت که پیش از این در قالب گزارش های متعددی به آن پرداخته شده و چندی پیش نیز از سوی رهبر معظم انقلاب در مراسم دانش آموختگان دانشکده افسری ذیل مبحث امنیت اقتصادی، از سوی معظم له به آن اشاره شد، رصد و پیش بینی دقیق و صحیح از آینده قیمت نفت نیز از موضوعاتی است که با حصول آن می توان به توفیقات بسیاری در تحولات نفتی خاورمیانه نائل شد.
رفتار عراق در ارتباط با میزان تولید نفت چگونه خواهد بود؟به اعتقاد برخی کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی، جلسه اوپک با اعضای غیراوپکی در ارتباط با کاهش میزان تولید و به تبع آن افزایش قیمت نفت در افزایش قیمت نفت به حدود 60 دلار ثمربخش بوده و در ظاهر تفاهم های منعقد شده در این خصوص از پایبندی نسبتا مطلوبی نیز برخوردار بوده است.
معصومه شمسیان،کارشناس اقتصاد سیاسی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به نقش تعیین کننده پایبندی کشورهای شاخص و برجسته تولیدکننده نفت در میزان قیمت تعیین شده برای نفت خاورمیانه اظهار کرد: برخی معتقدند، در میان کشورهای تولیدکننده، عراق در موقعیت خاصی قرار دارد و نباید و نمی توان بر پایبندی مستمر عراق بر قول و قرارهایی که در اوپک منعقد می شود، بصورت دراز مدت،امیدواری چندانی داشت.
وی افزود: تجربه جنگ چندین ساله عراق و تاخت و تاز جریانات تروریستی داعش در این کشور،کاهش محسوس تولید نفت در این کشور در سنوات گذشته و برخی از مسائل سیاسی تاثیرگذار در فراز و فرودهای تولید نفت در این خطه، از مواردی است که به زعم کارشناسان میل به افزایش تولید نفت از سوی عراقی ها را تشدید کرده است.
شمسیان گفت: البته طرح این موضوع به معنای خود سری افسار گسیخته عراق در تولید نفت نیست اما اینکه لزوما عراق به رقم مشخصی برای تولید نفت پایبند باشد، از موضوعاتی است که در شرایط کنونی باید به دیده تردید و تامل به آن نگریسته شود.
وی افزود: به تعبیر دیگر فروش پنهانی و مخفیانه نفت، امری است که پیش از این نیز به کرات بروز داشته است و این امر بخصوص در شرایطی که قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند،نقش پررنگ تری پیدا می‌کند زیرا در شرایطی که درآمدهای نفتی کاهش می یابد، برخی از کشورهای تولید کننده تلاش می‌کنند بخشی از نیاز ارزی خود را از طریق فروش پنهانی نفت تامین کنند.
لزوم افزایش سرمایه گذاری خارجی در پروژه های نفتی
در این میان، برخی از کارشناسان بر این عقیده اند، در عرصه جذب سرمایه گذاری خارجی، در مقایسه با دیگر کشورها همچون قطر و عراق، باید قوی تر و پویا تر از گذشته اقدام کنیم.
براساس گزارش های منتشر شده؛ در حوزه ای همچون پارس جنوبی، برای مدت های طولانی از قطر عقب افتاده ایم و در همسایگی ایران،کشوری همچون عراق در غرب کارون بخش عمده ای از قراردادها را باآمریکایی ها منعقد کرده‌اند و این اواخر نیز چینی ها در نزدیکی مرزهای ایران با عراقی ها به توافقاتی رسیده اند.
حسن تقوی،کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به لزوم تلاش هر چه بیشتر ایران برای جذب سرمایه گذاری های خارجی در حوزه های نفتیِ مشترک ایران اظهار کرد: در منابع و حوزه های این‌چنینی، غفلت از سرمایه گذاری ها، مطلوب به نظر نمی رسد و باید در جذب سرمایه گذاری خارجی، تلاش افزون تری مد نظر قرار گیرد.
وی افزود: البته این به معنای منفعل عمل کردن ایران در این خصوص نبوده، آنچنان که طرح این موضوع نافی ضرورت تلاش و پویایی هر چه بیشتر ایران در جذب سرمایه گذاری های خارجی نبوده و نیست.
کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: در هر دو عرصه، نفوذ هر چه بیشتر ایران در اوپک و جذب سرمایه گذاری خارجی، رایزنی های سیاسی، نقشی موثر و تعیین کننده ای را ایفاء می‌کند و به واقع عرصه مذکور از حوزه هایی به شمار می رود که پیوند اقتصاد و سیاست در آن بسیار مهم و تعیین کننده است و اساسا امکان گریز از آن وجود ندارد.
وی افزود: موازنه هوشمندانه قدرت،گسترش ارتباطات و اتخاذ تدابیر موثر هوشمندانه به نحوی که ایران در منطقه به عنوان عنصری که هم تهدید می‌کند و هم تهدید می شود، نقش و سهم بسیار ویژه ای در توفیقات سیاسی و اقتصادی ایفاء می‌کند و این امر منوط به لحاظ کردن بالانس و موازنه لازم و منطقی به اقتضای شرایط حاکم بر خاورمیانه و نظام بین المللی است.
کارشناس مسائل اقتصادی در خاتمه یادآور شد: نباید از این نکته غافل شد که حلقه نهایی پس از فروش نفت، به نحوه هزینه کرد آن معطوف می شود و به طور قطع در صورت هدایت درآمدهای نفتی به سمت و سوی پروژه های مولد، تولیدی، صنعتی و اشتغالزا می توان از این موهبت در مسیر شکوفایی اقتصادی کشور به نحو شایسته ای بهرمند شد، در غیر این صورت فروش نفت برای تامین هزینه های جاری، نکته‌ای حائز اهمیت است که باید با دقت نظر تمام مورد توجه قرار گیرد. در غیر اینصورت فروش نفت نه تنها سازنده نخواهد بود، بلکه خطای استراتژیکی است که نه تنها نسل فعلی، بلکه آیندگان را نیز متضرر خواهد کرد.
