معمولا سال که به ماه‌های پایانی‌اش می‌رسد، چشم استان‌ها هم به بودجه‌ای است که قرار است از سوی دولت به دست مجلسیان برسد و سهم و تکلیف هر استان را برای میزان و چگونگی هزینه کردشان روشن کند. درحقیقت درآمد استان‌ها، بویژه استان‌های محروم و کم‌توسعه که درآمدزایی خاصی ندارند، از قِبَل اعتباری است که در بودجه سالانه کشور برایشان رقم می‌خورد. این کم و زیادی بودجه سالانه است که نشان می‌دهد سال بعد چه سرنوشتی در انتظار استان‌هاست؛ توسعه و پیشرفت یا درجا زدن و بازایستادن از حرکت. بودجه پیشنهادی امسال کشور هم وقتی چون سال‌های گذشته در مجلس رونمایی شد، برخی استان‌ها را خوشحال و بعضی را غمگین و دلخور کرد. آنها که در صدر جدول بودجه سال 97 نشسته و بیشترین سهم از بودجه نصیبشان شده، خوشحال و راضی‌اند و آنها که جایشان ته جدول است و البته تعدادشان هم کم نیست، طبیعتا ناراضی و ناخرسند و در تلاش بلکه بتوانند کمی ارقام بودجه را جابه‌جا و سهم بیشتری دریافت کنند.
محروم‌ها در ته جدول
نگاهی به جدول بودجه 97 نشان می‌دهد اتفاقا برخی استان‌های ته‌جدولی، همان استان‌هایی هستند که در زمره استان‌های محروم و کم‌برخوردار و کم‌توسعه جای گرفته و شاید بیش از هر استان دیگری نیازمند کمک‌های مالی و اعتباری دولت هستند؛ استان‌هایی مثل خراسان شمالی و جنوبی. البته یزد، ایلام، قم، زنجان، خراسان‌های شمالی و جنوبی، سمنان و قزوین، هشت استان ته‌جدول هستند که میزان سهمشان از بودجه سال 97 تقریبا به یک اندازه است. در این میان خراسان‌های محروم و کم‌توسعه شمالی و جنوبی و سمنان و قزوین، چهار استان انتهای جدول هستند که نمایندگان آنها در مجلس هم رضایت چندانی از این وضع ندارند.
آن‌طور که هادی قوامی، عضو کمیسیون بودجه مجلس دهم به جام‌جم می‌گوید، مبنای بودجه‌ای که به هر استان تخصیص می‌یابد، شاخص‌هایی چون جمعیت، مساحت و همچنین شاخص‌های اجتماعی، فرهنگی و درآمد سرانه آن استان است؛ براین اساس هرکه بامش بیش، برفش بیشتر و هرکه برفش بیش، اعتبار اختصاص‌داده برای برف‌روبی‌اش بیشتر!
قوامی اما نماینده مردم شهرستان اسفراین خراسان شمالی در مجلس هم هست؛ یعنی همان استانی که هم ته‌جدول بودجه است و هم محروم و کم‌توسعه.
گلایه خراسان شمالی
قوامی می‌گوید، اما درخصوص خراسان شمالی حتی همین شاخص‌ها هم رعایت نشده، زیرا این استان 5/1 درصد جمعیت و وسعت کشور را به خود اختصاص داده و براساس همین جمعیت و وسعت باید 6600 میلیارد تومان از بودجه کشور را هم دریافت می‌کرد، درحالی که آنچه اختصاص یافته، 2000 میلیارد تومان است که حدود یک‌سوم مبلغ مذکور است.
نماینده مردم اسفراین یادآور می‌شود، براساس شاخص‌های جمعیت و مساحت، خراسان شمالی باید در بودجه‌گیری در رده‌های 15 و 16 جدول قرار می‌گرفت، حال آن‌که انتهای جدول است و باتوجه به این‌که این استان جزو استان‌های محروم کشور است و به لحاظ تولید ناخالص کشور هم رتبه سی‌ام را دارد، با بودجه درنظر گرفته‌شده برای سال آینده استان نمی‌توان چندان امیدی به رشد و توسعه آن و بهبود زندگی و معیشت مردمش داشت.
سهم ناامیدکننده خراسان جنوبی
خراسان جنوبی هم یکی از استان‌های محروم کشور است که درآمدزا نیست و تقریبا سهمی در تولید ناخالص ملی ندارد. تنها منبع عمده درآمدزایی این استان تا همین چند سال پیش کشاورزی بود که آن هم طی خشکسالی‌های شدید یکی دو دهه اخیر رو به کاهش و نابودی گذاشته است. با این حال سهم این استان هم از بودجه سال 97 ناچیز و ناامیدکننده است؛ آنقدر که سیدمحمدباقر عبادی‌راهی، نماینده بیرجند به جام‌جم می‌گوید: رساندن خبر این بودجه به گوش مردم سختی‌کشیده استان و اعلام بی‌توجهی دولت به آنان راحت نیست و امیدواریم بتوانیم میزان آن را در مجلس افزایش دهیم، مثل سال گذشته که توانستیم حداقل در مجلس سهم بودجه استان‌مان را افزایش دهیم.
عبادی مطمئن است با این میزان بودجه نمی‌توان هیچ کار عمرانی در استان انجام داد و خراسان جنوبی باز هم درجا خواهد زد و راهی برای رستن آن از بند محرومیت وجود نخواهد داشت.
این نماینده گلایه می‌کند که درخواست‌های مکررشان برای دیدار با رئیس‌جمهور (در دولت فعلی و قبلی و مجلس فعلی و قبلی) برای توضیح ابعاد گسترده عقب‌ماندگی استان هم بی‌نتیجه بوده، چراکه اگر رئیس دولت از نابودی کشاورزی استان و شرایط 480 روستا که حتی آبی برای خوردن ندارند و با یارانه زندگی می‌کنند مطلع بود، در اختصاص بودجه به این استان محروم سخاوت بیشتری به خرج می‌داد.
عبادی درعین حال به این نکته هم اشاره می‌کند که خراسان جنوبی با جمعیت 750 هزار نفری‌اش باید با استان‌های مشابه خود مقایسه شده و انتظاری نیست که بودجه‌ای چون استان‌های پرجمعیت تهران و اصفهان و... داشته باشد، با وجود این ته‌جدول بودجه بودن هم حق آن نیست و تخصیص فقط پنج میلیارد تومان برای راه‌آهن بیرجند (که 2000 میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد) کاملا غیرمنصفانه است.
قزوین یکی مانده به آخر
قزوین هم با بیش از یک میلیون و 200هزار نفر جمعیت، در آخرین رتبه‌های جدول بودجه سال 97 و یکی مانده به آخر است. این شرایط به گفته سیده‌حمیده زرآبادی، نماینده مردم قزوین راضی‌کننده نیست و حتما برای تغییرش به اتفاق سایر نمایندگان استان رایزنی خواهد کرد.
زرآبادی به ما می‌گوید: قزوین اگرچه یکی از قطب‌های کشاورزی و صنعتی کشور است، و نه آنقدر محروم و نه خیلی توسعه‌یافته، ولی در خیلی سرانه‌ها مثل سرانه‌های بهداشتی و آموزشی پایین‌تر از میانگین کشوری است و بودجه در نظر گرفته شده نه می‌تواند این سرانه‌ها را افزایش دهد و نه کمکی به توسعه عمرانی استان کند.
ته ته جدول
سمنان اما ته‌جدول است و نمایندگانش هم ناراضی از این وضع. آنها اما می‌دانند که بودجه آنها براساس شاخص جمعیت و وسعت استان شان تعیین شده، اما می‌گویند استان‌شان آنقدر هم توسعه‌یافته نیست که کمترین بودجه به آن اختصاص یابد.
احمد همتی، نماینده سمنان بودجه تخصیصی به استانش را ناعادلانه دانسته و معتقد است با این میزان بودجه مسیر رشد و توسعه استان سمنان مسدود خواهد شد.
به گفته وی، ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی چون نزدیکی به پایتخت، صنایع متعدد مادر، معادن و ظرفیت‌های طبیعی و گردشگری و... شرایط توسعه مناسبی را برای سمنان فراهم کرده، درحالی که بودجه‌های در نظر گرفته شده برای شکوفایی این ظرفیت‌ها کافی و مناسب نیست.
