۰۳ آبان ۱۳۹۶ - ۱۳:۰۵
میدان‌های نفتی بلوک اناران در کانون توجه نفت؛
تکلیف توسعه میدان چنگوله روشن می‌شود
با توجه به ارائه نتایج مطالعات شرکت‌های گازپرومنفت، دیاناو و شرکت ملی نفت تایلند درباره میدان چنگوله به شرکت ملی نفت ایران و جمعبندی نتایج این مطالعات در کمیته شورای مخازن این شرکت، به نظر میرسد تکلیف توسعه این میدان در آیندهای نزدیک روشن شود.
به گزارش ایران اکونومیست به نقل از شرکت ملی نفت ایران؛ نتیجه ارزیابی مشاوران مدیریت مخازن از طرح‌های مطالعاتی توسعه میدان چنگوله که از سوی سه شرکت روس، نروژی و تایلندی ارائه شده است به زودی اعلام می شود. در این میان، به دنبال تعیین تکلیف توسعه فاز بعدی میدان مشترک آذر در آیندهای نزدیک، با هدف ارزیابی قطعی مشترک بودن دیگر میدان‌های بلوک اناران (چنگوله و تیماب) با میدان آذر، حفر یک چاه تحدیدی در دستور کار قرار دارد که پیش‌بینی می‌شود حفاری آن به کنسرسیوم توسعهدهنده آذر واگذار شود.
در امتداد مرز ایران و عراق، در دماغه کوههای زاگرس و در قسمت جنوب غربی استان ایلام بین دو شهر مهران و دهلران، مجموعه ای از میدان های نفتی واقع شده که چند میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا دارد. ادامه میدان های نفتی آذر، چنگوله و تیماب در بلوک اناران، در آن سوی مرز در کشور همسایه عراق، به نام «البدره» شناخته می‌شود.
تا چند سال تصور بر این بود که از میان میدان‌های واقع در بلوک اناران تنها مخزن آذر با مخزن البدره مشترک است و مخزن چنگوله مخزنی مستقل است، از این رو، شرکت ملی نفت ایران بر آن شد که توسعه میدان چنگوله را از اولویت خارج کند تا اینکه نتایج تعبیر و تفسیر داده های حاصل از عملیات لرزه نگاری از سوی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۹۴ نشان داد که مخزن چنگوله هم با مخزن میدان آذر و میدان البدره ارتباط ساختمانی دارد، از این رو، طرح توسعه میدان چنگوله نیز به عنوان میدانی مشترک دوباره در دستور کار قرار گرفت.
در خردادماه سال گذشته (۱۳۹۵) نیز موضوع تسویه حساب با پیمانکار طرح توسعه میدان چنگوله پیگیری شد تا ضمن تعیین تکلیف جزئیات، توسعه این میدان در چارچوب الگوی جدید قراردادهای نفتی به یک مشارکت ایرانی و خارجی واگذار شود که در این راستا چند شرکت اروپایی و آسیایی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در این میدان نفتی، آمادگی خود را اعلام کرده‌اند که از میان آنها شرکت‌های گازپروم نِفت روسیه، شرکت دیاناو نروژ و شرکت ملی نفت تایلند (PTTEP)، نتیجه مطالعات خود را چندی پیش به شرکت ملی نفت ایران ارائه کردند؛ از این رو پیش‌بینی می‌شود که امضای قرارداد و در ادامه آغاز عملیات اجرایی طرح توسعه میدان چنگوله در سال جاری کلید بخورد.
چنگوله از دید مدیران نفت
سید نورالدین شهنازی زاده؛ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) درباره نتایج مطالعاتی توسعه میدان چنگوله میگوید: هم اکنون نتایج مطالعات هر سه شرکت خارجی دی ان او، گازپروم نفت و شرکت ملی نفت تایلند بررسی شده است که این شرکت‌ها پیشنهادهای خوبی ارائه داده اند. این مطالعات در جلسه کمیته مشاوران مدیریت مخازن نیز با حضور مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، معاون بررسی طرح‌های منابع هیدروکربوری، اعضای کمیته مشاورین مخازن، رئیس کارگروه فنی مذاکرات میدان چنگوله و کارشناسان مختلف بررسی شده است.
شهنازی زاده، درباره ارزیابی نتایج مطالعات میدان چنگوله می گوید: به زودی با هر یک از این شرکت ها به صورت جزئی تر وارد مذاکره می شویم که در نهایت هر کدام که پیشنهاد بهتر با بهره وری بالاتر و هزینه کمتری ارائه بدهند، قرارداد توسعه چنگوله با آن شرکت بسته می شود.
کریم زبیدی؛ مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت نیز با بیان اینکه کمیته مشاوران مخازن با استناد به نتایج مطالعات ارائه شده از سوی شرکت های مختلف نسبت به امتیازبندی و تعیین متقاضیان اولویتدار توسعه اقدام می کند، میگوید: هم اکنون مناسب ترین گزینه از دید مشاوران برای توسعه میدان چنگوله و سایر میدان هایی که طرح آنها بررسی شده، مشخص شده است؛ اما دیدگاه نهایی نیست و در کنار نتایج بررسیهای این کمیته، نتایج بررسیهای دیگر در زمینههای حقوقی، اقتصادی و ... نیز عوامل تعیینکنندهای به شمار میروند.
سناریوی اجرایی توسعه
مجری طرح توسعه میدان نفتی چنگوله در شرکت متن نیز از تعیین تکلیف واگذاری این طرح به یک مشارکت ایرانی و خارجی خبر می دهد و با بیان اینکه تاکنون چند شرکت اروپایی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در این میدان نفتی، آمادگی خود را اعلام کرده‌اند، پیش‌بینی می کند که عملیات اجرایی توسعه چنگوله از امسال کلید بخورد.
به گفته علی عباسی لرکی، توسعه میدان مشترک نفتی چنگوله با هدف حفاری ۱۹ حلقه چاه، پس از برگزاری مناقصات آغاز خواهد شد. در طرح توسعه این میدان، ۲ فاز اجرایی طراحی و برنامه‌ریزی شده است. در مرحله نخست توسعه این میدان که فاز تولید زود هنگام آن است، پیش بینی شده که در مدت ۳۶ ماه با سرمایه‌گذاری حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار و با حفاری چهار حلقه چاه و تعمیر ۲ چاه موجود، تولید نفت چنگوله به ١٥ هزار بشکه در روز برسد.
گفتنی است، در بخش روسطحی توسعه میدان چنگوله نیز ساخت تأسیسات مورد نیاز برای بهره‌برداری از طرح تولید زودهنگام شامل ساخت واحدهای تفکیک‌گر و تأسیسات جداسازی نفت و گاز مرحله نخست، پمپ‌های انتقال، تأمین برق از طریق دیزل ژنراتور، حوضچه تبخیر، مشعل، خطوط لوله جریانی و تأسیسات سرچاهی در برنامه قرار دارد.
ساخت یک خط لوله هشت اینچی به طول ۱۳۰ کیلومتر و با ظرفیت انتقال روزانه ۱۵ هزار بشکه نفت به مقصد دهلران با هدف انتقال نفت میدان چنگوله در مرحله تولید زودهنگام نیز در دست اقدام است.
به گفته مدیرعامل متن، توسعه کامل میدان مشترک چنگوله در مدت ۴۴ ماه اجرا می‌شود. در این مرحله ١٣ حلقه چاه جدید حفاری و تأسیسات زیربنایی، واحد بهره برداری و خطوط لوله مورد نیاز ساخته می‌شود تا از این طریق ۳۵ هزار بشکه دیگر به تولید روزانه نفت از میدان چنگوله افزوده شود که با احتساب تولید زودهنگام، تولید از این میدان در مجموع به ۵۰ هزار بشکه در روز می رسد.
چنگوله در شرایط کنونی
در سال های گذشته عملیات لرزه نگاری در غرب میدان چنگوله در چارچوب یک بسته کاری با شرق میدان آذر و به دنبال آن عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی چنگوله شرقی و میدان تیماب انجام شد. بر اساس داده‌های به دست آمده، مشخص شده است که بعضی سازندهای میدان‌های آذر، چنگوله و تیماب در بلوک اناران با میدان بدرای عراق مشترک هستند.
نخستین چاه میدان چنگوله با عمق ۲۹۰۰ متر در سال ۱۹۷۴ با هدف بررسی گروه بنگستان، نزدیک به راس ساختمان حفاری شده و به دلیل جریانات فشار بالای آب نمک در بخش قاعده‌ای سازند آسماری و پابده، در سازند پابده متروکه شده است. چاه دوم در سال ۱۹۹۷ در ستیغ ساختمان تا عمق ۴۹۴۰ متری (۴۵۰ متر در سازند فهلیان) حفاری شد و چاه بعدی در سال ۲۰۰۶ تا سروک پایینی تا عمق ۴۵۱۶ متری حفاری شده است که به دلیل به جای گذاشتن مانده، تنها از سروک بالایی و ایلام دارای اطلاعات نمودارگیری است.
به دلیل مشخصات ساختمانی میدان‌های چنگوله، آذر و بدرا، اشتراک منابع هیدروکربوری میدان چنگوله با کشور عراق، از طریق میدان آذر امکان‌پذیر است و کمترین فاصله ناحیه قراردادی میدان چنگوله از مرز عراق در این مسیر در حدود ۱۰ کیلومتر است.
حفر یک چاه تحدیدی
کریم زبیدی؛ مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت نیز در مورد مشترک بودن میدان آذر و چنگوله می گوید: این دو میدان از نظر ساختار با هم مشابهت هایی دارند، هر دو لایه بنگستانی هستند و منابع شیل بین هر دو آنها مشاهده می شود از این رو به احتمال بسیار قوی با هم مرتبط هستند و این ارتباط به این معنی است که اگر آذر مشترک است پس چنگوله هم مشترک است. حتی در ادامه ساختار میدان چنگوله، ساختاری به نام "تیماب" نیز موجود است که آن هم می تواند به این دو میدان متصل باشد. در واقع همگی یک حوزه رسوبی هستند.
زبیدی در مورد نحوه اثبات مشترک بودن میدان های آذر و چنگوله اظهار می کند، باید بین دو میدان یک چاه تحدیدی حفر شود تا بتوان مشابهت ساختار و مشترک بودن را به اثبات رساند.
سیدصالح هندی، مدیر امور اکتشاف شرکت ملی نفت نیز در این زمینه میگوید: هنوز مشترک بودن میدان چنگوله به طور کامل محرز نشده است و اعلام قطعی این موضوع منوط به حفر یک چاه تحدیدی است.
هندی این احتمال را هم رد نمیکند که با توجه به تعیین تکلیف میدان آذر در آیندهای نزدیک، حفر چاه تحدیدی در چنگوله هم به کنسرسیوم توسعهدهنده آذر واگذار شود.
در امتداد مرز ایران و عراق، در دماغه کوههای زاگرس و در قسمت جنوب غربی استان ایلام بین دو شهر مهران و دهلران، مجموعه ای از میدان های نفتی واقع شده که چند میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا دارد. ادامه میدان های نفتی آذر، چنگوله و تیماب در بلوک اناران، در آن سوی مرز در کشور همسایه عراق، به نام «البدره» شناخته می‌شود.
تا چند سال تصور بر این بود که از میان میدان‌های واقع در بلوک اناران تنها مخزن آذر با مخزن البدره مشترک است و مخزن چنگوله مخزنی مستقل است، از این رو، شرکت ملی نفت ایران بر آن شد که توسعه میدان چنگوله را از اولویت خارج کند تا اینکه نتایج تعبیر و تفسیر داده های حاصل از عملیات لرزه نگاری از سوی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۹۴ نشان داد که مخزن چنگوله هم با مخزن میدان آذر و میدان البدره ارتباط ساختمانی دارد، از این رو، طرح توسعه میدان چنگوله نیز به عنوان میدانی مشترک دوباره در دستور کار قرار گرفت.
در خردادماه سال گذشته (۱۳۹۵) نیز موضوع تسویه حساب با پیمانکار طرح توسعه میدان چنگوله پیگیری شد تا ضمن تعیین تکلیف جزئیات، توسعه این میدان در چارچوب الگوی جدید قراردادهای نفتی به یک مشارکت ایرانی و خارجی واگذار شود که در این راستا چند شرکت اروپایی و آسیایی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در این میدان نفتی، آمادگی خود را اعلام کرده‌اند که از میان آنها شرکت‌های گازپروم نِفت روسیه، شرکت دیاناو نروژ و شرکت ملی نفت تایلند (PTTEP)، نتیجه مطالعات خود را چندی پیش به شرکت ملی نفت ایران ارائه کردند؛ از این رو پیش‌بینی می‌شود که امضای قرارداد و در ادامه آغاز عملیات اجرایی طرح توسعه میدان چنگوله در سال جاری کلید بخورد.
چنگوله از دید مدیران نفت
سید نورالدین شهنازی زاده؛ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) درباره نتایج مطالعاتی توسعه میدان چنگوله میگوید: هم اکنون نتایج مطالعات هر سه شرکت خارجی دی ان او، گازپروم نفت و شرکت ملی نفت تایلند بررسی شده است که این شرکت‌ها پیشنهادهای خوبی ارائه داده اند. این مطالعات در جلسه کمیته مشاوران مدیریت مخازن نیز با حضور مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، معاون بررسی طرح‌های منابع هیدروکربوری، اعضای کمیته مشاورین مخازن، رئیس کارگروه فنی مذاکرات میدان چنگوله و کارشناسان مختلف بررسی شده است.
شهنازی زاده، درباره ارزیابی نتایج مطالعات میدان چنگوله می گوید: به زودی با هر یک از این شرکت ها به صورت جزئی تر وارد مذاکره می شویم که در نهایت هر کدام که پیشنهاد بهتر با بهره وری بالاتر و هزینه کمتری ارائه بدهند، قرارداد توسعه چنگوله با آن شرکت بسته می شود.
کریم زبیدی؛ مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت نیز با بیان اینکه کمیته مشاوران مخازن با استناد به نتایج مطالعات ارائه شده از سوی شرکت های مختلف نسبت به امتیازبندی و تعیین متقاضیان اولویتدار توسعه اقدام می کند، میگوید: هم اکنون مناسب ترین گزینه از دید مشاوران برای توسعه میدان چنگوله و سایر میدان هایی که طرح آنها بررسی شده، مشخص شده است؛ اما دیدگاه نهایی نیست و در کنار نتایج بررسیهای این کمیته، نتایج بررسیهای دیگر در زمینههای حقوقی، اقتصادی و ... نیز عوامل تعیینکنندهای به شمار میروند.
سناریوی اجرایی توسعه
مجری طرح توسعه میدان نفتی چنگوله در شرکت متن نیز از تعیین تکلیف واگذاری این طرح به یک مشارکت ایرانی و خارجی خبر می دهد و با بیان اینکه تاکنون چند شرکت اروپایی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در این میدان نفتی، آمادگی خود را اعلام کرده‌اند، پیش‌بینی می کند که عملیات اجرایی توسعه چنگوله از امسال کلید بخورد.
به گفته علی عباسی لرکی، توسعه میدان مشترک نفتی چنگوله با هدف حفاری ۱۹ حلقه چاه، پس از برگزاری مناقصات آغاز خواهد شد. در طرح توسعه این میدان، ۲ فاز اجرایی طراحی و برنامه‌ریزی شده است. در مرحله نخست توسعه این میدان که فاز تولید زود هنگام آن است، پیش بینی شده که در مدت ۳۶ ماه با سرمایه‌گذاری حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار و با حفاری چهار حلقه چاه و تعمیر ۲ چاه موجود، تولید نفت چنگوله به ١٥ هزار بشکه در روز برسد.
گفتنی است، در بخش روسطحی توسعه میدان چنگوله نیز ساخت تأسیسات مورد نیاز برای بهره‌برداری از طرح تولید زودهنگام شامل ساخت واحدهای تفکیک‌گر و تأسیسات جداسازی نفت و گاز مرحله نخست، پمپ‌های انتقال، تأمین برق از طریق دیزل ژنراتور، حوضچه تبخیر، مشعل، خطوط لوله جریانی و تأسیسات سرچاهی در برنامه قرار دارد.
ساخت یک خط لوله هشت اینچی به طول ۱۳۰ کیلومتر و با ظرفیت انتقال روزانه ۱۵ هزار بشکه نفت به مقصد دهلران با هدف انتقال نفت میدان چنگوله در مرحله تولید زودهنگام نیز در دست اقدام است.
به گفته مدیرعامل متن، توسعه کامل میدان مشترک چنگوله در مدت ۴۴ ماه اجرا می‌شود. در این مرحله ١٣ حلقه چاه جدید حفاری و تأسیسات زیربنایی، واحد بهره برداری و خطوط لوله مورد نیاز ساخته می‌شود تا از این طریق ۳۵ هزار بشکه دیگر به تولید روزانه نفت از میدان چنگوله افزوده شود که با احتساب تولید زودهنگام، تولید از این میدان در مجموع به ۵۰ هزار بشکه در روز می رسد.
چنگوله در شرایط کنونی
در سال های گذشته عملیات لرزه نگاری در غرب میدان چنگوله در چارچوب یک بسته کاری با شرق میدان آذر و به دنبال آن عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی چنگوله شرقی و میدان تیماب انجام شد. بر اساس داده‌های به دست آمده، مشخص شده است که بعضی سازندهای میدان‌های آذر، چنگوله و تیماب در بلوک اناران با میدان بدرای عراق مشترک هستند.
نخستین چاه میدان چنگوله با عمق ۲۹۰۰ متر در سال ۱۹۷۴ با هدف بررسی گروه بنگستان، نزدیک به راس ساختمان حفاری شده و به دلیل جریانات فشار بالای آب نمک در بخش قاعده‌ای سازند آسماری و پابده، در سازند پابده متروکه شده است. چاه دوم در سال ۱۹۹۷ در ستیغ ساختمان تا عمق ۴۹۴۰ متری (۴۵۰ متر در سازند فهلیان) حفاری شد و چاه بعدی در سال ۲۰۰۶ تا سروک پایینی تا عمق ۴۵۱۶ متری حفاری شده است که به دلیل به جای گذاشتن مانده، تنها از سروک بالایی و ایلام دارای اطلاعات نمودارگیری است.
به دلیل مشخصات ساختمانی میدان‌های چنگوله، آذر و بدرا، اشتراک منابع هیدروکربوری میدان چنگوله با کشور عراق، از طریق میدان آذر امکان‌پذیر است و کمترین فاصله ناحیه قراردادی میدان چنگوله از مرز عراق در این مسیر در حدود ۱۰ کیلومتر است.
حفر یک چاه تحدیدی
کریم زبیدی؛ مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت نیز در مورد مشترک بودن میدان آذر و چنگوله می گوید: این دو میدان از نظر ساختار با هم مشابهت هایی دارند، هر دو لایه بنگستانی هستند و منابع شیل بین هر دو آنها مشاهده می شود از این رو به احتمال بسیار قوی با هم مرتبط هستند و این ارتباط به این معنی است که اگر آذر مشترک است پس چنگوله هم مشترک است. حتی در ادامه ساختار میدان چنگوله، ساختاری به نام "تیماب" نیز موجود است که آن هم می تواند به این دو میدان متصل باشد. در واقع همگی یک حوزه رسوبی هستند.
زبیدی در مورد نحوه اثبات مشترک بودن میدان های آذر و چنگوله اظهار می کند، باید بین دو میدان یک چاه تحدیدی حفر شود تا بتوان مشابهت ساختار و مشترک بودن را به اثبات رساند.
سیدصالح هندی، مدیر امور اکتشاف شرکت ملی نفت نیز در این زمینه میگوید: هنوز مشترک بودن میدان چنگوله به طور کامل محرز نشده است و اعلام قطعی این موضوع منوط به حفر یک چاه تحدیدی است.
هندی این احتمال را هم رد نمیکند که با توجه به تعیین تکلیف میدان آذر در آیندهای نزدیک، حفر چاه تحدیدی در چنگوله هم به کنسرسیوم توسعهدهنده آذر واگذار شود.
گزارش خطا
آخرین اخبار