رهبر جوانی که سربلند شد/طنین دوباره «نی‌نوا» در تالار وحدت

به گزارش ایران اکونومیست؛ قطعه «نی‌نوا» اثر جاودان حسین علیزاده طوری اجرا شد که صدادهی ارکستر تحسین بسیاری از حاضران را برانگیخت، قطعه ای ملی که ساخت آن در یکی از غروبهای سال 60 اتفاق افتاد، زمانی که جنگ تحمیلی بر سر این سرزمین سایه افکنده بود.
این قطعه بی نظیر همچون راوی می ماند که دستش را به سویت دراز می کند و تو را به دنیاهای ناشناخته می برد، افق تیره ای که رنگ قرمزش غالب است، می کشاندت به اندیشیدن، در فکر فرو رفتن.
ساعت از 21 شب گذشته است، نوازنده ها به ترتیب روی صحنه تالار وحدت می آیند و بر جای خود قرار می گیرند، تعداد نوازنده های ارکستر به نظر کمتر از همیشه است، وجدانی بالاخره بر روی صحنه ظاهر می شود، چوب ارکستر ملی را در دست می گیرد، قطعه اول با ملودی آرام با نام سوئیت دشتی با آهنگسازی جواد معروفی و تنظیم مازیار حیدری آغاز می شود.
وجدانی آرام است، لباس «فراک» بر تن دارد، لباس بلندی که معمولا رهبران ارکسترهای سمفونیک در دنیا بر تن می کنند و علی رهبری هم آن را هنگام رهبری ارکستر سمفونیک بر تن می کرد و شاید رهبر مهمان جوان خواسته در این زمینه بدعت گذارد. چرا که از بدو تاسیس ارکستر ملی و اجراهای نخست آن به رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی محمدرضا شجریان سابقه نداشته که رهبران ارکستر ملی، «فراک» بپوشند.
کنسرت به قطعه «نی‌نوا» با آهنگسازی حسین علیزاده می رسد، قطعه ای که قلب را از جا می کند، دیگر رهبر مهمان ارکستر آرام نیست، وجدانی با تکان های شدید بدن خود، به ارکستر هیجان می دهد، گاهی صورت به این سو می گردد گاهی بدن و صورت، دست در هوا می چرخد با تندی و اطمینان و چوب ه رلحظه گوشه ای از ارکستر را نشانه می رود، شاید با نوع رفتار و هم صدادهی ارکستر می خواهد توانایی خود را ثابت کند، به آنانی که این روزها او را آماج انتقادهای شدید قرار دادند.
«نی‌نوا» را که می نوازند، نی شروع به ناله می کند، ارکستر ناله ای عمیق و اثرگذار دارد و آنگاه است که نمی دانی چه کنی، می خواهی فریاد کشی، دست بر پیشانی بگذاری و بگریی، بایستی و با او همنوا شوی. بنشینی یا راه بروی، حالت حیرانی و سرگشتگی دست می دهد از آن حیرانی هایی که مولانا بارها در اشعار خود از آن سخن گفته؛ قطعه ای سنگین و غمگین، اما نه از آن غمها که سردر گریبان فرو بری، از آن غم هایی که تو را به ورطه تفکر و اندیشه می کشاند.
و باید این را نیز گفت که حضور پاشاه هنجنی، نی نواز باسابقه و نامی به عنوان تک نواز قطعه معروف «نی‌نوا» به بیشتر دیده شدن ماحصل اجرای دیشب کمک می کند.
«نی‌نوا» نام زیبایی است که یک معنای چند بعدی می‌توان به آن داد؛ هم «نی نوا» است، هم «نوای نی» و هم قطعه‌ای که این نی می‌نوازد در دستگاه نواست؛ به همین جهت «نی‌نوا» یک قطعه ملی است و هر کسی با هر عقیده‌ای با این قطعه ارتباط برقرار می کند. حسین علیزاده اینها را می گوید و اضافه می کند که به سبب این قطعه، دوستان زیادی با عقاید مختلف پیدا کردم وخودم مدیون قطعه «نی‌نوا» هستم که در یک زمان خاص در ذهن من اتفاق افتاد؛ زمانی که جنگ شروع شده بود و همه داشتند در زمینه موسیقی برداشت خودشان را می‌کردند.
آلبوم «نی‌نوا» از کارهای منحصر به فرد و ارکسترال استاد حسین علیزاده هست. خالق قطعه مشهور «نی‌نوا» می‌گوید که زاده روز عاشوراست و همیشه نامش را که مادرش به همین مناسبت بر او نهاده دوست می‌دارد و خلق این قطعه به سالهای کودکی‌اش باز می‌گردد.
خالق قطعه «نی‌نوا» پیش از این اجرا در خصوص انتقادها گفته بود: به‌هرحال، ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک ارکسترهای رسمی ایران هستند و بعید می‌دانم این اجرا از «نی‌نوا» با ارکستر ملی و رهبری وی(وجدانی)، اجرای عجیب ‌وغریب یا بدی از آب دربیاید. به‌ هرحال، ارکستر ملی رهبر دائمی دارد که تمامی فعالیت‌های ارکستر زیر نظر اوست و حتما آقای شهبازیان با حضور این رهبر میهمان موافقت داشته‌اند و خود هم نظارت دارند.
از او پرسیده شده بود از انتقاد‌هایی که به حضور این رهبر جوان و گمنام شد، مطلع شده اید؟ که پاسخ داده بود: «من دیدم که جاهایی چیزهایی نوشته‌اند. متاسفانه روزنامه‌ها بسیار بد نوشته بودند که مثلا رهبر دست‌پنجم و این نوع صحبت‌ها که باید به آنها گفت شما اول نتیجه را ببینید، بعد قضاوت کنید. نمی‌شود ندیده قضاوت کرد. به‌هرحال، این قطعه در آرشیو وجود داشت؛ اما باز هم به من اطلاع دادند و از روی ادب و احترام برای اجرای آن با من تماس گرفتند.»
قطعه آخر اجرای شنبه شب ارکستر ملی ایران «مرثیه» بود با آهنگسازی مهدی وجدانی.
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص به خبرنگاران  و روزنامه ایران گفت: تمام سخن من این است که همیشه جوانان به کار گرفته شوند، امیدوارم این اتفاقی که افتاد سرآغاز کاری باشد تا در آینده بتوانیم هرچه بیشتر از وجود جوانانی استفاده کنیم که باید آینده کشور را بسازند، جایگزین شوند و بتوانند در آینده کارهای خوبی هم ارایه کنند.
علی مرادخانی اظهار داشت: بر این اساس تلاش خود را به کار گرفتیم، از همه ممنون هستم به ویژه از آقای علیزاده، او در این قضیه بسیار خوب ظاهر شد، با وی گفت وگو کردم، او اظهار داشت این قطعه که در اختیار آرشیو است اما همین که به من اطلاع دادید و از روی ادب و احترام برای اجرای آن با من تماس گرفتید و چون طرفدار بکارگیری جوانان هستم، با این موضوع موافقم و کار بسسیار خوبی است.
مرادخانی اضافه کرد: همراهی استاد علیزاده در این زمینه فوق العاده بود و امیدوارم دیگران هم مقداری از این مشی وی بیاموزند، آن را انجام و ادامه دهند.
وی ادامه داد: آینده خواه ناخواه در اختیار جوانان مان است و این ارکستر (شب گذشته) با همه پیش داوری هایی که شده بود نمره قابل قبولی می گیرد و خب طبیعی است که بیشتر باید کار کند و بهتر هم خواهد شد.
معاون امور هنری در پاسخ به اینکه با این اتفاق انتظار هست که باز هم رهبران میهمان در آیین ارکستر حضور داشته باشند؟ گفت: حتما همینطور است.
مدیرعامل خانه موسیقی نیز در مورد انتقادهای پیش از اجرای این کنسرت  گفت: معتقدم به وجود آمدن این پرسش ها طبیعی است. شخصی همچون آقای وجدانی کمتر ظهور و بروز موسیقیایی داشته، گرچه وی موزیسین است.
حمیدرضا نوربخش اظهار داشت: تجربه رهبری ارکستر آن هم در این مقیاس شاید کمتر دیده شده یا دیده نشده باشد، به هر حال این پرسش طبیعی است که به وجود آید، اما اجرایی که شب گذشته انجام شد به هر صورت اجرای قابل قبولی بود.
وی افزود: اثر «نی‌نوا» را خوب اجرا کردند، هم رهبری مهدی وجدانی، هم صدای دهی ارکستر و هم تک نوازی نی آقای هنجنی فوق العاده بود.
علی مرادخانی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمیدرضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی، علی اکبر صفی پور مدیر عامل بنیاد رودکی و سیدنظام الدین موسوی مدیر عامل خبرگزاری فارس از جمله مهمانان دیشب ارکستر ملی ایران بودند.