دماوند
در پاره مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای مازندران جای دارد. از دیدگاه
تقسیمات کشوری، در بخش لاریجان شهرستان آمل در استان مازندران قرار دارد.
کوه دماوند در سیزدهم تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در
فهرست آثار ملی ثبت شد.
همچنین کوه دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان اثر طبیعی ملی در شمار مناطق چهارگانه ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است.
جغرافیا و حیات وحشقله
دماوند در مرکز رشته‌کوه البرز و در ناحیه موسوم به البرز مرکزی واقع شده
است. رودخانه تینه در شمال، رودخانه هراز در جنوب و شرق و رودخانه لار در
غرب این کوه واقع شده‌اند. رودخانه لار و دیوآسیاب در غرب و رود پنج او
(پنج آب) در شرق کوه دماوند جاری است.
دماوند به عنوان بلندترین
قله مخروطی جهان با کمتر از سه هزار نفر صعودکننده خارجی، کم‌گذرترین قله
مخروطی جهان به‌شمار می‌رود. این در حالی است که از رقیب آن یعنی فوجی یاما
در ژاپن با ۳۷۷۶ متر ارتفاع، سالانه ۳۰۰ هزار گردشگر خارجی بازدید
می‌کنند. دماوند دارای چشمه‌های آب گرم لاریجان، اسک و وانه است.
ارتفاع دماوند
را در رده دوازدهم بلندترین قله‌های دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار می‌دهد.
پایگاه ملی داده‌های علوم زمین ایران و وبگاه رصدخانه زمین ناسا، ارتفاع
۵۶۷۰ متر و ۵۶۷۱ متر را نیز برای قله این کوه ذکر کرده‌اند.
آب و هوافشار
هوا در قله دماوند نصف فشار هوا در سطح دریا است. کمینه دمای هوا در
ارتفاعات دماوند تا ۶۰ درجه زیرصفر (در زمستان) و تا دو درجه زیر صفر (در
تابستان) پایین می‌آید. میانگین بارندگی در ارتفاعات دماوند ۱۴۰۰ میلی‌متر
در سال بوده و بارش در ارتفاعات معمولا به صورت برف است.
آبشار
در
جبهه جنوبی کوه دماوند آبشاری یخ‌زده وجود دارد که در جهان منحصر به فرد
است. بلندی آن ۷ متر و قطر آن ۳ متر است و یخ آن هیچ‌گاه ذوب نمی‌شود.
در
فصل تابستان، هر روز بر اثر تابش آفتاب در حدود ظهر و یک ساعت بعدازظهر،
دمای هوا به بالای صفر می‌رسد و به دنبال آن آب بسیار کمی جاری می‌شود و در
حدود ۴ بعدازظهر، دمای هوا به زیر صفر می‌رسد و یخ ذوب‌شده دوباره منجمد
می‌شودد؛ به این ترتیب آبشاری یخی پدید می‌آید که همواره یخ‌زده است.
در
بالای این آبشار گودالی وجود دارد که در تمام طول سال پوشیده از برف است.
آبشار یخی کوه دماوند با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از
سطح دریا مرتفع ترین آبشار در خاورمیانه است.
