جزئیات آلودگی بنزین پایتخت

کلان شهرها به ویژه تهران به دلیل تراکم بالای جمعیتی و تمرکز تردد همواره شرایط ویژه ای را به لحاظ کمیت و کیفیت سوخت می طلبند. به نحوی که طبیعتا کوچکترین قصور و اهمال کاری در بخش کیفیت سوخت می تواند سلامتی بیش از ١١میلیون نفر را در پایتخت تهدید کند. این حساسیت ها با فرا رسیدن فصول سرد سال که همواره و به طور طبیعی با پدیده وارونگی هوا رو به رو هستیم، بیشتر می شود. اما آیا بنزین مصرفی در پایتخت غیراستاندارد است؟

رئیس سازمان ملی استاندارد طی سالهای اخیر، بارها پاسخ رد به این سوال داده و تاکید کرده بود که نمونه های دریافت شده از وزارت نفت که مورد آزمایش قرار گرفته نشان می دهد بنزین توزیعی، از کیفیت لازم برخوردار است و مشکلی ندارد. اما اظهارات تازه این مقام مسئول که دو روز قبل طی نشستی خبری در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مطرح شد، ابعاد تازه ای به این موضوع داد. نیره پیروزبخت دو روز قبل گفت: «هماهنگی برای نمونه گیری پایش کیفیت بنزین در گذشته بین وزارت نفت و سازمان ملی استاندارد صورت می گرفت ولی به دلیل شبهاتی که پیش آمده بود که هوای تهران آلوده است، دادستانی تهران هم تقاضای ورود به نمونه گیری پایش بنزین را داشت.»

در این بخش از صحبت های وی می توان رد پای شبهات موجود درباره لابی برخی نهادها را جستجو کرد که به نظر می رسد با ورود دادستانی تهران این شبهه برطرف و حل و فصل شود.

رییس سازمان ملی استاندارد توضیح داده بود: «با هماهنگی دادستان تهران و وزارت نفت اقدام به نمونه گیری کرده ایم که بر این اساس در سال ٩٥ عدد الفین 9 شده است که حداکثر مجاز آن ١٨ است که البته نمونه اخذ شده با همکاری دادستانی ١٣.٥ بوده است.»

وی ادامه داده بود: «این در حالی است که میزان بنزن به عنوان یک آلاینده در سال ٩٥ معادل یک بوده و در سال ٩٦ نمونه بنزن در تهران ٠.٩ بوده که سقف آن یک است البته گوگرد در بنزین تهران بالا بوده به نحوی که حد مجاز ٥٠ بوده که در تهران این عدد ٥٨ بوده است که حدمجاز ٥٠ بوده است؛ اگر میانگین کلانشهرها در نظر گرفته شود، میزان استاندارد است.»

حال باید پرسید مشکل کجاست؟ چرا نمونه هایی که پیش از ورود دادستانی به ماجرا، توسط سازمان استاندارد مورد آزمایش قرار می گرفت سطح برخی آلاینده ها را پایین نشان می داد اما نمونه ای که پس از ورود دادستانی مورد آزمایش قرار گرفته، سطح مورد انتظار آلایندگی که سالها رسانه ها درباره آن سخن می گفتند را نشان داده است؟

بنزین یورو ۴ را با سایر فرآورده‌ها مخلوط می‌کنند تا حجم‌اش زیاد شود

در این زمینه، یک مقام آگاه، گفت:چون میزان تولید بنزین باکیفیت- بنزین یورو ٤ یا بالاتر - در پالایشگاه های کشور نسبت به نیاز کل کشور کمتر است، و از طرفی میزان واردات هم کفاف نیاز روزانه را در برخی موارد نمی دهد، دستگاههای متولی به اجبار با اختلاط بنزین یورو ۴ با سایر فرآورده ها از جمله نفتا سعی می کنند حجم این فرآورده را زیاد کنند که این اقدام بی شک کیفیت و اکتان بنزین را تحت الشعاع قرار می دهد.

وی با تاکید بر اینکه این کاهش کیفیت ارتباطی به کیفیت فرآورده تولیدی در پالایشگاه ندارد، تصریح کرد: محصول بنزین پالایشگاه های تولیدی کشور با کیفیت است و این اختلاط هم همیشه انجام نمی شود. اما به نظر می رسد با رشد تقاضای روز افزون ناچار به چنین اقدامی باشند. پالایشگاه ها محصول خود را طبق کیفیت سفارش داده شده تحویل می دهند و این محصول راهی انبار ها می شود.

وی تصریح کرد: بنابراین می توان گفت که اختلاط در انبار رخ می دهد.

این مقام آگاه عملکرد سازمان ملی استاندارد در مدت اخیر و در امر نمونه گیری فرآورده تولیدی داخل و همچنین وارداتی را ضعیف خواند.

 این سرنخ را تا محل عرضه و نقطه پایانی عرصه دنبال شد؛ جایگاه های عرضه سوخت.

در بنزین تحویلی، حجم قابل توجهی گاز وجود دارد

ناصر رییسی فر، رییس کانون کارفرمایان جایگاه های کشور که خود مسوول اداره یک جایگاه تقریبا بزرگ است درباره کیفیت بنزین تهران، می گوید:طبق بارنامه ای که زمان تحویل سوخت به ما داده می شود، تمامی بنزین های تحویلی یورو٤ و با کیفیت است. اما یک مشکل بزرگ دارد، آن هم حجم بالای گاز موجود در فرآورده است.

وی گفته خود را اینطور توضیح داد:خیلی اوقات شنیده اید که گفته می شود در بنزین هوا وجود دارد. در صورتی چنین چیزی غیر ممکن است چرا که دستگاه نازل اجازه ورود هوا را به هیچ عنوان نمی دهد، اما گاز موجود در فرآورده بالاست که موجب می شود ما درزمان پر کردن مخازن خود حجم و وزن غیرحقیقی از فرآورده را تحویل بگیریم. به عبارتی حجم مورد تایید در بارنامه تحویل گرفته می شود اما پس از مدت اندکی به دلیل تبخیر گاز، میزان ذخیره ما کاهش می یابد و این یعنی خسارت، چرا که ما هزینه حجم ثبت شده در بارنامه را پرداخت می کنیم نه حجم واقعی را.

به نظر می رسد با ورود دادستانی تهران به موضوع کیفیت بنزین و کاهش تمرکز قدرت در بحث تایید استاندارد بین دو نهاد وزارت نفت و سازمان ملی استاندارد، بحث کیفیت بنزین تهران شفاف خواهد شد. طبیعی است که با این شفاف سازی، وزارت نفت و شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی ملزم خواهد شد بیش از گذشته به اعمال ممیزی های اجرای استاندارد بنزین بپردازد. البته در این میان هم انتظار می رود سازمان ملی استاندارد با دقت نظر بیشتر و خارج از معادلات غیرکارشناسانه به اظهارنظر و بررسی کیفیت فرآورده های تولیدی یا وارداتی بپردازد.