ساخت نانوداروهایی با قابلیت همزمان تصویربرداری و درمان بافت سرطانی

به گزارش ایران اکونومیست؛  یکی از موضوعات پراهمیت در تحقیقات پزشکی دستیابی به راهکاری است که بتوان میزان مصرف دارو و به دنبال آن عوارض جانبی ناشی از داروها را در بیماری‌های مختلف تا حد ممکن کاهش داد. این امر به کمک سامانه‌های دارویی هدفمند امکان‌پذیر خواهد بود.
 
به عنوان مثال در درمان سرطان توسط این سامانه‌ها، دارو تنها به سلول‌های سرطانی انتقال یافته و آنها را از بین می‌برد. به این ترتیب سلول‌های غیرسرطانی سالم مانده و به عملکرد عادی خود ادامه می‌دهند.
 
پژوهشگران دانشگاه اصفهان نانو سامانه‌ دارویی را طراحی کردند که به طور همزمان قابلیت تصویربرداری و درمان بافت‌های سرطانی را دارد.
 
دکتر رضا کریمی شرودانی عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در این طرح سامانه هدفمند برای دارورسانی و تصویربرداری همزمان از بافت‌های سرطانی معرفی شد، گفت: در حال حاضر دارو رسانی به کمک سامانه‌های هدفمند شده با فولیک اسید در دنیای پزشکی در مرحله آزمایش روی انسان است و با توجه به نتایج مثبت آن به نظر می‌رسد که این سامانه‌ها به زودی نقش مهمی را در درمان سرطان ایفا کنند.
 
وی ادامه داد: به همین دلیل ما در این تحقیقات سامانه‌ای متشکل از فولیک اسید مزدوج شده با دفری‌اکسامین و یون گالیم (III) را در سطح الکترود طلا طراحی و توانایی آن را برای شکار سلول‌های سرطانی ارزیابی کردیم.
 
به گفته این محقق در طول آزمایش‌ها سلول‌های سرطان پستان موش 4T1 به‌عنوان مدلی از سلول‌های سرطانی حاوی گیرنده‌های فولیک اسید انتخاب شدند.
 
کریمی با بیان اینکه ساخت این سامانه در حد نانو و در مقیاس مولکولی صورت گرفته است، ادامه داد: مطالعات اولیه و بررسی ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی سامانه در سطح بستر طلا صورت گرفته و مراحل بعد در مقیاس نانوذرات طلا در حال انجام است.
 
این عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان نتایج استفاده از این نانوسامانه در مقیاس آزمایشگاهی را رضایت بخش توصیف کرد و یادآور شد: در صورتی که سایر مراحل با موفقیت طی شود امیدواریم کاربرد آن باعث بهبود عملکرد، کاهش اثرات جانبی سامانه‌های دارو رسانی و تشخیص دقیق‌تر و اختصاصی‌تر بافت‌های سرطانی شود.
 
وی تاکید کرد: به این ترتیب نتایج این طرح در صنعت داروسازی در طراحی سامانه‌های هدفمند دارورسانی به‌عنوان داروی ضد سرطان قابل استفاده خواهد بود.
 
کریمی با اشاره به روش ساخت این سامانه توضیح داد: روش مورد استفاده یک روش مؤثر و از نظر محیط زیست یک روش سبز است به این معنی که همه اجزای این دارو به صورت جدا از هم داروهای خوراکی و مفید برای انسان هستند. در واقع در این روش از ویژگی‌های جالب طلا و گالیم به‌عنوان دو عامل افزایش وضوح استفاده شده است.
 
وی خاطر نشان کرد: همچنین این مواد به‌طور همزمان به سامانه متشکل از فولیک اسید (به‌عنوان عامل هدفمندکننده) و دفری اکسامین (به عنوان عامل کمپلکس دهنده گالیم و دارای خاصیت دارویی در درمان سرطان) متصل هستند.
 
به گفته این محقق نکته جالب در خصوص سامانه متشکل از فولیک اسید و کمپلکس دفراکسامین گالیم این است که پس از اتصال به سطح طلا به عنوان یک فلز زیست‌سازگار و حساس‌کننده‌ تابش در تصویربرداری همچنان توانایی خود را برای شکار سلول‌های سرطانی حفظ می‌کند که بسیار حائز اهمیت است.
 
این تحقیقات از سوی دکتر رضا کریمی شرودانی عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، فاطمه یعقوبی و مصطفی ترابی از دانشجویان دکترای شیمی و دکتر مرضیه سمیعی فروشانی پژوهشگر پسا دکترای شیمی دانشگاه اصفهان اجرایی و نتایج آن در مجله‌ Journal of physical chemistry C با ضریب تأثیر 4.5 منتشر شده است.