سهام عدالت یکی از طرح‌هایی بود که در زمان انتخابات به عنوان یک شعار تبلیغاتی برای دولت یازدهم به کار گرفته شد.
بنا بر اظهارات مسئولان دولتی ازجمله اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در روزهای انتخابات ریاست جمهوری، ارزش هر سهام دو میلیون تومان است، یعنی یک خانواده پنج نفره، 10 میلیون تومان ارزش سهامشان است که در سال جاری در اختیارشان قرار می‌گیرد، یک خانواده پنج‌نفره هر سال حداقل 500 هزار تومان سود سهامشان است که به آنها تعلق می‌گیرد.
سال گذشته هم رئیس سازمان خصوصی‌سازی، رقم سود سهام عدالتی را که به هر نفر تعلق می‌گیرد، حدود 550 هزار تومان ذکر کرده بود.
چند ماه قبل از انتخابات هم سازمان خصوصی‌سازی، شماره حساب مردم را دریافت کرد تا در موعد نامعلومی، سود سهام آنها را به حسابشان واریز کند. مردم هم چند ماهی است شماره حساب بانکی خود را به سازمان خصوصی‌سازی داده‌اند و منتظر دریافت پول هستند.
بیش‌از 49 میلیون نفر دارای برگه سهام عدالت هستند و طبق قانون قرار بود بعد از گذشت دوره ده‌ساله 85 تا 94 سود حاصل از شرکت‌های سبد سهام عدالت به مشمولان برسد. از این رو، با گذشت بیش از یک سال و چند ماه از پایان سال 94 هنوز سودی به مشمولان سهام عدالت پرداخت نشده است.
این در حالی است که مشاور رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی خبر داد، افرادی که تاکنون هیچ سودی از محل سهام عدالت دریافت نکرده‌اند برای دوره 10 ساله 85 تا 94 حدود 532 هزار تومان و برای سال 95 حدود 75 هزار تومان سود دریافت خواهند کرد که مجموع آن به 600 هزار تومان می‌رسد.
در همین حال برخی نمایندگان مجلس نسبت به اجرای نادرست طرح سهام عدالت، انتقاداتی را مطرح کرده و می‌گویند اگر تا دو ماه آینده واگذاری مالکیت سهام عدالت توسط دولت آغاز نشود، مجلس در این زمینه ورود خواهد کرد.
532 هزار تومان سود 10 ساله است
جعفر سبحانی، مشاور رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی درباره وضعیت سهام عدالت و چگونگی پرداخت سود به خبرنگار ما گفت: در سال پایانی فعالیت دولت هشتم، آیین‌نامه‌ای به نام افزایش ثروت خانوارهای ایرانی مطرح شد و در دولت نهم به شکل سهام عدالت به اجرا درآمد.
وی تشریح کرد: قرار بود یک میلیون تومان سهام به شش دهک جامعه تعلق بگیرد و برای این که مشمولین پولی پرداخت نکنند، تعدادی از شرکت‌های سرمایه پذیر مانند بانک‌ها، بیمه‌ها، پالایشگاه ها و خودروساز‌های دولتی که تعداد آنها به 60 شرکت می‌رسد، انتخاب شدند تا بخشی از سهام آنها در اختیار طرح سهام عدالت قرار بگیرد.
سبحانی ادامه داد: قرار بود طی 10 سال از ابتدای سال 85 تا پایان سال 94 هر ساله این شرکت‌ها هر میزان را که سود مربوط به سهام عدالت است به حساب خزانه واریز و بعد از ده سال مجموع آن محاسبه شود.
وی به منظور رفع ابهام برای دریافت سود سهام عدالت اظهار کرد: این‌که برخی عنوان می‌کنند ارزش سهام یک میلیون تومان است و باید این رقم را دریافت کنند این‌طور نیست و این سهام اختصاص داده شده است، اما ضمانت نشده که این مبلغ پرداخت خواهد شد. طبق قانون قرار است هر میزان که شرکت‌های سرمایه‌پذیر سود داشتند به دارندگان سهام عدالت اختصاص داده شود که این رقم طی 10 سال حدودا به 532 هزار تومان رسیده است. با توجه به مفاد قانونی، مشمولین می‌توانند باقیمانده اقساط خود را تا سقف یک میلیون تومان از محل آورده خود به صورت نقدی جبران کنند که البته این امر کاملا به صورت اختیاری است و قانونگذار برای تحقق این موضوع تا پایان شهریور مهلت در نظر گرفته است.
در این شرایط که همه سهام یک میلیون تومانی پوشش داده نشده، سهامداران می‌توانند با پرداخت مابقی مبلغ، کل سهام یک میلیون تومان را در اختیار بگیرند یا با واگذاری سهام خود مبلغ 532 هزار تومان را دریافت کنند. این رویه تا پایان سال 94 است، اما برای سال 95 وضعیت متفاوت شد و قرار بود برای همه 49 میلیون مشمول سهام عدالت، صورت مالی تهیه شود.
دو دهک پایین، تخفیف دارند
مشاور رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی افزود: برای این‌که مشمولین بتوانند چگونگی وضعیت سهام عدالت خود را پیگیری کنند، سامانه سهام عدالت به نشانی www.Samanese.ir راه‌اندازی شد. دو دهک پایین جامعه طبق قانون 50 درصد تخفیف دارند که عمدتا تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد هستند و همه سهام یک میلیون تومانی را دریافت می‌کنند.
وی با اشاره به این‌که سود برخی از مشمولین اکنون کمتر از 532 هزار تومان است، تصریح کرد: یک کار خلاف قانون در دولت نهم و دهم انجام شد و برخی از افراد، سودهایی در ارقام 40 تا 120 هزار تومان دریافت کردند که اکنون در زمان سررسید نهایی سود سهام عدالت، مبالغ دریافت شده از سود نهایی کسر خواهد شد.
این امر در همان زمان با انتقاد نمایندگان مجلس همراه بود و با مصوبه‌ای اعلام کردند تا پایان دوره اقساط ده ساله، دولت اختیار پرداخت سود را ندارد.
150 هزار تومان فقط سود سال 95 است
مشاور رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به تعیین وضعیت سود سال 95 برای سهام عدالت گفت: سهام عدالت یک طرح ده ساله بود که از سال 85 تا 94 ادامه داشت و سود عملکرد شرکت‌های سرمایه‌پذیر در سال 95 به مشمولین تعلق دارد که در سال جاری از شرکت‌ها دریافت و به حساب مشمولین واریز خواهد شد.
تاکنون غیر از سه شرکت، مجامع همه شرکت‌ها برگزار شده که 3350 میلیارد تومان سود محاسبه شده است و با برگزاری مجامع سه شرکت دیگر تا مهر سال جاری حدود 4000 میلیارد تومان سود مصوب برای مشمولان در نظر گرفته شده است.
افرادی که در دو دهک پایین درآمدی و کسانی که مابقی اقساط بدهی خود را تا سقف یک میلیون تومان پرداخت کردند در دوره مالی سال 95 حدودا 150 هزار تومان در سال جاری سود دریافت خواهند کرد. بقیه مشمولان به هر نسبتی که سهام و دارایی دارند به همان نسبت از این رقم سود دریافت خواهند کرد.
وی ادامه داد: تاکنون 30میلیون شماره شبا به دست سازمان خصوصی‌سازی رسیده و از همه مردم می‌خواهیم تا نسبت به ثبت این شماره در سایت مشخص شده اقدام کنند تا در شهریور که قرار است سود پرداخت شود، بتوانند دریافت کنند.
اجرای ناقص طرح سهام عدالت
دکتر محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در طول 11 سال گذشته غیر از یک یا دو بار پرداخت سود هیچ منفعتی شامل حال دارنده سهام عدالت نبوده و واگذاری مالکیت این سهام اتفاق نیفتاده است. در این شرایط نه امکان انتقال وجود دارد و نه می‌توانند سودی دریافت کنند.
وی با اشاره به این‌که دولت اکنون اعلام کرده که می‌خواهیم سود پرداخت کنیم، تصریح کرد: سود سهام عدالت بعد از 10 سال آنقدر ناچیز است که توزیع آن در اقتصاد خلاف تجمیع منابع برای توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود. اجرای دولت در زمینه سهام عدالت بسیار بد است.
پورابراهیمی اضافه کرد: به جای این‌که در قالب سود سهام مبالغ ناچیزی به مردم بدهیم، باید همه مبالغ به عنوان طرح‌های توسعه‌ای همین شرکت‌ها به‌کارگیری شود. نظر مجلس این است که به جای سود باید مالکیت واگذار شود تا با افزایش سود، قیمت سهمشان بالا برود. به بیان بهتر؛ انتفاع از محل افزایش دارایی صورت بگیرد نه از محل نرخ سود.
وی با اشاره به این‌که مجلس پیگیر طرح آزادسازی سهام عدالت است، افزود:
چند روز پیش هم با آقای کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد سهام
عدالت جلسه‌ای داشتیم و توافق شد اگر دولت تا دو ماه دیگر لایحه آزادسازی
سهام عدالت را به مجلس نیاورد، طرح آزادسازی سهام عدالت در دستور کار
نمایندگان مردم
قرار گیرد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: برآورد ما این است که با آزادسازی سهام عدالت، بین یک تا یک میلیون و 500 هزار تومان به هر نفر می‌رسد.
